بازار نفت؛ غرق در عرضه ریسک بازار نفت بنکداری‌ست

آرمان‌ملي- زينب مختاري: بازار انرژي سال جديد ميلادي را با نوسانات زيادي آغاز کرده است. در حالي که شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري بين‌المللي و معامله‌گران بازار انرژي پيش از اين، متوسط قيمت نفت را در سال 2020، ميان 55 تا 65 دلار برآورد مي‌کردند، نخستين هفته سال نوي ميلادي براي بازار نفت با قيمت‌هايي مابين 68 تا محدوده 72 دلار رقم خورد و روز گذشته نيز قيمت نفت مجددا به محدوده 65 دلار بازگشت. ترور سردار قاسم سليماني به دست آمريکايي‌ها در عراق، پاسخ نظامي سپاه پاسداران به اين ترور و همچنين اجراي گام پنجم ايران در کاهش تعهدات برجامي، قيمت نفت را در بازار جهاني به جهش وا مي‌داشت. با اين حال برخي کارشناسان بازار، اين تحولات را داراي آثار کوتاه‌مدت دانسته و تاکيد مي‌کنند که قيمت بالاي نفت در اين روزها بيشتر به دليل نقشي‌ست که بنکداران در افزايش تقاضاي کاغذي ايجاد کرده‌اند. علي شمس‌اردکاني- عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني تهران و تحليلگر بازار انرژي- در گفت‌وگو با «آرمان‌ملي» با تاکيد بر اين مساله، آينده بازار نفت را آرام توصيف مي‌کند. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد.
مهم‌ترين چالش بازار نفت در شرايط کنوني چيست؟
هيچ تغيير ساختاري در بازار انرژي و نفت در کوتاه‌مدت اتفاق نمي‌افتد و الآن هم فصل پايين تقاضا براي نفت است. چون تقاضا براي نفت تا حد زيادي هنوز تابع تقاضا براي بنزين و مقداري کمتر، براي گازوئيل است، بنابراين، شرايط کنوني ناشي از تحرکات بازار قبلي نفت است. اما در واقع نه توليد کاهش پيدا کرده و نه تقاضايي افزايش داشته است. بنابراين چنين شرايطي نتيجه يک سري حرکت‌هاي بنکداري است. مقدار زيادي هم از طرف مخزن‌داران است که بازارشان در جهان طي ماه‌هاي اخير تا حدي با کاهش تقاضا روبه‌رو بوده و مخازن آنها خالي مانده است. حالا اندکي تقاضاي کاغذي را بالا برده‌اند. شايد هم مقداري مخازن را پر مي‌کنند و در هر صورت براي مصرف‌کننده نهايي نيست. لذا اين مثل هر عدم اطمينان يا سردرگمي که در بازار وجود داشته باشد موجب تغييراتي در قيمت و همچنين تقاضاي کاغذي مي‌شود. حالا در بازارها همانطور که اقصاددانان مدرن مي‌گويند، اين کاهش عدم اطمينان يعني کاهش ريسک است که گاهي موجب بالا رفتن و گاهي موجب پايين‌آمدن قيمت‌ها مي‌شود.
برخي از کارشناسان، نگراني‌ها از توقف عرضه نفت عراق را در قيمت جهاني نفت بسيار موثر دانسته‌اند؛ تحولات اخير منطقه در بازار نفت چقدر اثرگذار خواهد بود؟


خير. اين مساله خيلي نمي‌تواند موثر باشد. چون بازار جهاني دچار کمبود عرضه نبوده است و اگر حتي دو سه ميليون بشکه هم از بازار خارج شود و کمي اثر بگذارد، اين اثرگذاري پايدار نخواهد بود. چنين آثاري موقتي‌ست و در حقيقت ناشي از تحرکات احمقانه ترامپ و دولت اوست که البته گويا دارند دست از ادبيات کودکانه خود برمي‌دارند. لذا جاي نگراني نيست.
وزير انرژي امارات گفته بود که ظرفيت اوپک براي جبران کمبود بازار کافي نيست. ارزيابي شما از اين اظهارات چيست؟
حرف بيخودي زده است. اصلا افزايش تقاضايي وجود ندارد که به اجتهاد ايشان نياز باشد. آن هم يک بچه‌اي‌ست مثل همين‌هايي که دور و بر ترامپ هستند. حالا ديگر دنيا طوري شده است که وزير نفت امارات مي‌خواهد براي انرژي جهان اظهار نظر کند! بهتر است برود مدرسه يک چند روزي درس بخواند!
گفته‌ مي‌شد نفتکش‌هاي سعودي و برخي ديگر از شرکت‌هاي بين‌المللي انتقال نفت، عبور از تنگه هرمز را به حالت تعليق درآورده‌اند. شما اين روند را چگونه تحليل مي‌کنيد؟
عربستان سعودي خودش مي‌داند که در اين تجاوزات و اغتشاشات منطقه‌اي دست دارد. هزينه داعش را چه کسي داد؟ عربستان سعودي. هزينه القاعده را چه کسي داد؟ عربستان سعودي. آنهايي که به برج‌هاي دوقلو در نيويورک حمله کردند اهل کجا بودند؟ عربستان سعودي. به قول خود عرب‌ها، الخائن خائف! خيانت‌کار ترسوست. بنابراين تا شرايط بهتر شود و افق روشن‌تري ايجاد شود، احتياط مي‌کنند. اينها هم مانند پسرعموهاي صهيونست خود ترسو هستند.
اگر عرضه نفت از هرمز متوقف شود، چه اتفاقي در بازار انرژي جهان خواهد افتاد؟
اگر طولاني‌مدت شود که مثلا حدود 15 ميليون بشکه و اين حدود در بازار کاستي ايجاد شود و در عرضه وقفه رخ دهد، بايد رفت دنبال منابع آن.اما بايد توجه داشته باشيد که به ضرب نفت شيل‌، آمريکا توليد خود را بيش از پنج ميليون بشکه در روز بالا برده است و مي‌شود گفت بازار تا حدي غرق در عرضه است و اين پيش‌بيني‌ها حالا وقتش نيست. مگر اينکه يک واقعه بزرگي مثل جنگ بزرگ بين چند کشور در منطقه و يا جهان در بگيرد که احتمال آن هم کم است.
در کل ريسک بازار انرژي را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
اين ريسک، ريسکي نيست که بر اساس شرايط سخت‌افزاري در بازار ايجاد شود. اين ريسک‌هاي بنکداري نرم‌افزاري‌ست و افزايش معاملات نفت کاغذي است.
آيا مي‌توانيم بگوييم که نيازي نيست بازار نفت و انرژي از تحولات منطقه‌اي نگران باشد؟
بله؛ اين بديهي‌ست. حتي احتمال دارد که شرايط براي ايران بهتر هم بشود و حتي عرضه نفت ايران هم کمي افزايش پيدا کند.