بازار سرمایه تابع قانون مزرعه است

در بازارهاي مالي با سه زيرمجموعه بازار پول، بازار سرمايه و بازار بيمه مواجه هستيم. بازار پول دربرگيرنده بانک‌ها و موسسات مالي و اعتباري مجاز است که نفس وجودي بازار پول، يک بازار کوتاه‌مدت است، ريسک در اين بازار پايين و کم است، بازده و سودآوري در اين بازار شناخته‌شده و از قبل مشخص و معلوم است. اما بازار سرمايه يک بازار بلندمدت و ريسک‌پذير است که ورود به آن ويژگي‌هاي خاصي را مي‌طلبد و براي يک کشور به منظور اجراي پروژه‌هاي بزرگ و تامين منابع مالي ضرورت دارد. مثلا در اقتصاد ما عمده بازار سرمايه در اختيار بانک‌هاست و شرکت‌ها براي اجرا يا سرمايه در گردش‌شان به سراغ بانک‌ها مي‌روند. بازاري که چند سالي است با تحولات به‌وجود آمده، آرام‌آرام و به‌تازگي دارد فلسفه وجودي خود را معرفي مي‌کند و به همين دليل اتفاقات صورت‌گرفته ناشي از ناکارآمدي و نابلدي دولت نسبت به اين بازار و حساسيت‌هاي اين بازار است. بازار پول در مقابل شوک‌هاي داخلي و بيروني به لحاظ اينکه تعريف شده است و سود مشخصي را ارائه مي‌دهد، از لحاظ سپرده‌گذاران تحت تاثير قرار نمي‌گيرد و آنها مي‌دانند که سودشان در هر شرايطي به حسابشان درج مي‌شود. تصميمات دولت و مجلس، سخنراني‌هاي مقامات مسئول از اميد و نااميدي‌ها، کارآمدي و ناکارآمدي‌ها، هيجانات اجتماعي، تغييراتي که بعضا در قوانين پيش مي‌آيد، عدم کسب درآمد موردنياز دولت و اتخاذ تصميمات مالياتي از جمله شوک‌هاي دروني است که بر بازار سرمايه تاثير مي‌گذارد. تغيير قيمت ارز، تحريم‌ها، تغيير در هسته‌هاي اصلي اقتصاد که در کشور ما نفت و گاز است يا محدوديت‌هايي که در تعرفه‌هاي بازرگاني صورت مي‌گيرد از جمله مواردي است که به عنوان شوک‌هاي بيروني بلافاصله تاثيرگذار است. شوک‌هاي داخلي مثل کاهش عوارض يا ماليات، ثبات در قوانين، تثبيت در آيين‌نامه‌ها، عدم تغييرات نرخ ارز، عدم کاهش ارزش پول ملي، عدم تحريم‌ها، ايجاد روابط بين‌المللي جديد با کشورهاي ديگر، برقراري پيمان‌ها و اخبار خوب سياسي روي شاخص بورس تاثير مثبت و رو به افزايش دارد. در کنار اينها بازار بيمه، تضمين‌کننده اين دو بازار تلقي مي‌شود و مي‌تواند سپرده‌هاي سهامداران به لحاظ اينکه زيان نبينند تضمين کند که البته بازار بيمه ما يکي از ناکارآمدترين بازارهاي بيمه در سطح جهان است و حتي در داخل هم نتوانسته نقش کليدي در اقتصاد ايفا کند. حال با اين توضيحات بايد ديد آيا بازار سرمايه به‌درستي در کانال خود قرار گرفته؟ واقعيت اين است که شاخص‌هاي بورس مرتب افزايش پيدا نمي‌کند و از اين‌رو نبايد مردم را تشويق به گرفتن وام يا فروش دارايي‌هايشان به منظور سرمايه‌گذاري در بورس کرد. اوايل فروردين دولت نرخ سود بانکي را 15 درصد الزام کرد، درحالي‌که تورم توسط بانک مرکزي 41 درصد اعلام شده بود. يکي از همان اشتباهاتي که براي رونق دادن به بازار سرمايه و پول صورت گرفت و اکنون مدتي است صعود شاخص کمتر شده است. شاخصي که به بالاي دوميليون رفت و به 1800 رسيد درحالي‌که اصلا شايستگي نداشت و با هيچ فرآيندي حتي علمي، شاخصي مطلوب و درست نبود و به‌لحاظ يکسري تبليغات و فضاسازي‌ها و اينکه عمدا همه بازارها نيمه‌تعطيل اعلام شد، صورت گرفت.
ادامه در صفحه 6