روزنامه آرمان ملی

زني که بانيان نظم نوين به او مديون بودند...

گوهر وارتانيان در 93 سالگي در گذشت
زني که بانيان نظم نوين به او مديون بودند...
روايتي از تلاش آلمان‌ها براي ترور رهبران متفقين در تهران
آرمان ملي: شايد بسياري از مردم ايران روايتي از گئورگ و گوهر وارتانيان، جاسوس‌هاي افسانه‌اي شوروي که در سال 1943 راه بر نازي‌ها بستند تا دستشان به استالين، چرچيل و روزولت نرسد، نشنيده باشند اما شايد بتوان ادعا کرد زندگي همه ما در قرن‌هاي بيستم و بيست‌ويکم تأثير پذيرفته از عملياتي است که آن‌ها در آذر ماه 1322 در تهران انجام دادند. پاييز 1943 در شرايطي که آلمان هنوز بخش‌هاي از فرانسه، اروپاي شرقي و بخش‌هايي از شوروي را تحت اختيار داشت و نمي‌شد چهره «پيشوا» را سيماي يک «بازنده» دانست، رهبران متفقين به ايران آمدند تا در خصوص عمليات در غرب اروپا و چهره جهان پس از پايان جنگ جهاني دوم تصميم گيري کنند. اين کنفرانس که قرار بود سري باشد، از ديد آلمان‌ها پنهان نماند و با تصميم برلين مقرر شده بود که سرهنگ دوم اس‌اس، «اتو اسکورتسني» مأمور سازماندهي عملياتي به منظور ترور رهبران متفق شود. به نوشته نشريه روسي Russian Beyond براي اين عمليات 6 افسر و اپراتور راديويي آلمان که با چتر نجات در قم فرود آمده بودند، به سمت تهران حرکت کردند تا در اتاق فرمان عمليات «پرش بلند» مشغول به فعاليت شوند. از طريق اين راديو‌ها آلماني‌ها توانستند با برلين ارتباط برقرار کنند. خبر فرود اين چتربازان از چشم روس‌ها دور نمانده بود اما آن‌ها نمي‌دانستند که اين افسران ارتباطي در کجاي شهر تهران پنهان شده‌اند و قرار است چه کاري جز شنود انجام دهند. به همين دليل سواره نظام روس‌ها مأموريت يافتند تا افسران آلماني را بيابند. گئورگ وارتانيان 19 ساله، جاسوس شوروي در تهران که نام مستعار «امير» را برايش برگزيده بودند و مي‌توانست به زبان‌هاي فارسي، ارمني و روسي صحبت کند، يکي از جاسوساني بود که به همراه همسرش «گوهر» مأمور به کشف راز اين افسران آلماني شد. به روايت «گئورگ» آن‌ها 14 الي 16 ساعت در روز در شهر مي‌گشتند تا بتوان اين آلماني‌ها را بيابند. آن طور که او مي‌گويد قرار بود از طريق يک کانال آبي که به سفارت انگلستان در تهران منتهي مي‌شد اين آلمان‌ها براي ترور چرچيل اقدام کنند و پس از آن به سفارت شوروي بروند و دو رهبر ديگر راهدف قرار دهند. با اين وجود با کشف اين عمليات از سوي جاسوس‌هاي شوروي، عمليات «پرش بلند» ناکام مي‌ماند. گئورگ مي‌گويد: افسران آلماني احمق نبودند و زماني که موفق شديم به آن‌ها برسيم متوجه شديم که يکي از آن‌ها پيامي کد گذاري شده براي برلين فرستاده و در آن نوشته بود که «ما تحت نظر هستيم». به روايت روس‌ها پس از دريافت اين پيام از سوي برلين، آلمان‌ها تصميم گرفتند که از ارسال مسئول اصلي عمليات ترور به ايران خودداري کنند و عمليات «پرش بلند» پيش ازآغاز شکست خورد. پيش از مرگ «گئورگ» در سال 2012، نوه چرچيل در مسکو به ديدار او و همسرش «گوهر» رفت. «سليا سنديس» از آن‌‌ها بابت کاري که در حق پدربزرگش کرده بودند و تلاشي که در راستاي نجات جان او داشتند، تقدير کرد. گوهر وارتانيان 25 ژانويه سال 1926 به دنيا آمده بود و در اوايل دهه 1930 به همراه خانواده راهي ايران شد. وي در سن 16 سالگي به گروه ضد فاشيسم شوروي پيوست و با همسر آينده خود يعني گئورگ وارتانيان که سرهنگ اتحاد جماهير شوروي بود آشنا شد. براساس گزارش رسانه‌هاي روسيه او به همراه شوهرش فعاليت‌هاي اطلاعاتي گسترده‌اي در ايران در شرايط دشوار داشت. در سال 1951، گوهر به همراه شوهرش به شوروي بازگشت و تحت عنوان مستعار آنيتا و هانري به زندگي خود ادامه داد. وي و همسرش پس از 30 سال کار سرانجام بازنشست شدند. سرانجام گوهر وارتانيان روز دوشنبه و در حالي که 93 ساله بود درگذشت؛ زني که اگر به همراه شوهرش موفق به کشف عمليات ترور رهبران متفقين نشده بودند شايد سرنوشت جنگ جهاني دوم طور ديگري رقم مي‌خورد و آن نظمي که امروز جهان مي‌شناسد، هيچ گاه شکل نمي‌گرفت، زني که بانيان نظم نوين به او مديون بودند.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
نديدن قدرت اجتماعی ظاهرشدن در كف خيابان است اصلاحات اقتصادی ایجاد بحران نیست ضرورت تعامل سه قوه در برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی تغییر نگاه چند نکته درباره میزان مصرف بنزین رفاه اقتصادی زیربنای اصلاحات در ایران مجلس:قطع‌اينترنت موبايل پايان يابد شایعات در نحوه برخورد با خانواده کشته‌شدگان امـروز، محاکمه نجفی به امیـد عفو! ماجرای پرداخت تسهیلات ۵۴ میلیون دلاری زندان‌ها به حاشیه شهرها منتقل می‌شوند عارف سفير اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان زني که بانيان نظم نوين به او مديون بودند... نااميدی عامل حوادث اخير بود