روزنامه آفتاب یزد
1398/11/01
کنفرانس برلین درباره بحران لیبی تضاد منافع بازیگران خارجی در این کشور را بیش از پیش نمایان کرد
لیبی کاندیدای سوریه‌ای شدنآفتاب یزد- گروه سیاسی: حدود 9 سال بعد از سقوط معمر قذافی در لیبی این کشور همچنان با خلا قدرت مواجه است و نبردها برای اعمال حاکمیت در این کشور تشدید شده است. در کشوری که برای مدت 42 سال معمر قذافی حاکم تمام و کمال بود و هیچ اتفاقی نمی‌افتاد مگر آنکه پای قذافی در میان باشد حالا یک قدرت مرکزی یکپارچه وجود ندارد و همین موجب شده تا چشم طمع برخی کشورها نیز به لیبی باشد! ترکیه این روزها بیش از هر بازیگر بین‌المللی در این کشور فعال شده است! ساختار سیاسی لیبی در 1969 با یک کودتای نظامی در سال‌هایی که نظامیان قدرت را در جهان عرب تحت تاثیر ژنرال جمال عبدالناصر مصری یکی بعد از دیگری به دست آوردند، تغییر کرد. حدود هفتاد افسر جوان ارتش لیبی که خود را «افسران آزاد» می‌نامیدند، با هماهنگی سرویس اطلاعاتی مصر، کودتا کردند. ۱۲ رهبر نظامی کودتا که تا مدت‌ها هویت آنان مشخص نبود، «شورای فرماندهی انقلاب» را تشکیل دادند که در واقع، نخستین نهاد انقلابی بود. اولین بیانیه این شورا از رادیو و از سوی معمر قذافی خوانده شد. قذافی در اولین اظهاراتش، وعده دوره جدیدی را داد که در آن آزادی و برابری و عدالت در لیبی حاکم خواهد شد و با کشورهای غیرمتعهد و در حال توسعه همکاری میشود. اما وعده‌های او برای مردم لیبی تنها چند دهه استبداد را رقم زد و در نهایت این مردم بودند که به خیابان آمدند قذافی کشته شد و حکومتش پایان یافت.
>روزگار پسا قذافی
اما شاید در روزهایی که بهار عربی موجی از اعتراضات را ایجاد کرده بود کسی تصور نمی‌کرد لیبی 9 سال بعد از آن روز که قذافی را به کام مرگ برد همچنان رنگ ثبات را به خودش نبیند. در آوریل 2016 زمانی که باراک اوباما آخرین ماه‌های ریاست جمهوری خود را می‌گذراند در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز با درست خواندن تصمیم مداخله نظامی در لیبی، بدترین اشتباه دوران ریاست جمهوری خود را بی برنامگی برای فردای روز حمله به لیبی توصیف کرد. حالا چهار سال بعد از آن مصاحبه اوباما این روزها تعدد درگیری‌ها در لیبی و فعالیت گروه‌های تروریستی در این کشور بیش از قبل به چشم می‌خورد و لیبی بیش از هر زمانی به سمت سوریه‌ای شدن پیش می‌رود. در همین حال یک مقام دولت آمریکا، به خبرنگاران گفته وضعیت در لیبی بسیار شبیه سوریه شده است. این مقام دولتی که نامش فاش نشده گفته «فکر می‌کنم وضعیت خیلی پیچیده است و انتظارات از نشست برلین در حد متوسط است». در همین زمینه مرکز اروپایی مبارزه با تروریسم در فرانسه در گزارشی اعلام کرد:«حدود ۲۶۰ مراکشی در صفوف داعش در لیبی می‌جنگند که ۷۰ تن از آنها در خط مقدم ادلب می‌جنگیدند و از شمال سوریه آمده‌اند و سایر آنها از عراق و مناطق دیگر سوریه، ساحل آفریقا و صحرای مراکش به لیبی منتقل شده‌اند.» بر اساس این گزارش، این تروریست‌ها خطرناک هستند و یک تهدید واقعی برای آرامش کشورهای شمال آفریقا و جنوب اروپا محسوب می‌شوند. دولت فائز السراج در لیبی، موسوم به دولت «وفاق ملی»، که ترکیه و قطر از حامیان اصلی آن هستند، از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته میشود. در طرف مقابل آن، ژنرال خلیفه حفتر و حامیان او در «ارتش ملی لیبی» هستند که از سوی این دولت و حامیانش به طراحی کودتا متهم شده‌اند. دیپلمات‌های سازمان ملل می‌گویند پیمان‌کاران نظامی روس در کنار نیروهای ژنرال حفتر حضور دارند. «ارتش ملی لیبی» از حمایت هوایی امارات نیز برخوردار است. در حالی‌که مصر و اردن نیز حامی آن به‌شمار می‌روند. سازمان ملل و مقام‌های غربی هم ترکیه و هم روسیه را به تجهیز طرف‌های نبرد و در نتیجه افزایش خشونت‌ها و بحران متهم کرده‌اند.
>بازیگری فعال ترکیه
نسبت به آنچه در لیبی در جریان است، ترکیه بسیار حساس نشان داده و آنها فعالانه در این کشور حوادث را دنبال و البته در رخدادهای آن دخالت می‌کنند. در همین حال رئیس‌جمهوری ترکیه درباره حضور نیروهای کشورش در لیبی و انتقاد برخی احزاب درباره تصمیم ترکیه برای ارائه کمک نظامی به دولت مشروع لیبی هم سخن گفت. ترکیه از فائز السراج، نخست‌وزیر دولت وفاق ملی لیبی حمایت می‌کند. اردوغان با بیان اینکه ترکیه تنها یک تیم مربی برای آموزش نظامی راهی لیبی کرده است، گفت: از سوی دیگر، واگنر ۲۵۰۰ پرسنل امنیتی در آنجا (لیبی) دارد. چرا شما این مساله را به بحث نمی‌گذارید؟ زمانی که ما این را می‌گوییم، آنها پاسخی ندارند. فقط واگنر نیست؛ حدود ۵۰۰۰ سرباز سودانی هم آنجا هستند. علاوه بر این، سربازانی از چاد و نیجر هم هستند. دولت ابوظبی از هر منبعی که توانسته آورده است. او گفت نیروهایی که از سودان می‌آیند "مزدور" هستند و امارات آنها را تامین مالی می‌کند. او همچنین از حمایت نظامی روسیه و امارات از نیروهای حفتر اشاره کرد و گفت، ترکیه در جریان مذاکرات برلین میزان حساسیت خود را درباره این موضوع ابراز کرده است.
>بازگشت شام نخورده اردوغان
رجب طیب اردوغان اخیرا در یادداشتی در «پولیتیکو» خطاب به مقام‌های اروپایی گفته بود که اگر می‌خواهند جنگ داخلی در لیبی به پایان برسد، از سیاست‌های آنکارا در قبال این کشور و کمک‌های نظامی آن به دولت لیبی حمایت کنند.» اما به نظر می‌رسد اروپا چندان به تحرکات ترکیه روی خوش نشان نمی دهد تا آنجایی که انتقادات امانوئل مکرون موجب شده تا اردوغان شام نخورده برلین محل برگزاری کنفرانس لیبی را ترک کند. روزنامه "خبر۷" ترکیه نوشت، اردوغان بدون هیچ توضیحی محل برگزاری اجلاس سران در برلین را ترک و به فرودگاه رفت. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در این اجلاس شدیدا حضور نیروهای شورشی سوریه در خاک لیبی را مورد انتقاد قرار داد؛ موضوعی که تحت نظارت رجب طیب اردوغان در حال انجام است. دیده بان حقوق بشر سوریه، نهاد وابسته به مخالفان سوری که دفتر آن در لندن است، فاش کرده است، تعداد مزدوران سوری که به طرابلس، پایتخت لیبی رفته‌اند در حدود ۲۴۰۰ تن است و عملیات جذب آنها در مناطق تحت کنترل ترکیه در شمال سوریه ادامه دارد. دیده بان حقوق بشر سوریه همچنین افشا کرده است، ترکیه برای جذب ۶۰۰۰ شورشی سوری در لیبی تلاش می‌کند که اکثر آنها در قالب جبهه النصره و دیگر گروه‌های تروریستی تندرو با نظام سوریه جنگیده‌اند.با این حال در این رابطه یک منبع نزدیک به اردوغان نسبت به ترک غیرمنتظره برلین از سوی رئیس جمهور ترکیه گفته، او برلین را زودتر از موعد ترک نکرد بلکه در ضیافت شام بعد از کنفرانس شرکت نکرد.
>رقابت آنکارا با مسکو در طرابلس!
ترکیه و روسیه در سوریه طی دو سال اخیر همکاری‌هایی را با یکدیگر انجام دادند و دو عضو فعال در کنفرانس آستانه بودند که برای ثبات بخشی سوریه یکی از مکانیزم‌های سیاسی موثر بود اما دو کشور در لیبی در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند، جایی که پوتین از ژنرال حفتر حمایت می‌کند اما اردوغان حامی فائز السراج است! پیش از برگزاری کنفرانس برلین نیز میان هیات‌های دیپلماتیک ترکیه و روسیه دیداری برقرار شد. اردوغان در این نشست تاکید کرد:«برقراری صلح در لیبی نیازمند برقراری آتش‌بس و توقف سیاست خصمانه خلیفه حفتر است.» پوتین نیز در این نشست اظهار کرد:«ترکیه و روسیه با دعوت به برقراری آتش‌بس در لیبی، گام بسیار مهمی برداشتند. نتوانستیم تمامی مشکلات مربوط به لیبی را در مسکو حل کنیم چرا که یکی از دو طرف از توافقنامه حمایت نکرد اما ما باید به راه ادامه دهیم.»
>سهم خواهی از کیک بحران لیبی
در همین زمینه گفتگو کردیم با یک کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا درباره علل رقابت میان طرف‌های مختلف برسر آینده سیاسی لیبی. حسن‌هانی زاده به «آفتاب یزد» گفت:«کنفرانس برلین که درباره بحران لیبی تشکیل شد قطب بندی‌های منطقه‌ای و جهانی درباره تنش در این کشور را بیشتر نمایان کرد. ترکیه در لیبی دخالت مستقیم دارد و حتی نیروهایی را نیز به این کشور اعزام کرده تا از دولت فائز السراج حمایت کند درحالی که در سوی دیگر کشورهایی نظیر عربستان، مصر، امارات و روسیه و حتی امریکا حمایت از ژنرال حفتر را در دستور کار خود دارند که در این میان روسیه دارای حمایت عیانی از حفتر است.» او افزود:«ترکیه در دوران قذافی بالغ بر 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در لیبی انجام داده است و منافع اقتصادی آنها ایجاب می‌کند که از دولت السراج حمایت کنند. علاوه بر این به لحاظ ایدئولوژیک نیز السراج دارای دیدگاه‌های اخوانی است و اردوغان و حزب عدالت و توسعه در ترکیه در سال‌های اخیر نشان داده همواره به دنبال حمایت از حاکمانی با دیدگاه‌های اخوان المسلمین هستند.» این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد:«اما روسیه با توجه به روابطی که با حفتر برقرار کرده به دنبال این است تا بازسازی ارتش لیبی با به قدرت رسیدن حفتر را بر عهده گیرد و صادرات سلاح به این کشور را مدنظر قرار دهد.»هانی زاده ادامه داد:«اروپا به ویژه فرانسه و همچنین آمریکا نیز معتقدند السراج با توجه به سیاست‌های اخوانی نمی‌تواند ثبات را در لیبی ایجاد کند و با توجه به مرز دریایی لیبی با اروپا، آنها نگران از موج جدیدی از مهاجرت‌ها هستند و امید دارند یک نظامی همچون ژنرال حفتر بتواند ثبات در این کشور را رقم بزند. به طور کلی لیبی صحنه نبرد برسر منافع متضاد میان بازیگران متعدد شده است و هر بازیگری تلاش می‌کند از کیک بحران لیبی برای خود سهمی داشته باشد.»
درحالی که هنوز مناقشه در سوریه به پایان نرسیده است، کمی آن طرف‌تر لیبی برای تبدیل شدن به مرکز تروریسم بی تابی می‌کند، تروریسمی که ناشی از رقابت میان قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای برای دستیابی به منافع است. وقتی چنین درگیری‌هایی وجود دارد رد پای نفت هم حتما وجود دارد. بر اساس گزارش رویترز، یک سخنگوی شرکت ملی نفت لیبی دیروز اظهار کرد:«اگر صادرات نفت لیبی همچنان متوقف بماند، مخازن نفت این کشور در عرض چند روز پر خواهند شد و روند تولید به ۷۲هزار بشکه در روز کاهش پیدا خواهد کرد. لیبی این اواخر ۱.۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است.» این بشکه‌های طلای سیاه فعلا روزهایی تاریک را برای لیبی رقم زده است و این کشور را به مرکز جنگ منافع دیگران بعد از سقوط قذافی تبدیل کرده است، آنچه در این کشور رخ می‌دهد را اما در دو کلمه می‌توان خلاصه کرد، میراث اوباما!
سایر اخبار این روزنامه
برای سیستان و بلوچستان بولدوزر بفرستید نه آب معدنی
آقای شهردار! بالاخره باد بوزد یا نوزد؟
ایستادگی ملت ایران آمریکا را عصبانی کرده و برای دنیا جذاب است
چرا هیچ کس در اداره پست پاسخگو نیست؟
سرپا ماندن در شرایط بحران
کنفرانس برلین درباره بحران لیبی تضاد منافع بازیگران خارجی در این کشور را بیش از پیش نمایان کرد
عملکرد شورای شهر باعث شد خدمات قالیباف به چشم بیاید
ظریف دیروز بیان کرد در صورت ارسال پرونده ایران به شورای امنیت، تهران ازNPT خارج میشود
لبنیاتی‌ها : زیان 100 درصدی کردیم
چرا ما غم را تبلیغ می‌کنیم؟
توقع نا‌بجای آقای رئیس جمهور
سایه فشار حداکثری بر داووس
عزت ملی و ذلت ورزشی
چرا ظریف تند شد؟
سایه فشار حداکثری بر داووس
عزت ملی و ذلت ورزشی
پاسخ رسمی فوتبال ایران به پیشنهاد AFC؛ مخالفت با میزبانی در کشور ثالث
توقع نا‌بجای آقای رئیس جمهور
