روزنامه آفتاب یزد
1396/09/18
خیال‌تــــان راحت کافه نادری آسیب نمی‌بیند
آفتاب یزد - گروه اجتماعی: آن روزهایی که در هر خیابان و کوچه تهران یک کافه نبود، کافه نادری برای خودش برو و بیایی داشت. برای سال‌های مدید کافه‌ای که شده بود پاتوق نویسندگان، ادبا، شاعران و روشنفکران تهران. از جمله این روشنفکران شاید بتوان به صادق هدایت، جلال آل‌احمد، احمد فردید، سیمین دانشور، نیما یوشیج، محمود دولت‌آبادی و... اشاره کرد. فیلم‌های تاریخی هم از این کافه نوستالژی غافل نشده و بعضی سکانس‌های نشست‌ها و جلسات روشنفکران در این کافه برگزار میشود. کارگردانان تئاتر همچون محمد رحمانیان هم در نمایش‌های خود، این کافه را روی صحنه برده و از آن یاد کرده‌اند. در واقع بی‌جا نیست اگر بگوییم کافه نادری کلیشه‌ای‌ترین نوستالژی پاتوق‌نشین‌های شهر تهران است.تاریخچه‌ای از کافه نادری
کافه نادری در سال۱۳۰۶ توسط یک مهاجر با نام «خاچیک مادیکیانس» دایر شد. برای اولین بار بود که غذاهایی مانند بیفتک و بیف استراگانف و نوشیدنی‌هایی مثل کافه‌گلاسه، قهوه ترک و فرانسه در ایران سرو شد و شب‌ها هم در حیاط پشتی کافه دود سیگارهای فرنگی فضا را پر می‌کرد، حیاطی که از دهه 60 بسته شد. اما مهم‌ترین اتفاقی که برای این کافه افتاد در سال1382 بود که به عنوان اولین و تنها کافه نامش در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، با این حال اکنون تصمیم بر تخریب این بنای تاریخی و خاطره‌انگیز است.
اولین زمزمه تخریب
این اولین بار نیست که تن کافه نادری از ترس کلنگ تخریب می‌لرزد. مردادماه سال94 بود که زمزمه‌های تخریب این بنای تاریخی به گوش رسید و طبق آن گفته می‌شد که قرار است یک سرمایه‌دار ایرانی، این کافه را همراه چند مغازه قدیمی در خیابان جمهوری به یک پاساژ بزرگ تبدیل کند. در همان سال محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی ایران به این زمزمه‌ها واکنش نشان داده و گفت: «قرار نیست آسیبی به کافه نادری وارد شود و این سازمان، پیگیری‌های لازم را برای حفظ این بنا خواهد داشت. سرقفلی کافه نادری واگذار نشده و در دست صاحبان این کافه است. شرکت اقتصاد کوثر، مالک زمین کافه نادری و هتل نادری است ولی از آنجایی که کافه نادری به عنوان آثار ملی ثبت شده، آسیبی به آن وارد نمی‌شود.»
نقش کلیدی کافه‌نادری در تاریخ ادبیات معاصر
اما این قوت قلب به نظر زیاد دوام نیاورد و حالا بعد از گذشت دوسال از این گفته دوباره تخریب کافه‌نادری بر سر زبان‌ها افتاده است و یک آگهی مزایده باعث واکنش‌های بسیاری از افراد از جمله نمایندگان مردم تهران در شورای شهر و نجات بخشی از کافه‌نادری شد.
در توضیح این مزایده که در روزنامه‌های کثیرالانتشار به چاپ رسیده است، نوشته شده: «ششدانگ یک قطعه زمین با وضع موجود به صورت قطعی واگذار می‌گردد؛ ضمنا زمین موصوف جزو حیاط هتل نادری بوده و اعمال مالکانه به عهده خریدار می‌باشد.» همین آگهی باعث شد شایعه تفکیک بخشی از این کافه ملی قوت بگیرد.
محمدباقر فرهند، مدیر روابط‌عمومی شهرداری منطقه 12 در گفتگو با ایلنا؛ در تشریح جزئیات ماجرا می‌گوید: «یکی از فعالان حوزه میراث فرهنگی ساعت 19:45 تاریخ 15 آذر اطلاع داد که یکی از دستگاه‌های حاکمیتی که مالک ضلع جنوبی حیاط کافه نادری است، قصد دارد بخش جنوبی حیاط را با دیوارکشی از بقیه کافه نادری جدا کند و در حقیقت حیاط مجموعه را به دو قسمت تقسیم کند.
او با اشاره به اینکه کافه نادری اثر ثبت شده میراث فرهنگی است، اثر ملی محسوب شده و تنها کافه ثبت شده تهران است، می‌افزاید: «کافه نادری دارای ویژگی‌های ویژه‌ای است و نقشی کلیدی و اساسی در شکل‌گیری تاریخ ادبیات ایران معاصر دارد. درنتیجه شهرداری و میراث فرهنگی حساسیت ویژه‌ای روی آن دارند. در همین راستا وقتی مطمئن شدیم که احتمال دارد که این اتفاق بیفتد ساعت20 به شهردار منطقه اعلام شد و ایشان به سرعت دستور دادند واحدهای گشتی در آنجا مستقر شوند،
همچنین تردد در خیابان نیز ممنوع شد و به رسانه‌ها و فعالان میراث فرهنگی نیز اعلام کردیم که ما در آنجا مستقریم تا مانع هرگونه مداخله در این بنا شویم.»
مدیر روابط عمومی شهرداری منطقه12 با تاکید بر اینکه مالک قدیمی هیچ علاقه‌ای برای مداخله به آن بخش از حیاط ساختمان ندارد، تاکید می‌کند: «ستاد اجرایی فرمان امام به هیچ عنوان صحت داشتن و یا نداشتن این ماجرا را تایید نکرده است. اقدامات شهرداری هم جنبه پیشگیری داشته چراکه نه شهرداری و نه میراث و نه هیچ نهاد دیگری علاقه‌ای برای آسیب رسیدن به این بنای با ارزش ندارند. از سویی اگر قرار باشد مداخله‌ای در یک اثر ثبت ملی شده انجام دهند باید طرح توسط شهرداری منطقه و میراث فرهنگی تصویب شود. اما مرجع ذیصلاح تاکنون هیچ‌گونه مجوز قانونی در خصوص این بنا صادر نکرده‌اند.»
فرهند در پاسخ به این سوال که آیا شهرداری تاکنون پیشنهادی برای خرید این بنای باارزش داده است یا خیر، می‌گوید: «سال گذشته شهردار وقت منطقه از من خواست درباره خرید کل مجموعه مذاکره کنیم، اما آنها مخالفت کردند. همچنین پیشنهاد دادیم به شرط آنکه درِ حیاط برای ورود عموم باز تا تبدیل به پاتوق محلی شود، حیاط و فضای سبز را با هماهنگی میراث مرمت و احیا کنیم اما مالکان با این پیشنهاد هم مخالفت کردند و تمایلی برای مرمت نشان ندادند.»
تخریب در کار نیست، مجوز تفکیک داشتند
شهرداری منطقه نیروهای خود را در آنجا مستقر کرد تا به این میراث ملی صدمه‌ای وارد نشود و تکلیف آن مشخص شود. روز 16 آذرماه (پنجشنبه) علی اعطا (سخنگوی شورای شهر تهران) و حسن خلیل‌آبادی (رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران) از این مجموعه بازدید کردند. حسن خلیل‌آبادی در بازدید از محل کافه نادری، به مهر می‌گوید: «در ابتدای بازدیدم به داخل هتل که نشانه‌های فراوان از ساخت قدیمی آن مشهود بود رفتم، به گفته مدیر داخلی هتل، برای بازدید حیاط باید به داخل کافه بروم که در ورودی کافه با علی اعطا عضو شورا و عده‌ای از دوستداران میراثی مواجه شدم که به اتفاق از کافه، حیاط و سپس طبقه اول هتل بازدید کردیم. ضمن پرس و جو از مستاجر کافه و هتل متوجه شدیم که این بنای میراثی، مصادره‌ای و از املاک بنیاد شهید بوده که هم اکنون مالک خصوصی دارد.»
وی می‌افزاید: «بنای موجود کافه در ضلع شمالی ملک و هتل هم با حدود ٣٠ اتاق در مجاورت آن قرار دارد ولی حیاطی که بیش از هزار متر مربع و تقریبا متروکه است و در ضلع جنوب شرقی آن یک سِن برای اجرای برنامه ساخته شده و البته حوض مستطیل شکلی که مجسمه‌ای نیز در جنوب آن هست در وسط حیاط دیده میشود، ولی اکنون داخل حیاط غیر از سرویس بهداشتی در زیرزمین حیاط، بقیه‌اش حالت متروکه دارد و محل مناقشه و نگرانی، قسمت جنوبیِ همین حیاط است که به مساحت ۴٠٠ متر مربع در آگهی مناقصه آمده است.»حسن خلیل آبادی می‌گوید: «شهردار منطقه به ما قول داد که این مسئله را پیگیری و مشکل آن را حل کند و شهردار به دنبال آن است که هیچ مشکلی برای آن پیش نیاید. بحث تخریب در میان نبوده است بلکه مجوز گرفته بودند تا قسمتی از حیاط را از هتل و کافه جدا کنند اما فعلا شهرداری مانع آنها شده است.»
عضو شورای شهر در پاسخ به این سوال که آیا مالکان خود هتل و کافه نادری قصد داشتند دیوارکشی کنند، تاکید می‌کند: «خیر، بخش مذکور متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام است و باقی متعلق به مالکان دیگر است و ستاد اجرایی فرمان امام قصد داشت سهم خود را از بقیه جدا کند. از قرار آنها اسناد را نشان مالک هتل و کافه دادند و اعلام کردند که این بخش از ملک متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام است و قصد دارند بخش خود را جدا کنند. اما پیرو نگرانی‌های به وجود آمده، با اعضای شورای شهر تهران تماس گرفته شد و اعضای شورا نیز با شهردار منطقه تماس گرفتند.»
مراقبت‌های شدید از مروارید تهران
علی اعطا نیز در جریان این بازدید، می‌گوید: «موضوع از این قرار است که یکی از نهادها بخشی از حیاط کافه و هتل نادری را به مزایده گذاشته است و فعالان این حوزه، مطلع شده‌اند و در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی کرده‌اند. این بخش از حیاط، بخش جنوبی است که سن مجموعه، با معماری منحصر به فرد، در آن قرار دارد.»
وی با اعلام این که نیروهای شهرداری در هتل نادری مستقر هستند، می‌افزاید: «اقدام عاجل این است که عوامل شهرداری مستقرند تا در این ایام تعطیل، مسئله‌ای حادث نشود؛ اما به گمانم مسئله جزئیات حقوقی جدی‌تری دارد که در اسرع وقت با جدیت باید به آن پرداخت.»
علی اعطا به آفتاب یزد می‌گوید: «این ملک از لیست مزایده خارج شده است و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و بنیاد شهید با اعلام این خبر گفته‌اند که چنین بحثی وجود نداشته است.»
مزایده برگزار نمی‌شود
این خبر مسرت‌بخش علی اعطا را مرکز اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) طی بیانیه‌ای اعلام کرده است. این مرکز روز 16 آذرماه با یک بیانیه، خروج بخشی از کافه‌نادری در مزایده را اعلام کرده است؛ «موضوع تفکیک زمین، دیوارکشی و حتی جابجایی یک آجر در محوطه مجاور کافه نادری با پلاک ثبتی (203/24) از اساس خبرسازی و کذب است و به هیچ‌وجه چنین تصمیمی اتخاذ نشده است. ستاد اجرایی، مالک ملک مجاور کافه نادری می‌باشد و با توجه به اعلام شفاهی وکیل بهره‌برداران این ملک مبنی بر آمادگی برای خرید این ملک، به منظور حل مشکل کافه نادری، این ملک در لیست مزایده قرار داده شده است. شایان ذکر است علیرغم اینکه مالکیت این ملک بیش از
دو سال است که در اختیار ستاد اجرایی قرار دارد، ولی با این وجود تاکنون و پیش از اعلام آمادگی از سوی وکیل بهره‌برداران در هیچ کدام از مزایده‌های ستاد، این ملک در لیست مزایده قرار نگرفته است. حسب دستور رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، تا تعیین تکلیف موضوعات اختلافی در این رابطه، این ملک از روز گذشته از لیست مزایده‌های ستاد خارج گردیده است و حتی در صورت چاپ این آگهی در روزنامه‌های روز شنبه (که پیش از این ارسال و چاپ شده‌اند) پیشنهادهای ارسالی برای این مزایده بررسی نخواهد شد.»
فعالان میراث فرهنگی و گردشگری تا تکلیف این ملک روشن نشود، نمی‌توانند نفس راحتی بکشند. در این میان نباید از وضعیت نامناسب و شرایط اسفناک حیاط کافه نادری هم غافل شد.
سایر اخبار این روزنامه
خیال‌تــــان راحت کافه نادری آسیب نمی‌بیند
الان زمان گل زدن ماست
صباح زنگنه = کارشناس بین‌الملل
ناصر بزرگمهر
عبدالحسین طوطیایی *
صباح زنگنه = کارشناس بین‌الملل
ناصر بزرگمهر
پشت پرده احمدی‌نژاد را می‌گوییم
یامین پور می‌تونی بری یمن
بازار خودرو رها شده است
گاف ترامپ به نفع تهران
وام بانک مسکن و اقساط نجومی اش
لابد دریافته‌اید که کشتیبان را سیاست دیگر آمده است
امام مطرح کردند که آستان قدس از مالیات معاف است
گرانیکالاهای مصرفی در ایران پنج برابر میانگین جهانی است
