حاشیه‌نشینان تحصیلی

امیر محمود حریرچی
نزدیک به یک دهه است که ما به صورت جدی در کشور درگیر مساله حاشیه نشینی هستیم و اکنون علاوه بر 15 میلیون نفری که در حاشیه شهرها زندگی میکنند و حاشیه نشین محسوب می شوند ما 15 میلیون نفر هم کپر نشین مرزی در کشور داریم. طبق قانون اساسی کودکان زیر 15 سال واجب التحصیل هستند به این معنی که دولت باید از آنها حمایت کند تا بتوانند از خدمات تحصیلی رایگان بهره مند شوند اما طبق آمارها هم اکنون 4 میلیون کودک در کشور وجود دارند که هیچ ثبت نامی در مدرسه انجام ندادند که احتمالا ترک تحصیل کرده اند. علت عمده این ترک تحصیل ها فقر است، عمده این کودکان در خانواده هایی هستند که پدران یا مادران آنها یا ناتوان از کار کردن بوده  یا اینکه به علت بالا بودن مخارج نیازمند کمک فرزندان برای تامین معاش خانواده هستند. کودکانی که در خیابان به عنوان کودکان کار میبینیم 10 درصد شرایط این افراد را نشان می دهد در حالیکه عمده این کودکان مشغول کارهای زیرزمینی و تحت شرایط بسیار سخت مشغول هستند که در این مکان ها دچار انواع آسیب ها و رفتارهای خطرناک قرار دارند. متاسفانه مسئولان به بحث حاشیه نشینی کم توجه هستند،حتی مجموعه های مردم نهادی که در این زمینه فعالیت های موثری دارند نیز مورد حمایت دولتی قرار نمی گیرند.
چرخه معیوب تحصیل- بیکاری- تجرد در جامعه ما نگران کننده است. مدیران دولتی تصور می کنند این چرخه معیوب می تواند به آسانی تبدیل به تحصیل- اشتغال و ازدواج منجر شود در حالیکه شرایط اقتصادی بخش عمده ای از جامعه برای مردم و به ویژه جوانان مشهود است و در این شرایط صحبت از ازدواج و جوانی نسل سخنی بیهوده به نظر می رسد. ما جایگزینی برای نیروی انسانی مورد نیاز در کشور برای رسیدن به اهداف توسعه در کشور طی یک یا دو دهه آینده نخواهیم داشت و این مساله نیازمند تدبیر جدی است اما بی توجهی به حاشیه نشینی و استانداردهای نادرست زندگی با کودکانی که با انواع و اقسام تحقیرها و آسیب ها بزرگ شده اند هیچ آینده روشنی را برای کشور رقم نخواهد زد. تصور مسئولان ما از توسعه در حد رشد و افزایش کمی برخی از آمارها در حوزه عمران و ساخت و ساز است و این نادرست ترین تصوری است که می توان از توسعه داشت. متاسفانه بخشی از خشونتی که اکنون در جامعه شاهد آن هستیم نتیجه تحقیری است که قشرهای مختلف جامعه آن را به هر نحوی تجربه کردند و این می تواند آینده کشور را دچار وضعیت نامطلوبی کند.
 برنامه های دولت های گذشته در خصوص مهاجرت معکوس ناکارمد بوده و  با این مدیریت فعلی هیچوقت مهاجرت معکوس در کشور رخ نخواهد داد زیرا هیچ زیرساختی در روستاها و شهرهای کوچک کشور برای حمایت از تولیدات کشاورزان به معنای واقعی و اصولی انجام نگرفته‌است.
جامعه شناس