تبعات تبدیل آمریکا به بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت جهان؛

گروه انرژی- قیمت نفت به بالاترین میزان از ماه دسامبر سال 2014 رسیده است و نفت‌خام برنت در کانال 70 دلاری است و بازار نفت بهترین روزهای خود را در بیش از سه سال گذشته سپری می‌کند‌.
اما در این میان نشست‌های برگزار شده در مسقط و داووس میان مقامات کشورهای عضو اوپک و سایر تولیدکنندگان این نکته را به ما می‌آموزد که آنها مقصد نهایی ابتکار کاهش تولید را نمی‌شناسند اما در عین حال می‌دانند که هنوز به آن مقصد نرسیده‌‌اند‌.
بانک جی پی مورگان آمریکا انتظار دارد قیمت نفت پایه بین‌المللی برنت دریای شمال که دو سوم نفت‌های جهان از جمله نفت اوپک بر پایه آن قیمت‌گذاری می‌شوند در پایان سه ماه نخست یا اوایل سه ماه دوم سال 2018 به 78 دلار در هر بشکه برسد‌.
این بانک آمریکایی همچنین متوسط قیمت نفت برنت در سال 2018 را نسبت به پیش‌بینی قبلی خود 10 دلار افزایش داده و آن را به 70 دلار در هر بشکه رسانده است‌.


بانک جی‌‌ پی‌‌ مورگان، متوسط قیمت نفت غرب تگزاس در سال جاری میلادی را در مقایسه با پیش‌بینی قبلی خود 10 دلار و 70 سنت در هر بشکه افزایش داده و آن را به 65 دلار و 63 سنت در هر بشکه رسانده است‌.
بنا به اعلام رویترز، قیمت‌های نفت دیروز تحت تاثیر افزایش تفاضا، کاهش ارزش دلار آمریکا و توافق کاهش تولید اوپک و روسیه افزایش پیدا کرده و با وجود افزایش تولید نفت در آمریکا، همچنان نزدیک رکورد سه سال گذشته است‌.
قیمت نفت برنت در تاریخ 15 ژانویه (25 دی) رکورد 70 دلار و 37 سنت در هر بشکه را ثبت کرد که بالاترین قیمت از دسامبر 2014 (آذر-دی 1393) است‌.
نفت‌خام پایه آمریکا نیز 16 ژانویه (26 دی) با رسیدن به سطح 64 دلار و 89 سنت، رکورد قیمت در بیش از سه سال گذشته را شکست‌.
با این حال، برخی تحلیلگران به دلیل افزایش تولید نفت شیل در آمریکا معتقدند، قیمت‌های این کالا در اواخر سال 2018 کاهش خواهد یافت‌.
سعودی‌ها در اواخر سال 2014 تصمیم گرفتند با افزایش بی‌رویه عرضه و رساندن قیمت‌ها از بالای 100 دلار به زیر 40 دلار، صنعت شیل را به نابودی بکشانند‌. در ابتدا به نظر می‌رسید که آنها دارند موفق می‌شوند‌. میزان تولید نفت آمریکا از 6/9 به 5/8 میلیون بشکه در روز کاهش یافت‌ اما شرکت‌های شیل به جای اعلام شکست، اقدام به کاهش هزینه‌ها و استقراض بیشتر برای تداوم حفاری‌ها کردند‌. آنچه نتوانست شرکت‌های حفاری آمریکا را بکشد موجب قوی‌تر شدن آنها شد‌. این تجربه دشوار شرکت‌های شیل را به شرکت‌هایی انعطاف‌پذیرتر و سریع‌تر تبدیل کرد که اکنون می‌توانند با قیمت‌های پایین نیز به حیات خود ادامه دهند‌.
طبق اعلام شرکت خدمات انرژی بیکر هیوگز وابسته به جنرال‌الکتریک، شرکت‌های انرژی آمریکا در هفته گذشته ۱۲ حلقه چاه جدید را به چاه‌های تحت حفاری خود اضافه کردند و میزان کل آنها را به ۷۵۹ حلقه چاه رساندند‌.
اکنون تولید نفت آمریکا با تولید بزرگ‌ترین صادرکننده اوپک، عربستان سعودی، برابری می‌کند‌. در جهان تنها روسیه با متوسط 98/10 میلیون بشکه در روز تولید بیشتری دارد‌.
همچنین نشانه‌هایی مبنی بر این وجود دارد که تولید نفت کانادا هم، که در حال حاظر ۳۳۵۰۰۰ بشکه در روز است، با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش نفت شیل این کشور، رشد خواهد کرد‌.
از زمانی که اوپک توافق کاهش تولید را آغاز کرد، به تدریج مشخص شد که هدف از اجرای این توافق، بازگرداندن میزان ذخایر به سطح متوسط پنج ساله است‌ اما این شاخص هیچ‌گاه به صورت دقیق تعریف نشده است‌. کدام ذخایر؟ این ذخایر در کجا قرار دارد؟ واحد اندازه‌گیری این ذخایر چیست؟ مبنای محاسبه متوسط پنج ساله چیست؟ تاکنون به هیچ کدام از این سوالات پاسخی داده نشده است‌.
خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در جریان کنفرانسی خبری بعد از نشست مسقط تا حد زیادی به این مساله اذعان کرد و گفت یک بحث فنی لازم است تا مشخص شود، بازار نفت از نظر ذخایر به چه چیزی نیاز دارد اما خود سطح ذخایر به‌طور مشخص یک معیار مناسب برای اتخاذ سیاست تولید نیست‌.
واقعیت این است که ما تنها بعد از گذشت چند ماه تصویری دقیق از میزان ذخایر جهانی در یک بازه زمانی مشخص به دست می‌آوریم‌. جدیدترین آمارهای میزان ذخایر کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای که روز 19 ژانویه توسط آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شد، به پایان ماه نوامبر مربوط می‌شود، این در حالی است که آمارهای مربوط به ماه‌های سپتامبر و اکتبر در این گزارش مورد بازنگری قرار گرفته و تا 12 میلیون بشکه افزایش یافته است‌.
نکته مهم‌تر اینکه وقتی سخن از میزان ذخایر نفتی جهان به میان می‌آید، عمدتا ذخایر کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای ملاک قرار می‌گیرد، زیرا این آمارها تنها آمارهایی است که به صورت منظم گزارش می‌شود اما این کشورها کمتر از نصف مصرف جهانی نفت را دارا هستند و آمارهای دقیقی در مورد مابقی ذخایر موجود نیست‌.
از سویی با ورود آمریکا به زمره ابرقدرت‌های بازار انرژی، توافق بر سر راهبرد‌های تولید نفت برای اوپک دشوارتر خواهد شد و نتیجه آن می‌تواند کاهش قیمت نفت و سرباز کردن زخم‌های قدیمی این سازمان باشد‌.
به گزارش بلومبرگ، آخرین باری که تولید نفت آمریکا به 10 میلیون بشکه در روز رسیده بود، ریچارد نیکسون در کاخ سفید بود‌. اولین بحران نفتی هنوز آمریکایی‌ها را نترسانده و آنها را وادار به خرید خودروهای تویوتا نکرده بود و شکست هیدرولیکی (عملیات تولید نفت شیل) یک تکنیک آزمایشگاهی بود که تعداد معدودی از مهندسان در تلاش بودند آن را گسترش دهند‌. آن موقع سال 1970 بود و قیمت هر بشکه نفت یک دلار و 80 سنت بود‌.
تقریبا پنج دهه بعد و در شرایطی که قیمت هر بشکه نفت در حدود 65 دلار است، تولید نفت آمریکا بار دیگر در حال رسیدن به رقم 10 میلیون بشکه است‌. این یک گام بزرگ در راستای تحقق رویایی است که یک نسل قبل دور از دسترس به نظر می‌رسید و آن تبدیل شدن آمریکا به بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت جهان تا پایان سال جاری میلادی است‌. در صورت محقق شدن این امر، آمریکا گام بزرگی به سمت خودکفایی انرژی بر خواهد داشت‌. در آن صورت باید منتظر متولد شدن نظم جدیدی در حوزه انرژی بود که تبعات مثبتی برای آمریکا خواهد داشت اما برای بقیه جهان چندان مثبت نخواهد بود‌.
با افزایش تولید نفت شیل، واردات نفت آمریکا از عربستان در سال گذشته به پایین‌ترین رقم 30 سال اخیر رسید‌. این تحول همچنین چین و ژاپن را نیز بیشتر به آمریکا وابسته خواهد ساخت تا خاورمیانه‌.
این در حالی است که همین چند سال پیش، گسترش صنعت شیل تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسید‌.
در ابتدای کشف منابع نفت و گاز شیل حتی بدبین‌ترین تحلیلگران بازار نفت اوپک نیز پیش‌بینی نمی‌کردند که به زودی سایه شیل بر سر نفت اوپک سنگینی کند‌. در مقایسه با فرآیند و چرخه تولید نفت عادی Conventiona- oi- بهره‌برداری از نفت شیل از چنان فرآیند و پیچیدگی‌های فنی برخوردار است که بعید می‌رسید هزینه تولید آن به زودی به زیر 100 دلار برسد‌. در واقع نوع نگاه به این نوع منابع سوخت‌های فسیلی به عنوان یک منبع جایگزین برای زمانی که نفت آسان و عادی به پایان برسد بوده است‌.
اما استفاده از تکنولوژی و دانش روز در کنار صرف هزینه‌های معقول برای تحقیقات هزینه تولید نفت شیل را در ابتدا به 75 دلار برای هر بشکه رسانید و درست زمانی که قیمت هر بشکه نفت‌خام از 100 دلار گذشت و در واقع در روزهایی که دول تولید‌کننده نفت در خاورمیانه مست از پول بادآورده نفت مشغول بزرگ کردن چرخه اقتصاد با تزریق پول بی‌حساب و کتاب و افزایش وابستگی اقتصاد کشورهایشان به بخش دولتی و پول نفت بودند با اهمیت دادن به مطالعات زمین‌شناسی خصوصا در حوزه مکانیک سنگ و مطالعات بنیادی خواص زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری هزینه تولید هر بشکه را از 75 به زیر 50 دلار برساند‌.
در این میان کشورهایی که بودجه و همچنین گردش چرخ‌های اقتصاد به درآمدهای نفتی وابسته بودند در زمان افزایش قیمت نفت تمام آزمایشات و تعمیرات دوره‌ای را متوقف کرده و تنها و تنها بر تولید و افزایش تولید متمرکز شدند، حال آنکه این باعث فرسودگی هر چه بیشتر مخازن و تاسیسات نفتی می‌شود اما در آن سو شرکت‌های مستقل غیردولتی تولید‌کننده نفت شیل Independenoi- producers در زمان افزایش قیمت نفت با دوراندیشی بخشی از درآمد را صرف تحقیقات و گاه بهینه کردن چرخه و فرآیند تولید می‌کنند که این خود عاملی در پایین آمدن هزینه تمام‌شده برای هر بشکه نفت‌خام است‌.
تمام فعل و انفعالات برشمرده‌شده در نهایت باعث شد امروز سایه نفت شیل به شدت بر سر بازار نفت سنگینی کند و عاملی در راستای مازاد عرضه و کاهش قیمت‌ها در بازار باشد‌.
سایر اخبار این روزنامه