بازار خودرو رها شده است

آفتاب اقتصادی- علی اکبر سمیعی: افزایش قیمت خودروهای داخلی - چه از طرف کارخانجات سازنده باشد و چه در بازار رخ داده باشد- دیگر یک رول عادی شده و موضوع عجیب و غریبی نیست. برای مثال قیمت پژو 207 اتومات در بازار با افزایش 5/1 میلیونی به 54 میلیون تومان رسیده، این در حالی است که قیمت آن از سوی کارخانه 47 میلیون تومان است و این موضوع نشان می‌دهد که یک اختلاف قیمت 7 میلیونی بین کارخانه و بازار وجود دارد.البته این اولین باری نبود که قیمت این خودرو در سال جاری افزایش یافت. در هشتم مردادماه امسال درحالی سایت فروش پژو i 207 بعد از چند ساعت بسته شد که قیمت این محصول ایران خودرو در بازار با افزایش 3 میلیون تومانی روبه‌رو شد. در اوایل شهریور امسال نیز قیمت پژو 207 اتومات هم با 700 هزار تومان افزایش قیمت 52 میلیون و 500 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت.

ضعف نظارت وزارت صنعت
آفتاب اقتصادی به همین منظور با سعید موتمنی رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو گفتگو کرده است. موتمنی گفت: «باید در نظر داشت که در کشورمان، خودرو یک کالای اساسی است و باید حتما نظارت روی قیمت آن باشد. خودروهای زیر 45 میلیون تومان را شورای رقابت بررسی می‌کند. اگر قیمت خودروها را در دو سال گذشته بررسی کنیم درخواهیم یافت که یک دو نرخی بر بازار خودرو حکمفرما بوده است. یعنی یک قیمت از طرف کارخانه سازنده خودرو وجود دارد و یک قیمت هم در بازار تعیین می‌شود. خب، طبیعی است که در این فضای دونرخی، مصرف‌کننده ضرر می‌کند.» وی افزود: «در یک سال گذشته برخی خودروهای داخلی بین 2 تا 7 میلیون تومان افزایش قیمت داشته اند. باید دید که این 7میلیون اختلاف قیمت به جیب چه کسی می‌رود؟ در حقیقت، محدودیت عرضه از سوی خودروسازان باعث می‌شود که دونرخی در بازار ایجاد شود. من معتقدم که سود اصلی ناشی از دونرخی بودن قیمت به جیب شرکت‌های سازنده خودرو می‌رود و در واقع خودروسازان از این موضوع سوءاستفاده می‌کنند. واقعا چرا در مورد خودرو 207 اتوماتیک، هفت میلیون اختلاف قیمت وجود دارد؟ اگر عرضه این خودرو به اندازه کافی از سوی کارخانه سازنده صورت گیرد آیا این میزان اختلاف قیمت در بازار ایجاد خواهد شد؟آقای شیوا رئیس شورای رقابت نیز بارها گفته است که خودروسازان باید به اندازه کافی خودرو به بازار عرضه کنند که دونرخی به وجود نیاید. موتمنی گفت: «قطعا خودروسازان این توانایی را دارند که عرضه را بیشتر کنند اما به خاطر سودی که از دونرخی بودن قیمت می‌برند این کار را نمی‌کنند.» وی افزود: «باید همیشه خودرو به همان قیمت مصوبه به دست مصرف‌کننده برسد. مشتری خودرو 207 باید بتواند خودرو خود را به همان قیمت 47 میلیونی کارخانه خریداری کند نه اینکه مجبور شود به قیمت 54 میلیونی بازار آن را بخرد. واقعا چرا باید درباره خودرو بازار سیاه درست کنیم؟ بازار سیاه زمانی به وجود می‌آید که عرضه خودرو کمتر از تقاضای آن باشد. در تمام دنیا خودروسازان شرایطی را فراهم می‌کنند که هر فرد با توجه به درآمد خود قادر به خرید یک خودرو باشد. با این دو نرخی‌ای که در مورد قیمت خودرو پدید آمده عملا واسطه‌گری تقویت می‌شود و این موضوع نشانه ضعف نظارت وزارت صنعت بر خودروسازان است.» رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو گفت: «این مشکلات زمانی حل خواهد شد که در بازار انحصار نباشد. زمانی که بازار رقابتی باشد آن‌وقت است که مصرف‌کننده تشخیص می‌دهد که چه خودرویی را بخرد. این پیش فروش خودرو هم یک معضل دیگری است. خودروسازان ما وقتی هنوز خودرویی تولید نکرده‌اند آن را می‌فروشند و عمده کسانی که خودروها را پیش خرید می‌کنند برای سود بیشتر است که این کار را می‌کنند. وقتی تولید‌کننده‌ای برای پیش خرید خودرو 24 تا 27 درصد سود می‌دهد و مثلا سه ماهه پیش فروش می‌کند که سر سه ماه آن را تحویل نمی‌دهد و عملا سر 6 ماه خودرو را تحویل می‌دهد تا ضرر و زیان ناشی از سود بالای پیش‌فروش را جبران کند و حتی از قطعات ارزان‌قیمت استفاده می‌کند تا هزینه آن برایش در برابر درآمد آن صرف کند.



سیاست اشتباه وزارت صنعت
از سوی دیگر ابراهیم نکو، کارشناس اقتصادی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در واکنش به افزایش بی‌رویه قیمت خودروهای داخلی به ویژه پژو 207 به آفتاب اقتصادی گفت: «این اختلاف قیمتی که بین قیمت کارخانه‌ای خودرو 207 و قیمت آن در بازار به وجود آمده نشان‌دهنده بی‌توجهی وزارت صنعت، معدن و تجارت به این موضوع است. در واقع به نظر می‌رسد که وزارت صنعت بازار خودرو را رها کرده است.» نکو گفت: «حتی آن قیمتی که کارخانجات خودرو به مشتریان اعلام می‌کنند بسیار بیشتر از قیمت تمام شده برای این کارخانجات است البته شاید نیت وزارت صنعت این باشد که قیمت‌ها را رها کند تا تقاضا تعیین‌کننده قیمت واقعی خودرو باشد ولی به نظر من این سیاست اشتباهی است چون زمانی قیمت خودرو منطقی خواهد بود که کیفیت خودروهای عرضه شده بالاتر برود. اما این خودروهایی که افزایش قیمت داشته‌اند به لحاظ کیفیت نه تنها افزایشی نداشته بلکه افت هم کرده‌اند. در واقع، هیچ تناسبی بین افزایش قیمت خودرو و کیفیت آن وجود ندارد.»