روزنامه جهان صنعت
1396/11/10
برنامه ایران برای شکایت گازی از ترکمنستان
اختلاف گازی ایران و ترکمنستان که از ابتدای سال 2017 میلادی با قطع صادرات گاز این کشور به ایران به اوج خود رسید، پس از گذشت حدود یک سال همچنان پابرجا مانده و با توجه به نتیجه‌بخش نبودن مذاکرات، به نظر می‌رسد در آینده نزدیک پرونده این اختلاف به دیوان داوری بین‌المللی ارجاع شود.ایران و ترکمنستان از اواخر سال 2016 میلادی وارد مناقشه گازی شدند که در نهایت اول ژانویه سال 2017 (11 دی 1396) به قطع کامل صادرات گاز ترکمنستان به ایران به بهانه طلب گازی منجر شد.
تهدید به قطع صادرات گاز به ایران، ابزاری است که در سال‌های گذشته، ترکمنستان بارها از آن بهره می‌گرفت و از طریق آن می‌توانست به ایران فشار آورده و مبلغ گاز صادراتی به ایران را افزایش دهد. اما اول ژانویه سال 2017 سیر تحولات طبق پیش‌بینی عشق‌آباد پیش نرفت و به این ترتیب ایران نه از قطع گاز ترکمنستان دچار مشکل شد و نه به سراغ التماس به این دولت برای وصل دوباره گاز رفت. در واقع در سال‌های گذشته با توجه به نیاز مناطق شمالی و شمال شرقی کشور به واردات گاز از ترکمنستان، تهران تلاش می‌کرد رضایت این کشور را برای تضمین تامین گاز این مناطق جلب کند.
اما به پشتوانه افزایش تولید گاز در پارس‌جنوبی و تکمیل شبکه انتقال گاز کشور در دولت یازدهم، نیاز به واردات گاز به ترکمنستان برطرف شده بود بنابراین پس از قطع گاز ترکمنستان از ابتدای سال 2017، ایران اعلام کرد بازنده این ماجرا، ترکمنستان خواهد بود و ما نیاز اضطراری به گاز این کشور نداریم.
طلب 5/1 میلیارد دلاری ترکمنستان
در این میان ترکمنستان در حالی خواستار طلب 5/1 تا 8/1 میلیارد دلاری از ایران بابت صادرات گاز در سال‌های 86 و 87 شده است که ایران آن را قبول نداشته و خواستار ارجاع موضوع به دیوان داوری بین‌المللی است.
در دی‌ماه 1386 که سرمای زمستان به اوج خود رسید و بیش از 20 استان کشور با افت شدید دمای هوا و یخبندان مواجه شدند، ترکمنستان از این فرصت سوءاستفاده و اعلام کرد که قیمت گاز صادراتی خود به ایران را 9 برابر بالا برده و از 40 دلار به ازای هر هزار مترمکعب به 360 دلار افزایش می‌دهد.
دولت وقت ایران به هر دلیلی در آن مقطع زمانی با این درخواست ترکمنستان موافقت می‌کند و به این ترتیب بر اساس محاسبات ترکمن‌ها، طلبی حدود 5/1 تا 8/1 میلیارد دلار به حساب ایران نوشته شد.
البته با گذشت زمان و پس از افت قیمت گاز در بازارهای جهانی، قیمت گاز صادراتی این کشور به ایران کاهش می‌یابد که همچنان ادامه دارد.
زمانی که ایران آماده پرداخت بدهی گازی ترکمنستان میشود، تحریم‌ها شدت یافته و مراودات بانکی قطع میشود و به این ترتیب روند پرداخت بدهی به این کشور بلاتکلیف باقی می‌ماند.
پس از استقرار دولت یازدهم، ایران به صورت ماهانه اقدام به تسویه بدهی گازی خود به ترکمنستان کرده بنابراین مبلغ دیگری به این طلب افزوده نمی‌شود.
در همین حال وزیر نفت با اشاره به برنامه ایران برای شکایت از شرکت «ترکمن‌گاز» ترکمنستان بابت کیفیت گاز تحویلی، گفت: شکایت دیگری را نیز برای ارائه به دیوان داوری بین‌المللی به منظور تجدید نظر در قیمت گاز صادراتی این شرکت داریم چرا که معتقدیم قیمت آنها خیلی بالاست و باید کاهش یابد.
بیژن زنگنه در گفت‌وگو با ایرنا درباره اختلاف گازی ایران و ترکمنستان، اظهار داشت: تهران و عشق‌آباد شکایت‌هایی را به‌طور متقابل علیه یکدیگر دنبال می‌کنند.
وزیر نفت افزود: آنها ادعا می‌کنند مبلغ 5/1 میلیارد دلار از ایران بابت صادرات گاز طلب دارند اما ما معتقدیم این رقم درست نیست.
زنگنه درباره شکایت‌های ایران نیز بیان کرد: معتقدیم قیمت آنها خیلی بالاست و باید کاهش یابد و حتی این شکایت‌ها نیز باید به دیوان داوری بین‌المللی ارجاع شود.
وی اضافه کرد: شکایت دیگر ما درباره کیفیت گاز تحویلی ترکمنستان نیز جزیی از شکایت متقابل در مقابل شکایت دریافت طلب ترکمنستان است.
وزیر نفت درباره مبلغ خسارت ایران برای شکایت از شرکت ترکمنستانی نیز گفت: درباره رقم خسارت قصد نداریم اکنون صحبت شود، البته تا زمانی که رسما گزارش خود را برای شکایت مطرح کنیم.
حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت پیش از این درباره شرط ایران برای ازسرگیری واردات گاز از ترکمنستان گفته بود: اگر ترکمنستان قیمت گاز را در آینده پایین آورد، از این کشور گاز می‌خریم، در صورت عدم موافقت عشق‌آباد با درخواست‌های ما، از اقدام این کشور در قطع گاز به دیوان داوری بین‌المللی شکایت خواهیم کرد.
وی تاکید کرده بود: اگر آنها درباره درخواست‌هایی که ما داریم، حاضر به مذاکره شوند و آن را بپذیرند، به دیوان داوری نمی‌رویم اما اگر نپذیرند، موضوع به دیوان داوری ارجاع داده میشود.
عراقی درباره دریافت جریمه از ترکمنستان بابت قطع یکباره گاز در فصل زمستان نیز تصریح کرده بود: ما نظرات خود را در این باره مطرح کرده‌ایم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز درباره رقم جریمه گفته بود: رقم آن را فعلا نمی‌شود اعلام کرد.
برگ برنده ایران
مهم‌ترین برگ برنده ایران در دعوای گازی با ترکمنستان، افزایش تولید گاز و تکمیل شبکه انتقال گاز به ویژه خط لوله نکا - دامغان بود.
ساخت خط لوله دامغان به نکا با دستور ویژه وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران پس از آخرین دور بدعهدی صادراتی شرکت گاز ترکمنستان روند سریع‌تری به خود گرفت.
خط لوله انتقال گاز دامغان - نکا از سال 1386 و پس از قطع گاز وارداتی از ترکمنستان در دستور کار قرار گرفت اما با وجود حساسیت بالا در دوره‌های گذشته پیشرفت مطلوبی نداشت.
تا زمان روی کار آمدن دولت یازدهم این طرح به دلایلی از جمله افزایش طلب پیمانکار و نبود لوله متوقف بود ولی پس از بررسی‌های کارشناسی و برگزاری جلسه با پیمانکار و شرکت‌های تولید لوله، بار دیگر شاهد آغاز عملیات اجرایی آن شدیم.
در دولت یازدهم پس از آشکار شدن تمایل شرکت گاز ترکمنستان به بدعهدی در فرآیند صادرات گاز به ایران، اجرای این خط لوله با دستور ویژه وزیر نفت به‌طور جدی دنبال شد.
مسیر این خط لوله راهبردی از حوالی قوشه دامغان به صورت انشعاب از کیلومتر 250 خط انتقال گاز 48 اینچ دوم شمال - شمال شرقی آغاز و پس از عبور از شهرهای کیاسر، ساری و نکا، ضمن تقویت سیستم انتقال گاز از جنوب به شمال کشور، سبب پایدارسازی شبکه گازرسانی و کاهش مخاطرات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ناشی از کمبود گاز در استان‌های شمالی می شود. ایران اکنون با افزایش تولید روزانه گاز بیش از 700 میلیون مترمکعب گاز، نیاز چندانی به واردات گاز برای رفع نیازهای ضروری ندارد.
در واقع تهران با هدف افزایش حضور در بازار منطقه‌ای انرژی و گسترش تعامل حسنه با همسایگان، همچنان تلاش کرده است که قرارداد واردات گاز از ترکمنستان را حفظ کند.
ایران به پشتوانه افزایش سرشار تولید گاز از پارس‌جنوبی و نیز گسترش شبکه گازرسانی در همه مناطق کشور، از قدرت چانه‌زنی فراوانی برخوردار شده است، بنابراین هیچ کشوری قادر نیست از قطع گاز به‌عنوان تهدیدی علیه ایران استفاده کند.
ایران با تکمیل خطوط در دست ساخت انتقال گاز دامغان به نکا و گیلان به مازندران، توانست به راحتی و بدون نگرانی از افت فشار، گاز مناطق شمالی و شمال‌شرقی کشور را تامین کند.
سایر اخبار این روزنامه
برنامه ایران برای شکایت گازی از ترکمنستان
عضو انجمن شهر تهران:
افزایش امیدواری به رفع حصر
تبعات تبدیل آمریکا به بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت جهان؛
شرط پذیرش شرکت‌های ایرانی در بورس استانبول
مراجعه کارتن‌خواب‌ها به مراکز نگهداری ۲ برابر شده است؛
همه مشکلات به کمبود منابع ختم می شود
گزارش وزیر راه به مردم از روز برفی؛
اصل غافلگیری!
موج‌شکن ناوشکن!
سرپیچی رییس نظام‌مهندسی از دستور وزیر راه و شهرسازی؛
روزنامه فرانسوی لزکو سیاست‌های اقتصادی و منطقه‌ای ولیهد عربستان را بررسی می‌کند؛
انتقاد رییس اتاق اصناف از سیستم مدیریت کشور؛
ضرورت حسابرسی از کمک‌های عمومی به زلزله‌زدگان؛
ساختار تنفرآفرین آموزش کشور
عضو انجمن شهر تهران:
تغییرات بی‌سر و صدا در راس هرم مدیریت بانک‌ها
تغییرات بی‌سر و صدا در راس هرم مدیریت بانک‌ها
درباره عوارض سالانه خودرو
درباره عوارض سالانه خودرو
درباره عوارض سالانه خودرو
