اهدافی که چین دنبال می کند

یدالله کریمی پور
آن چه طی چند هفته اخیر از جانب پکن علیه ایران فرصت بروز و ظهور یافته، نه شگفت آور و نه خلق الساعه است. بیانیه پایانی و مشترک رهبر چین و امارات، از جمله در باره سه جزیره ایرانی خلیج فارس، گفت و گوهای مثبت با دولت قطر در باره بستن قرارداد ۲۵ یا ۲۷ ساله صادرات ال ان جی به چین، به کما رفتن قرارداد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین همگی با توجه به سرشت فرصت طلبانه امپریالیست نوپای اقتصادی چین، پیش بینی پذیر بود. فهم چرخه زیر بس روشن و ساده است.
در چنین زمانی ایالات‌ متحده آمریکا از منطقه خارج شده است. این خروج خلا استراتژیک برای شش دولت حاشیه ای خلیج فارس به شمار می رود. از سوی دیگر چین در جهت استمرار رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند انرژی و نیز بازارهای امن پرسود است. این دولت های شش گانه واجد هر سه مزیت اند. هم انبارهای انرژی فسیلی جهان را در اختیار دارند، هم امن هستند و هم پر اعتبار. در این صورت چرا پکن با ایرانی تحریم شده، کم اعتبار و پرتنش وارد پیمانی درازمدت شود؟ آن هم پیمانی که از نظرگاه تهران مستلزم رعایت همه  علایق و منافع خارجی ایران نیز باشد؟
از منظر منافع ملی و هنر تصمیم سازی، نزدیکی استراتژیک چین به عربستان، امارات، قطر و...مدبرانه است. آن چه جای شگفتی ها است، تصمیم سازی و تن دادن مدیران به استراتژی بی معنی، پرت و بد سرانجام نگاه به شرق است. از سال ها پیش، مردود بودن استراتژی نگاه به شرق اثبات شده بوده است.
جمهوری خلق چین، دستکم تا ۲۰۴۰، فاقد توانایی های لازم برای ابرقدرتی است. کوتاه آن که به اعتبار شاخص های ژئوپولیتیک، ابرقدرتی چین تا این محدوده زمانی نزدیک به ناممکن است. 


چین بزرگترین تولید کننده تاریخ است. اقتصادش بیشینه تا ۲۰۳۰، از آمریکا پیشی خواهد گرفت ولی از دیدگاه داشتن متحدین استراتژیک تنها است. در حالی که مجموعه غرب پنج وجهی است. آمریکای شمالی، اروپا، آسیای پیشرفته، اقیانوسیه و کشورهای پیشرفته آمریکای لاتین، افریقا و... از سوی دیگر مجموع توان دفاعی چین و متحدینش در برابر مجموعه پنج وجهی غرب، به رهبری امریکا، کمتر از ۱ به ۱۱ می باشد. باید توجه داشت که مجموع توان سیاسی چین و متحدانش در مقیاس جهانی، نسبت به سیستم غرب، بیشینه یک به پنج است. مجموع توان فرهنگی(زبان، دین، دانشگاه و...) چین و متحدانش ، نسبت به سیستم غرب، بیشینه یک به ۵ است. میزان همبستگی و دلبستگی مردم چین و متحدانش به حکومت هایشان، که معیار اصلی قدرت اخلاقی است، نسبت به سیستم لیبرال- سکولار-دمکرات غرب، بس پایین تر است. به گمانم حکومت هایی که نگاه به شرق را در اولویت استراتژیک خود قرارداده اند، هزینه های کمرشکنی را در ابعاد گوناگون به مردم خود تحمیل خواهندکرد.
استاد دانشگاه