نشانه های مذاکره مستقیم ایران و آمریکا

آرمان امروز-سرويس ديپلماسي: معاون حقوقي رئيس‌جمهور از ارايه پيشنهاد اين معاونت به دولت سيزدهم براي زمان‌ بندي و محل برگزاري مذاکرات ايران و آمريکا پيرامون پرونده برخي اموال ايران در ديوان دادگستري لاهه خبر داد.
محمد دهقان در توئيتي با اشاره به تقويم خسارات درباره پرونده برخي اموال ايران، نوشت: پيشنهاد معاونت حقوقي براي مذاکرات ايران و آمريکا به دولت ارائه شده است.
معاون حقوقي رئيس‌جمهور اضافه کرد، مذاکرات هنوز انجام نشده است اما به دولت پيشنهاد داده ‌ايم مذاکرات در ديوان رسيدگي اختلافات ايران و آمريکا در لاهه برگزار شود و فکر نمي‌کنيم کسي مخالفتي داشته باشد.
يازدهم فروردين ماه توکل حبيب زاده رئيس مرکز امور حقوقي بين المللي رياست جمهوري اعلام کرد که ديوان بين المللي دادگستري لاهه با رأيي که در پرونده برخي اموال ايران عليه دولت آمريکا صادره کرد، مقرر کرده است که دولت آمريکا بايد خسارت وارده به ايران در نتيجه مصادره اين اموال را طي مدت 2 سال جبران کند.


وي توضيح داد: بر اساس اين راي، مصادره اموال تعدادي از بانک ها و شرکت هاي ايراني توسط دادگاه هاي آمريکا را مغاير با تعهدات آن کشور به موجب معاهده مودت 1955 بوده و دولت آمريکا بايد خسارت وارده به ايران در نتيجه مصادره اين اموال را جبران کند.
اين صحبت ها سبب شده تا گمانه زني ها در خصوص مذاکرات مستقيم ايران و آمريکا جدي تر شود و بسياري بر اين باور هستند که اين مذاکرات مي تواند به حوزه‌هاي ديگر نيز سرايت کند. مذاکرات مستقيمي که بي شک مي تواند نتايج مثبتي در پي داشته باشد.
خدايي، تحليلگر مسائل بين الملل در اين خصوص مي گويد: عليرغم اعلام ايران براي از سرگيري مذاکرات، ايالات متحده همچنان بر مواضع غيرسازنده و مخرب خود در اين موضوع اصرار مي ورزد. با سفر علي باقري کني معاون سياسي وزارت امور خارجه به اروپا و استقبال طرفين از گفتگوها، نمايندگان دولت آمريکا معتقد هستند که پاسخ سوالات ايران در وين است و نه بروکسل. ايالات متحده که در سال 2018 به طور يکجانبه از توافق هسته اي خارج شد اصرار بر آن ندارد تا مذاکرات آتي هر چه زودتر برگزار شود بلکه به نظر مي رسد تمايل دارد تا تهران و واشنگتن به طور مستقيم گفت و گو کنند.
شکي نيست که  براي رفع تنش ها و سوتفاهم ها و رسيدن به حداقل تفاهم ها هيچ مذاکره اي نمي تواند به اندازه مذاکره مستقيم نقش داشته باشد اما تحرکات اخير دولت بايدن نشان مي دهد که تاکتيک آمريکا در دوره جديد نيز تغييري پيدا نکرده و به جاي اقدامات سازنده ديپلماتيک در راستاي تخريب آن گام بر مي دارد.
سال گذشته در حين سفر باقري کني به بروکسل و ديدار با انريکه مورا هماهنگ کننده جلسات کميسيون مشترک برجام و پس از آن سفر به مسکو و ديدار با سرگئي ريابکوف بود که آمريکا تحريم هايي عليه ايران اعمال کرد و با اين اقدام پيامي ديپلماتيک به ايران ارسال کرد.
واشنگتن در اين اقدام نام چهار فرد و دو شرکت در شهرهاي اصفهان و قم ايران و نيز يک نفتکش عماني با پرچم ليبريا را به فهرست تحريم هاي دفتر کنترل دارايي هاي خارجي وزارت خزانه داري آمريکا اضافه و دليل آن را حمايت از برنامه توسعه پهپادي ايران عنوان کرد.
در ادامه تصميم غيرسازنده خزانه داري آمريکا با واکنش ايران روبرو شد. سخنگوي وزارت خارجه جمهوري اسلامي اعلام کرد اعمال تحريم هاي جديد نشان دهنده رفتار کاملا متناقض کاخ سفيد است. دولتي که از قصد بازگشت به برجام سخن مي گويد و همان روش ترامپ را در تداوم اعمال تحريم ادامه مي دهد اين پيام را ارسال مي کند که واقعا قابل اعتماد نيست.
انتقاد تنها از جانب ايران نبود چرا که چين و روسيه نيز از اقدام آمريکا ابراز نارضايتي کردند. ميخائيل اوليانوف نماينده دائم روسيه نزد سازمان هاي بين المللي در واکنشي  تاکيد کرد که طرف ‌هاي مذاکرات وين بايد از اقداماتي که بازگشت به رايزني‌ها را پيچيده‌تر مي‌کند، پرهيز کنند.
در همين راستا واسيلي نبنزيا نماينده روسيه در سازمان ملل در يک کنفرانس خبري در پاسخ به سوالي درباره چشم انداز از سرگيري مذاکرات وين تاکيد کرد که فشار بر ايران کمکي به تسريع بازگشت اين کشور به مذاکرات نمي کند.
واکنش ها به تحريم ايران در حالي صورت گرفت که پيش تر باقري کني با بيان اينکه تهران در مذاکرات جديد وين براي لغو تحريم ها عليه ملت ايران به دنبال کسب نتيجه ملموس براي مردم کشورمان است، گفت: روسيه و چين نيز از مذاکرات «نتيجه محور» از ايران حمايت کرده اند.
واشنگتن به جاي اقدامات قهرآميز و فراهم کردن زمينه گفتگوهاي مستقيم مي توانست سيگنال هايي از تغيير رفتار و گام برداشتن در مسير درست به ايران بدهد. همين چند هفته پيش بود که ايالات متحده گامي کوچک اما مثبت را در راستاي ترغيب ايران براي مذاکرات مستقيم برداشت و آن لغو تحريم ها از دو شرکتي بود که به باور آنها از برنامه توليد موشک‌هاي نظامي ايران پشتيباني مي کردند.
چنين اقدامي مي توانست زمينه ساز قدم هاي مهمتر ديگر و سيگنالي ديگر از سوي ديپلمات هاي آمريکايي براي خارج شدن موضوعات موشکي و منطقه اي از پيش شرط مذاکرات هسته اي باشد.
اما همانطور که پيش بيني مي شد واشنگتن بار ديگر بر مسير اشتباه و تنش زا حرکت کرد و  انتشار بيانيه اخير آمريکا و تروئيکاي اروپايي به خوبي بار ديگر اين مساله را نمايان کرد.
سران آمريکا و سه کشور اروپايي عضو برجام در چند ماه اخير با صدور بييانيه ‌اي مشترک بدون اشاره به نقش خود در مشکلات کنوني اجراي اين توافق ادعا کردند که بازگشت به برجام منوط به تغيير رفتار ايران است.
سه کشور اروپايي همچنين بدون اشاره به خروج يکجانبه واشنگتن از برجام يادآور شدند که پايبندي آمريکا منوط به اجراي تعهدات برجامي از سوي ايران است. اروپايي ها که در سالهاي اخير تنها به طور لفظي از برجام حمايت کرده اند و گام مثبتي در راستاي بهره مندي ايران از مزاياي توافق نداشته اند اين بار نيز بدون در نظر گرفتن سياست مستقلانه با آمريکا همراهي کردند و در قامت طرف بدهکار موضع طلبکاري گرفتند.
اين روند تا چندي پيش نيز ادامه داشت تا اين که بالاخره مقامات آمريکايي بر اين تاکيد کردند که بايد مساله ايران از طريق ديپلماسي حل و فصل شود. تاکيدي که شايد امروز نيز با پاسخ مثبت ايران همراه شده است و ايران مي خواهد فعلا در خصوص موضوعي ديگر با آمريکا وارد مذاکره مستقيم شود و مشخصا موضع گيري ها عليه يکديگر نيز در اين برهه زماني صرفا مصرف داخلي دارد.