[مهدی جابری]  باشگاه دانش‌پژوهان جوان را که در دولت سیزدهم احیا شد، باید به تعبیر رئیس این باشگاه، نخبگانی‌ترین فضای کشور بدانیم چراکه در باشگاه دانش‌پژوهان جوان سالانه ٥٠٠ دانش‌آموز در المپیادهای ملی شرکت می‌کنند و هرسال کمتر از ٣٠ نفر برای المپیادهای جهانی اعزام می‌شوند. این مجموعه نخبگانی و مدال‌آور به‌رغم رشد و پیشرفت‌هایی که در حدود یک‌سال‌ونیم اخیر داشته، همچنان درگیر دست‌اندازهای اداری، مالی و موانعی است که زیبنده باشگاه نیست. انتظار نخبگان و مدال‌آوران در هر جامعه این است که مسیر برای حرکت علمی و پژوهشی آنها آماده باشد نه اینکه آنها را در یک بازی پیچیده با نهادهای اداری مواجه کنند.
چهارشنبه یازدهم بهمن امسال بود که گفت‌وگوی رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان و معاون وزیر آموزش‌وپرورش با «شهروند» با تیتر «باشگاه در مسیر قله» منتشر شد و در آن به مرور سرگذشت، دستاوردها و روند احیای باشگاه دانش‌پژوهان جوان پرداخته شده بود.
هرچند در آن مصاحبه صحبت مشخص و چندانی درباره دغدغه‌ها، چالش‌ها و مشکلات کنونی باشگاه نشده بود اما پیگیری‌های خبرنگار ما نشان می‌دهد که این مجموعه نخبگانی که باید وقت، انرژی و توان خود را صرف پیشرفت علمی جامعه دانش‌آموزی کشور و کسب مدال‌های ‌جهانی کند، هم‌اکنون در پیچ‌وخم مذاکرات اداری و بوروکراسی گرفتار شده است و از نهادهای متولی انتظار می‌رود مسائل این باشگاه را با سرعت بیشتری حل‌وفصل کنند؛ چراکه نخبگان اگر پشت درهای بسته، بیش از حد به انتظار بنشینند و زمان از دست برود، جامعه با خسارت‌هایی مواجه می‌شود که به راحتی قابل جبران نیست.
به‌گفته سیدرضا حسینی، رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان، «ما با آرمان‌های خاصی قدم در این مسیر گذاشتیم تا باشگاه را احیا کنیم و حتی با برخی مجموعه‌ها صحبت کرده بودیم که مجددا باشگاه را به شرایط اوج خود در سال‌های دورتر برسانیم و مذاکراتی با کشورهای دیگر برای برقراری تعاملات علمی داشتیم. با بچه‌های المپیادی سابق هم صحبت کرده بودیم که به باشگاه بازگردند و برای تعالی و رشد آن، همکاری داشته باشند، البته اینها آرمان‌ها، انگیزه‌ها و تلاش‌های ابتدایی ما بود، اما وقتی با شرایط باقیمانده از گذشته مواجه شدیم، ناگهان مشاهده کردیم که سطح دغدغه‌هایمان از سقف به کف رسیده است و به جای تلاش علمی و المپیادی باید دغدغه‌های اداری و ساختمانی داشته باشیم. این امر را هم درنظر داشته باشید که ما درباره نخبگانی‌ترین فضای کشور صحبت می‌کنیم، اما چنین فضایی در طول سال‌های گذشته درگیر بی‌توجهی شده بود و همین موضوع، کار ما و این دولت را سخت می‌کرد.»

 بودجه‌ باشگاه در آستانه سوختن!

 باشگاه پشت درهای سازمان اداری و استخدامی
یکی دیگر از چالش‌های مهم باشگاه دانش‌پژوهان جوان این است که در سال‌هایی که با بی‌تدبیری دولت، این باشگاه شخصیت مستقل و نیروهای متخصص خود را از دست داد و حال که دولت سیزدهم، احیای این باشگاه را در دستور کار قرار داده، چگونگی تامین و استخدام نیروی انسانی این مجموعه در انتظار تصمیم‌گیری توسط نهادهای مربوطه است.
رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان در این‌باره اظهار می‌دارد: «یکی از چالش‌های مهم ما مربوط به تامین نیروی متخصص است که در این زمینه با سازمان اداری و استخدامی در تعامل هستیم.» وی تأکید می‌کند: «ما دغدغه این سازمان محترم را در راستای کوچک‌سازی دولت به خوبی درک می‌کنیم و طبیعی است که این سازمان در برابر هر ایده یا پیشنهادی برای بزرگ‌تر شدن دولت مقاومت داشته باشد. با این‌حال تعاملات ما و سازمان اداری و استخدامی برای تعریف یک ساختار مناسب و جذب نیروهای انسانی مرتبط با این ساختار به نتیجه رسیده است تا ان‌شاءالله معضل مهم باشگاه دانش‌پژوهان جوان مرتفع شود. هم‌اکنون ساختار اولیه باشگاه به تصویب رسیده و در حال مذاکره برای جذب و استخدام نیرو هستیم.»

باشگاه متفاوت تر از گذشته
زهرا تهمتنی، دارنده طلای جهانی المپیاد شیمی سال 2023کشور سوئیس، در دوران دانش‌آموزی و هم‌اکنون دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران است.
در پنجاه‌وپنجمین دوره المپیاد جهانی شیمی ۲۰۲۳ برای تیم ایران، ۳ مدال طلا و یک مدال نقره به‌دست آمد که یکی از آنها متعلق به خانم تهمتنی است.
وی در گفت‌وگو با «شهروند» با تأکید بر نقش ویژه باشگاه دانش‌پژوهان جوان در کسب موفقیت‌های المپیادی گفت: «به‌طور کلی المپیادهای علمی در ایران زیرنظر باشگاه دانش‌پژوهان جوان برگزار می‌شود و ما از همان مرحله اول که وارد فرآیند المپیاد شدیم تا مرحله نهایی که آماده‌سازی تیم برای المپیاد جهانی بود، در باشگاه حضور داشتیم.» تهمتنی افزود: «از آنجا که آموزش‌ها زیرنظر باشگاه بود، استادان باشگاه برای ما تدریس داشتند تا برای المپیاد جهانی آماده شویم. همچنین از آزمایشگاه باشگاه برای آمادگی بیشتر استفاده می‌کردیم.»
دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران ادامه داد: «الان در حد توانم با باشگاه دانش‌پژوهان جوان در ارتباط و تعامل هستم و علاقه‌مند به افزایش این تعاملات هستم تا در تربیت نسل جدید نخبگان و مدال‌آوران کشور در عرصه المپیادهای علمی سهیم باشم.» وی با اشاره به شرایط کنونی باشگاه دانش‌پژوهان جوان اظهار داشت: «وضعیت باشگاه را هم‌اکنون مطلوب می‌دانم و عملکرد آن در مقایسه با گذشته بسیار متفاوت و بهتر شده است.»
به‌گفته تهمتنی، این مجموعه از نظر رسیدگی به دانش‌آموزان و برگزاری به‌موقع آزمون‌ها شرایط مناسبی دارد و ساختمان جدید آن نیز کاملا شایسته دانش‌پژوهان است.
دارنده طلای جهانی المپیاد شیمی سال 2023کشور سوئیس در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به مهم‌ترین چالش‌ها و دغدغه‌هایی که هم‌اکنون در باشگاه دانش‌پژوهان وجود دارد، گفت: «یکی از چالش‌هایی که به‌نظرم وجود دارد و خودم سال گذشته با آن مواجه بودم، موضوع آزمایشگاه است. چون بچه‌های ایران از نظر تئوری بسیار قوی هستند، اما از نظر آزمایشگاهی، بخشی از نمره خود را در المپیاد جهانی از دست می‌دهند و همین موضوع می‌تواند موجب افت مدال شود.»
تهمتنی تأکید کرد: «اگر باشگاه از نظر آزمایشگاهی بیشتر مجهز شود، قطعا در ارتقای موقعیت تیم ایران در گستره جهانی تأثیرگذار خواهد بود.»

چشم باشگاه دانش‌پژوهان جوان به  حمایت دولت
یکی از اعضای فعال باشگاه دانش‌پژوهان جوان تأکید کرد: «ما بی‌صبرانه منتظر هستیم که ساختار اداری باشگاه دانش‌پژوهان جوان در سازمان اداری و استخدامی به تصویب برسد تا این مجموعه نیروهای مرتبط و متخصص را از روند قانونی جذب کند.»
محمدحسین بی‌نیاز، متولد سال 1375و دارنده دو مدال برنز کشوری در المپیاد نجوم است که سال‌ها قبل به همراه 60دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف، مدال‌های خود را به مقام معظم رهبری تقدیم کرد.
او درباره موفقیت‌های خود در دوران دانش‌آموزی‌اش به «شهروند» گفت: «طی سال‌های 1392و 1393در سال تحصیلی دوم و سوم دبیرستان نظام قدیم، دو مدال برنز کشوری در المپیاد نجوم کسب کردم.»
وی با اشاره به اینکه ورودی سال 1394کارشناسی رشته هوا فضای دانشگاه صنعتی شریف بوده است، افزود: «به موازات تحصیلی دانشگاهی و به‌خاطر علاقه‌مندی به حوزه رسانه و هنر، فعالیت‌های خودم را در این عرصه‌ها آغاز کردم و همزمان برای تعلیم‌وتربیت نخبگان و به‌ویژه المپیادی‌ها و نوجوانان، فعال شدم.»
بی‌نیاز ادامه داد: «ازجمله فعالیت‌های رسانه‌ای من، می‌توان به دو برنامه تلویزیونی به نام کلاس پلاس و علمی‌نو اشاره داشت که تهیه‌کنندگی این برنامه‌ها را عهده‌دار بودم و هر دوی آنها مرتبط با موضوع عدالت آموزشی در المپیادهای علمی بود.»
دارنده دو مدال برنز کشوری در المپیاد نجوم خاطرنشان کرد: «همچنین در یک‌سال‌ونیم اخیر همراه با دوستان‌مان توانستیم باشگاه دانش‌پژوهان جوان را پس از سال‌ها به یک ارگان مستقل تبدیل و اساسنامه آن را بازنویسی و بازتعریف کنیم؛ سپس زیرساخت‌هایی همچون لجستیک، ردیف بودجه در لایحه 1402و 1403و نیز سیاستگذاری‌های مرتبط با بچه‌های المپیادی و نخبگان کشور را پیگیری کردیم.»
وی تأکید کرد: «قصه یک‌سال‌ونیم اخیر باشگاه دانش پژوهان جوان یک موفقیت مردمی در حاکمیت جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.»
به‌گفته بی‌نیاز، تعدادی از جوانان با میانگین سنی 22یا 23سال که به تازگی از باشگاه دانش‌پژوهان جوان فارغ‌التحصیل شده بودند و این باشگاه را یک فضای مهم برای نخبگان می‌دانستند، با دوندگی و پیگیری و در میان برخی کم‌لطفی‌ها و بی‌توجهی‌ها، توانستند مسئولان کشور را برای احیای این باشگاه قانع کنند و همین یک اتفاق بزرگ برای جوانان این مرز و بوم است.
وی تصریح کرد: «البته نمی‌توان انگیزه و نیت خوب مسئولان را برای احیای باشگاه نادیده گرفت و به‌عبارتی باید گفت که تلاش جوانان در کنار توجه مسئولان، منجر به احیای باشگاه دانش‌پژوهان جوان شد.»
این نخبه و مدال‌آور کشوری با اشاره به برخی مشکلات در مسیر فعالیت‌های باشگاه دانش‌پژوهان جوان، گفت که در دل این اتفاقات یک‌سال‌ونیم اخیر، ما و دوستان‌مان با برخی مشکلات ساختاری مواجه شدیم و ابعادی از ماجرا و مسیری که در پیش داریم برای ما آشکار شد.
بی‌نیاز افزود: «یکی از موضوعاتی که برای ما مشخص شد، این است که تصمیم‌گیری‌های مهم کشور مسیر ساده‌ای را طی نمی‌کند و گاهی با مشکلات ساختاری و دست‌اندازهایی مواجه می‌شویم که برخی از آنها خنده‌دار هستند. متأسفانه همین مشکلات مضحک، تأثیرات منفی بزرگی برجای می‌گذارد.»
وی ادامه داد: «این موضوع البته یک آورده خوب برای بچه‌های ما دارد چون چشم‌وگوش آنها را از همین الان درباره مشکلات و سختی‌هایی که برای آینده در پیش دارند، باز می‌کند.»
دارنده دو مدال برنز کشوری در المپیاد نجوم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیگیری‌ها برای تعریف یک فرآیند قانونی به‌منظور جذب و استخدام نیروهای مرتبط با باشگاه، اظهار داشت: «ما بی‌صبرانه منتظر هستیم که ساختار اداری باشگاه دانش‌پژوهان جوان در سازمان اداری و استخدامی به تصویب برسد تا این مجموعه نیروهای مرتبط و متخصص را از روند قانونی جذب کند.»
بی‌نیاز تأکید کرد: «ما خودمان را برای ارتقا و پیشرفت همه‌جانبه و بیش از پیش آماده کرده‌ایم تا ان‌شاءالله شاهد رشدوتعالی کشور عزیزمان در همه عرصه‌ها به‌ویژه علمی و المپیادی باشیم.»