روزنامه آفتاب یزد
1397/11/07
سونامی حفاری غیرمجاز برای دریافت حق کشف
آفتاب یزد- گروه اجتماعی: کشف و قاچاق آثار باستانی در کشور ما از جمله جرائم رو به افزایش است، کارشناسان بر این باورند که هر چه وضعیت معیشتی مردم سخت‌تر و سفره آنها کوچک شود بیشتر به سوی این گونه جرائم روی می‌آورند! با این حال علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی چند روز پیش خبر از پرداخت حق کشف به یابندگان آثار باستانی داده بود؛ طرحی که در نگاه اول بسیار حائز اهمیت به نظر می‌رسد، اما با کمی بررسی با ابهاماتی مواجه می‌شویم که در صورتی که به آنها پرداخته نشود و مورد بررسی دقیق کارشناسانه قرار نگیرند سبب میشود که این طرح نه تنها اثر مثبتی در پی نداشته باشد بلکه آثار مخرب و منفی آن بیشتر باشد! در عین حال باید دید که آیا مبلغی که برای حق کشف در نظر گرفته میشود به اندازه‌ای است که یابنده ترغیب شود و قید ارزش میلیاردی آثار را زده و آن را به سازمان میراث فرهنگی تحویل دهد یا اینکه یابنده را به این کار وا می‌دارد که با وجود تمام سختی‌ها‌ی راه آن را به دست قاچاقچیان عتیقه بسپارد!> حق کشف، خبری که در توئیتر منتشر شد!
چند روز پیش بود که علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی خبری را در صفحه شخصی توئیتر خود منتشر کرد و پس از آن هم همه سایت‌ها و خبرگزاری‌ها این توئیت را به عنوان خبر رسمی به انتشار گذاشتند! مونسان نوشته بود:« شاید تاکنون بسیاری از آثار تاریخی که بخشی از هویت ملی و متعلق به تمام مردم ایران است در خفا کشف و از کشور خارج شده باشد، اما در سال آینده با پرداخت حق کشف به یابندگان آثار تاریخی امیدوارم از قاچاق جلوگیری و این آثار ملی را حفظ کنیم.» این موضوع سبب شد تا برای صحت و سقم ماجرا با او تماس بگیریم. طی تماس تلفنی مونسان اعلام کرد که در خارج از کشور به سر می‌برد و وقتی که بازگشت پاسخگو خواهد بود! پس از آن هم با طالبیان معاون میراث فرهنگی تماس گرفتیم اما در کمال تعجب او هم پاسخگو نبود!
> حق کشف یک سیاست تشویقی است
برای بررسی بیشتر ماجرا با غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، عضو فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری به گفت‌وگو پرداختیم؛ او در این باره می‌گوید: «یک قاعده در تمام دنیا وجود دارد که برای جلوگیری از تخلفات یا حفظ منابع طبیعی، اموال عمومی و سرمایه‌های داخلی، سیاست‌ها‌ی تشویقی برای کسانی که مشارکت می‌کنند در نظر گرفته میشود؛ این سیاست‌ها‌ی تشویقی در همه زمینه‌ها وجود دارد مثلا در بروز تخلفات رانندگی مردم می‌توانند مانند پلیس عمل کنند و مشارکت کنند و بخشی از جرائم در صورت اثبات به آنها تعلق می‌گیرد. این موضوع در تمام دنیا از خیلی از تخلفات و جرایم جلوگیری کرده است.»
> باید خیلی پیشتر اقدام می‌کردیم
او تصریح کرد:« در حال حاضر اتفاقی که در کشور ما می‌افتد این است که فردی که حسن نیت به خرج می‌دهد و چیزی را که کشف کرده به سازمان میراث فرهنگی تحویل می‌دهد، دستش از همه چیز کوتاه میشود و فقط و فقط در جراید روزنامه‌ها به عنوان یک انسان خوب شناخته میشود! این موضوع جایگاه مادی برای فرد ندارند، در واقع ما باید به هر دو وجه رسیدگی کنیم. برای اینکه این نوع اشخاص را تشویق کنیم باید این سیاست تشویقی را پیش بگیریم که اگر چیزی پیدا کردید که هویت و شناسنامه کشور ما است و تاریخچه ما را شامل میشود، آن را بیاورید و ارائه کنید و مبلغی از درصد ارزش کلی آثار به شما تعلق می‌گیرد. من فکر می‌کنم این اتفاق یک اتفاق خوب است و یکی از کارهایی است که ما باید خیلی پیشتر از اینها آن را شروع می‌کردیم.»
> حق کشف به جای دستت درد نکنه
ایمن آبادی افزود: « اگر پیش از اینها شروع کرده بودیم وقتی کسی چیزی پیدا می‌کرد و مطمئن می‌شد که حق کشف دریافت می‌کند پیش خودش می‌گفت «هم می‌توانم آن را تحویل بدهم و در این سرقت ملی شریک نباشم و هم مبلغی از آن به من تعلق می‌گیرد!» در واقع با این کار یابندگان تشویق می‌شوند علاوه بر آن هم نگاه مادی و هم نگاه معنوی در آن به وجود می‌آمد. مبلغی که برای این کار به عنوان تشویق در نظر گرفته شده درصدی از قیمت آثار است و این درصد بستگی به ارزش آثار پیدا شده دارد؛ حتی اگر بخواهیم درصد کمی از مبلغ ارزش آثار در نظر بگیریم، همین درصد کم هم مبلغ بسیار بالایی است! برای تعیین قیمت مبلغ تشویقی آئین‌نامه داخلی وجود دارد که در آن همه این موارد ذکر شده و به نظر من این اقدام اقدام بسیار خوبی است که قرار است در بودجه ۹۸ لحاظ شود و اگر در بودجه ۹۸ قرار بگیرد این موضوع قانونی میشود. تا پیش از این تنها چیزی که به فرد یابنده تعلق می‌گرفت «دستت درد نکنه» و «خدا اجرت بدهد بود.»
> حق کشفی که می‌تواند زیانبار باشد
اما این همه ماجرا نیست، به طور حتم هجوم یابندگان آثار باستانی برای یافتن آثار و دریافت حق کشف آثار مخرب بسیاری را به همراه خواهد داشت. برای بررسی این موضوع با احمد نژاد، باستان شناس به گفت و گو نشستیم. او می‌گوید: «این صحبتی که شده حتماً یک صحبت مقدماتی است و در عمل از مطالبی که گفته شده پخته‌تر خواهد بود چرا که عقیده من بر این است که در شرایط فعلی به ویژه در وضعیت اقتصادی که در آن قرار داریم و همچنین سطح حفاری‌ها‌ی غیرمجازی که در چند وقت گذشته افزایش یافته و
مسلما بی ارتباط با وضعیت معیشتی مردم نیست، این اقدام می‌تواند ضربه مهلکی به آثار وارد کند! باید مشخص شود در چه شرایطی به آثار حق کشف تعلق می‌گیرد یا اینکه چه کسانی حق کشف را دریافت می‌کنند؟ در شرایط فعلی به نظر من این عمل برای آثار تاریخی و فرهنگی ما حتی می‌تواند زیانبار هم باشد!»
> تاریخی که با حفر غیر قانونی از بین می‌رود
او در ادامه افزود:« ممکن است افرادی به هوای حق کشف به تپه‌های تاریخی ما تعرض کنند و وسایلی را پیدا کنند و بیایند بگویند حق کشف ما را بپردازد! این اتفاق به این صورت است که این افراد چاله ای را حفر می‌کنند که به آثار بر بخورند و حق کشف آن را دریافت کنند، در حالی که لایه‌ها‌ی باستان‌شناختی و نهشته‌های باستانی در این عمل از بین می‌رود و آنچه که برای من باستان شناس اهمیت دارد لایه‌ها‌ی باستانی است که من بر اساس تجزیه و تحلیلی که در این لایه‌ها انجام میشود می‌توانم سبک زندگی انسانها، اقتصاد معیشتی و الگوی زندگی و خیلی اطلاعات دیگر را به دست بیاورم، با تخریب لایه‌ها‌ی باستانی این موضوع اتفاق نمی افتد، برای مثال زمانی که فرانسوی‌ها در شهر شوش کار می‌کردند هدفشان این بود که آثار باستانی را پیدا کنند و آثار باستانی‌ها‌ی زیاد و مهمی را هم کشف کردند و با خودشان از کشور خارج کردند، اما اینکه آنها در چه لایه ای پیدا شده و در کنار آن چه چیزهایی قرار داشته، موضوع‌ها‌یی است که ما از آن اطلاعی نداریم به همین خاطر به دلیل حفاری‌ها‌یی که فرانسوی‌ها در زمان قاجار و بر اساس قراردادهایی که بسته بودند انجام دادند و آثار باستانی‌ها‌یی که با خودشان از کشور خارج کردند؛ صدمات خیلی زیادی بر جامعه علمی باستان‌شناسی کشور وارد شد. در حال حاضر آن اجسامی که توسط فرانسوی‌ها پیدا شدند تنها یک شیء هستند که ارزش تاریخی دارد اما ثبت و ضبط دقیق موقعیت قرارگیری آنها و اینکه در کدام لایه و در چه مکانی قرار داشته اند می‌توانست به ارزش اطلاعاتی ما اضافه کند.»
> سونامی در حفاری غیرمجاز
او در ادامه تاکید کرد: «به شخصه اعتقاد دارم که با این روش ما با یک سونامی در حفاری غیرمجاز مواجه خواهیم شد و این موضوع باید مورد کارشناسی قرار بگیرد. باید دید که چه هدفی پشت این قضیه است؟ اگر قرار باشد که بگویم هر کسی هر چیزی که پیدا کرد بیاورد و تحویل دهد و حق کشف دریافت کند خیلی‌ها به دنبال مقاصد سودجویانه می‌روند! باید دید برای کسانی که مکان‌های تاریخی ما را مورد حفر‌ها‌ی غیر قانونی قرار می‌دهند تا آثاری را پیدا کنند و تحویل دهند و حق کشف دریافت کنند چه فکری شده است؟ حتماً باید یک ساختار حقوقی، فنی و علمی خوبی برای این قضیه درنظر گرفته شود.»
سایر اخبار این روزنامه
مخالفت با کی‌روش یا مخالفت با دیسیپلین!
خبر آخر
حذف تدریجی عادل!
دیگر چگونه باید عبرت بگیریم
شکستن حریم‌ها و حرمت ها!
چشم تنگ ها در صف هاراگیری!
بی خیال FATF و CFT شوید کار را به صرافان بسپارید !
مکزیک، بلژیک و روسیه آماده میانجیگری
انگلیس مسئول حسابرسی SPV میشود
اوباما شکست تحریم‌ها را درک کرد
مجوز افزایش 70 درصدی قیمت قطعات خودرو؟
پالرمو بازهم بلاتکلیف
سونامی حفاری غیرمجاز برای دریافت حق کشف
تفریحی که بوی مرگ می‌دهد؛ «بازی با شاهرگ»
حذف تدریجی عادل!
ایران در آستانه خودکفایی کامل در بنزین
عقب نشینی تاکتیکی ترامپ
آسیب‌‌های پنهان لطیفه‌های قومی
