ظریف دیروز بیان کرد در صورت ارسال پرونده ایران به شورای امنیت، تهران ازNPT خارج می‌شود

هشدار آخر - شوک بزرگ
آفتاب یزد- گروه سیاسی: وزیر امور خارجه با اشاره به تصمیم اخیر اروپایی‌ها در ارتباط با برجام، گفت: گام‌های کاهش تعهدات تمام شده اما اگر اروپایی‌ها به رفتار بلاوجه خود ادامه دهند یا پرونده ایران را به شورای امنیت بفرستند، موضوع خروج ایران از NPT مطرح می‌شود.
محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با خانه‌ملت در توضیح برنامه وزارت امور خارجه در مقابله با تصمیم اخیر کشورهای اروپایی‌ برجام مبنی بر پیگیری ساز و کار حل اختلاف، گفت: وزارت امور خارجه از مسیر حقوقی موضوع را دنبال می‌کند. جمهوری اسلامی ایران بحث روش حل اختلاف را به صورت رسمی اردیبهشت ماه سال 1397
بعد از خروج آمریکا از برجام آغاز کرد. سه نامه در 10 می‌سال 2018، 26 اوت سال 2018 و نوامبر سال 2018 نیز به خانم موگرینی نوشته شد و در آن رسما اعلام شد که ایران روش حل و فصل اختلافات را شروع کرده است.


وزیر امور خارجه افزود: در نامه‌ای که در نوامبر 2018 به خانم موگرینی نوشته شد، تاکید کردیم که ایران مکانیزم حل و فصل اختلافات را شروع کرده و به پایان رساندیم لذا ناگزیریم که برنامه کاهش تعهدات برجام را اجرایی کنیم.
ظریف یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران پس از نامه مذکور 7 ماه به اتحادیه اروپا فرصت داد و در اردیبهشت ماه سال 1398 (می سال 2019) کاهش تعهدات برجام را آغاز کرد که تقریبا دو ماه پس از آن، آثار عملی داشت.
وی افزود: اظهارات اروپایی‌ها هیچ وجه قانونی ندارد لذا ما از بلاوجه بودن اقدام اروپایی‌ها استفاده می‌کنیم. اگر اروپایی‌ها اقدام دیگری انجام دهند طبق نامه رئیس‌جمهور در همان اردیبهشت 1397، موضوع خروج ایران از NPT مطرح می‌شود.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ایران پنج گام در راستای کاهش تعهدات برجام برداشته است و قرار نیست گامی دیگری برای کاهش تعهدات بردارد، گفت: در صورتی که اروپایی‌ها به تعهدات خود برگردند ایران هم کاهش تعهدات را متوقف می‌کند اما اگر اروپایی‌ها به رویه خود بر اساس بازی‌های سیاسی ادامه دهند -زیرا هیچ محمل قانونی ندارد- ما امکانات متعددی داریم. در نامه رئیس جمهور آمده اگر این موضوع به شورای امنیت ارجاع شود، خروج ایران ازNPT مطرح خواهد بود اما پیش از آن برنامه‌های دیگر را می‌توان در دستورکار قرار داد.
البته به اظهارات محمد جواد ظریف، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه واکنش نشان داده است. او اظهارداشته: ما به ایران راجع به اقدامات حساب نشده بر حسب حفظ تعهدات جمهوری اسلامی ایران در معاهده NPT هشدار می‌دهیم. ما بر این باوریم که دلیلی برای مطرح کردن چنین مسئله‌ای وجود ندارد.
آن طور که ایسنا می‌نویسد او علاوه بر این اظهار کرد: ما از ایران می‌خواهیم که به تعهداتش نسبت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توافق پادمانی و تعهداتش در پروتکل الحاقی پایبند باشد. همکاران ایرانی از موضع ما به خوبی باخبر هستند.
اینکه حتی روسیه هم نسبت به اظهارات ظریف واکنش نشان داده است بیانگر این است که تهدید به خروج از NPT بسیار متفاوت‌تر از تمام گام‌های ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش است.
اظهارات وزیر خارجه ایران درباره خروج از NPT در حالی مطرح می‌شود که پیشتر از سوی مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی که البته به عنوان چهره اولترا اصولگرا به شمار می‌آمد پیشنهاد خروج از پروتکل الحاقی مطرح شده بود، حال آنکه وزیر خارجه ایران به عنوان سکاندار سیستم دیپلماسی کشور، گام را از پیشنهاد به ظاهر تند این نماینده نزدیک به جبهه پایداری فراتر گذاشته و موضوع خروج از NPTرا به عنوان یک تصمیم مطرح می‌کند. خروج از معاهده‌ای که امضا شدن آن توسط ایران به سال‌ها قبل از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد زمانی که ایران حتی ریاست شورای حکام بین‌المللی انرژی اتمی را برعهده داشت.
آیا این تهدید مانع ارجاع پرونده به شورای امنیت می‌شود؟
> آن‌ها توپ را در زمین کشورمان انداختند
مرتضی مکی کارشناس مسائل بین‌الملل دراینباره به آفتاب یزد گفت: بعد از چهار گام که جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجام برداشت و با این گام‌های تدریجی تلاش می‌کرد فرصت‌های دوباره‌ای به اروپایی‌ها بدهد تا اقدام عملی و جدی در راستای حفظ برجام انجام دهند، اروپایی‌ها نشان داده‌اند که نمی‌خواهند چنین کاری کنند. آخرین واکنش آن‌ها بعد از برداشتن گام پنجم ایران مبین این موضوع بود که آن‌ها می‌خواهند در زمین آمریکا بازی کنند و برجام یک توافقنامه پایان یافته است. بعد از اینکه اروپا اعلام کرد که مکانیسم حل اختلاف (ماشه) به راه افتاده است، این موضوع می‌تواند به معنای ارجاع احتمالی پرونده ایران به شورای امنیت باشد. اقدام اروپایی‌ها در به راه انداختن مکانیسم حل اختلاف نشان داد که آن‌ها فقط از ایران انتظار دارند بی‌آنکه خود کاری کنند آن‌ها توپ را در زمین کشورمان انداختند و هیچ اراده‌ای از خودشان ندارند. اروپا با توجه به فشارهای آمریکا قصدی برای پذیرش تعهدات خودش در برجام ندارد.
وی ادامه داد: بعد از برداشته شدن گام پنجم، اساسا دیگر سناریویی پیش‌روی ایران نیست تا بخواهد با آن‌ها بازی کرده و اروپایی‌ها را وادار به ترغیب در جهت عمل به تعهداتش کند. البته انتظار می‌رفت با توجه به گام‌های پیشین ایران، جمهوری اسلامی اینبار موضوع پروتکل الحاقی و خروج آن را مطرح کند. اما با توجه به اینکه اروپایی‌ها اکنون از مکانیسم حل اختلاف به عنوان یک ابزار برای اعمال فشار به ایران بهره جسته‌اند و مشخص است که می‌خواهند کشورمان را مجبور به نشستن پای میز مذاکره‌ای کنند که آمریکایی‌ها تعیین کرده‌اند، ایران از NPT می‌گوید.
این کارشناس گفت: ایرانی‌ها نمی‌توانند مذاکره‌ای در چارچوب خواست آمریکایی‌ها با اقدامات یک ساله ترامپ داشته باشند، در چنین شرایطی ظریف، موضوع خروج ایران از NPTرا مطرح می‌کند تا شاید لا اقل با این کار ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را به تاخیر بیاندازد. توافقنامه NPTمبنای سیاست عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در جهان است و یکی از پایبندترین کشورها دراین زمینه ایران بوده است. کشورمان در همه این سال‌ها تحت قویترین نظارت‌های بین‌المللی قرارداشت.
مکی می‌گوید: بدیهی است اگر اروپا همچنان بخواهد ایران در NPTبماند و از سویی دیگر همچنان خواسته هایشان را بر ایران تحمیل کنند، مطمئنا این نوع مذاکره با دولت‌های اروپایی نتیجه‌ای دربرنخواهد داشت. ایران با توجه به دیدگاه‌های مختلفی که دارد حاضر به تسلیم در برابر هر خواستی در اینباره نخواهد شد.
> اگر ایران از NPT خارج شود
این کارشناس در پاسخ به این سوال که مگر گام‌های ایران در کاهش تعهدات برجام تا چه اندازه برای ترغیب اروپا به ادامه همکاری‌های برجامی تاثیرگذار بود که اکنون کشورمان پیرامون خروج از NPTسخن می‌گوید؟ آیا این تهدیدها و اقدامات صرفا بهانه‌های بیشتری به اروپا برای اقدامات آینده علیه کشورمان نمیدهد؟ او دراینباره می‌گوید: ما پیشتر چهار گام در هشت ماه گذشته برداشتیم و به دولت‌های اروپایی نشان دادیم که ما خواهان حفظ برجام هستیم، در آخر ناچار به گام پنجم شدیم. در حال حاضر نیز تلاش کردیم تا توپ را در زمین اروپایی‌ها بیاندازیم. همین امروز هم اگر ملت‌های اروپایی بگویند که به تعهداتشان عمل می‌کنند، گام‌های ایران قابل بازگشت است، اما روشی که دولت‌های اروپایی در پیش گرفتند همان روش و سیاست آمریکاست اما با زبان دیپلماسی و نرمتری. وقتی بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس از این می‌گوید که باید برجام را با توافق ترامپ جایگزین کرد، مکرون رئیس جمهور فرانسه مواضعی اتخاذ می‌کند که به معنای تلاش واقعی برای حفظ برجام نیست، وقتی هایکو ماس وزیر خارجه آلمان با صراحت از ترور سردار سلیمانی حمایت کرده و تنها به واسطه اینکه برجام مانع ایران در دستیابی به سلاح هسته‌ای شده است از آن حمایت می‌کند. اگر ایران بخواهد در برابر این مواضع نرمش داشته باشد، قطعا نتیجه‌ای نخواهد داشت.
وی ادامه داد: حقیقت این است که ایران اگر در تهدید خود ابتدا خروج از پروتکل الحاقی و سپس NPT را مطرح می‌کرد هم نتیجه‌ای نداشت. اروپایی‌ها اگر واقعا NPTبرایشان مهم است اکنون باید جلوی ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را بگیرند. وگرنه اگر پرونده ایران به شورای امنیت برود عملا در آنجا آمریکا همه کاره است واگر قرار باشد قطعنامه‌ای برای استمرار تعلیق تحریم‌ها علیه ایران صادرشود، آمریکا آن قطعنامه را وتو می‌کند. از سویی با تداوم این روند، تمام تحریم‌های سابق علیه ایران بازمی‌گردد. ایرانی‌ها چاره‌ای جز این نداشتند که موضوع خروج از NPTرا مطرح کنند، مگر ابزاردیگری هم بود؟ اگر اروپایی‌ها واقعا به پیمان NPTمعتقدند باید از فرصت دو ماهه ‌موجود استفاده کنند. بازگشت پرونده ایران به شورا یعنی هیچ برای ایران.
از مکی می‌پرسیم که مگر خروج ازNPTتبعاتی فراتر و جدای از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت به ایران ندارد که اکنون مطرح شده است؟ وی پاسخ می‌دهد: ورود و خروج از NPTبرای هیچ کشوری الزام ندارد. وقتی ایران در NPT باشد و بیشترین و بدترین تحریم‌ها نیز علیه ما اعمال شود، دیگر بودن یا نبودن ما در NPT چه
تفاوتی دارد؟
این کارشناس گفت: حضور در هر معاهده بین‌المللی داوطلبانه است. این درست که NPTپیمانی برای منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است اما وقتی ما تحت نظر شدیدترین نظارت‌ها هستیم، بازهم تحریم‌ها علیه مان اعمال می‌شود دیگر چه تفاوتی برایمان دارد؟ لااقلش این است که در حال حاضر تنها ابزار ما تهدید خروج از NPT است شاید با این کار بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت را به تاخیر بیاندازیم. ایران اگر از NPT خارج شود، دیگر سایر کشورها چگونه می‌توانند بر ایران نظارت داشته باشند؟ ایران مانند کره شمالی نیست که وقتی از NPT خارج شد گوشه رینگ باشد و هیچ کاری نتواند انجام دهد ما در منطقه ژئو پلتیک بوده و بسیار خاص‌تر از کره شمالی هستیم. NPT می‌تواند آخرین فرصت و راه چاره‌ای باشد که پرونده ایران را به شورای امنیت نفرستند. اگر پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع داده شود، شرایط سیاسی جدیدی حاکم خواهد شد و متفاوت با دورانی حتی قبل از برجام خواهیم بود.
وی افزود: اگر اروپایی‌ها تا دو ماه آینده پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند، جایگاهی برای ایران باقی نگذاشتند. با این شرایط حتی تعامل ما با همسایگان نیز دچار مشکل می‌شود. تهدید خروج از NPT تنها کار و ابزاری است که ایران می‌تواند انجام دهد. یکی از نگرانی‌های اروپا این است که نتواند بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نظارت داشته باشد در حالیکه با خروج از NPT ایران هر کاری را که خواست می‌تواند بدون اینکه بازرسان ویژه در جریان باشند انجام دهد و این موضوع قطعا به سود اروپایی‌ها و آمریکا نخواهد بود.
> آخرین چاره
فریدون مجلسی دیپلمات سابق نیز دراینباره به آفتاب یزد گفت: زمانی که ایران شروع به برداشتن گام هایش در کاهش تعهدات برجامی کرد، مشخص بود که اروپا واکنشی به این گام‌ها از خود نشان نخواهد داد. با پایان این گام‌ها، ایران اکنون در تلاش است تا با مطرح کردن خروج از NPT، دست به یک شوک بزند. اما خروج از NPT که معاهده‌ای فقط مربوط به منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است تفسیرات و معانی می‌تواند داشته باشد هرچند که در عمل ایران قصد اعمال آن‌ها را نداشته باشد. خروج از NPT یعنی جمهوری اسلامی هر کار که دلش می‌خواهد انجام میدهد و کاری به نهادهای بین‌المللی و جهان و سایر
کشورها ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا خروج از NPT ممکن است تا علاوه بربازگشت تحریم‌ها، در شورای امنیت، پیامدهایی فراتر از آن داشته باشد؟ اظهار می‌دارد: فراموش نکنیم با تاسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایجاد پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در سال 1968، ایران جزء اولین کشورهایی بود که در همان سال تاسیس به پیمان NPT پیوست، ایران پیش از انقلاب حتی طی سالهای 1969 – 1968 ریاست شورای حکام بین‌المللی انرژی اتمی را بر عهده داشت. بنابراین ماجرای خروج از NPT فراتر از آن چیزی است که در دوره احمدی نژاد با آن قطعنامه‌ها شاهد بودیم. امضای NPT به سال‌های قبل از انقلاب برمی‌گردد و این معاهده صرفا به سلاح هسته‌ای اشاره دارد. اظهارات ظریف نشان می‌دهد که او از هرگونه واکنش و اقدامی از اروپا نا امید شده است و قید خیلی چیز‌ها را زده است.
مجلسی می‌گوید: از سویی اروپایی‌ها و اظهاراتشان نیز نشان می‌دهد که آن‌ها هم دیگر به دنبال تعامل نیستند. اظهارات بوریس جانسون که از توافق ترامپ به جای برجام می‌گوید دال برهمین موضوع است.
این کارشناس درباره اینکه با این شرایط تا چه میزان ممکن است برجام به شورای امنیت برود و تا چه اندازه ایران ممکن است تهدید خودش را در خروج از NPT عملی کند؟ گفت: پرونده ایران به شورای امنیت برود این شورا، یک ماه درباره این موضوع پرونده کشورمان زمان بررسی دارد و اگر ایران اقدام به خروج از NPT طبق آن‌چیزی که ظریف می‌گوید بکند، مطمئنا شورا دیگر از یک ماه زمانش استفاده نمی‌کند و فورا باخروج ایران، اقدام خواهد کرد و خود به خود شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران به راه می‌افتد. چون مطمئنا آن زمان برجامی در کار نیست که شورا رفتارهای کشورمان در قبالش را بخواهد بررسی کند.
مجلسی درباره اینکه چرا ایران در گام بعدی به جای خروج از NPT موضوع خروج از پروتکل الحاقی را مطرح کرده است؟ اظهار داشت: ایران عملا با گام پنجم و از سویی اروپا با مکانیسم ماشه، پروتکل الحاقی را بی‌معنی کردند و شوک آخر ایران تنها
‏NPT است.