انفجار بیروت، بیخ گوش تهران در شهران

با توجه به گفته‌هاي اين کارشناس محيط زيست، زلزله‌هاي اخير در تهران و دماوند در ارديبهشت و خرداد، ناشي از فعال شدن گسل مشاء بود. مهدي زارع، کارشناس زلزله پيش‌تر گفته است: «دور و بر قطعه شرقي و مرکزي گسل مشاء، در فاصله کمتر از 10 کيلومتر حدود 500هزار نفر جمعيت زندگي مي‌کنند و در صورت وقوع زمين لرزه و با احتساب فاصله 15 تا 20 کيلومتري گسل، حدود هفت‌ميليون نفر تحت تاثير قرار مي‌گيرند». هنور بسياري انفجار و آتش سوزي در تونل متروي شهران در خرداد 1395 را فراموش نکرده‌اند که فرونشست و وفروريزش زمين در منطقه شهران باعث شد که لوله‌هاي خطوط انتقال گاز شکسته و ارتفاع آتش که از دل زمين به بيرون فوران مي‌کرد، به حدود پنج متر برسد، اتفاقي که باعث مرگ دو کارگر مترو شد.
سه بمب ساعتي را از شهر خارج کنيد
با وجود گسل مشاء در منطقه شهران و فرونشست شديد زمين در جنوب تهران که منطقه بعثت و ناصرخسرو را دربر مي‌گيرد، وجود اين سه مخزن نگهداري مواد شيميايي تا چه اندازه براي پايتخت با جمعيتي بالغ بر 10‌ميليون نفر خطرناک است؟ اين سوال را محمدرضا محبوب‌فر، کارشناس محيط زيست در گفت‌وگو با «آرمان ملي» پاسخ مي‌دهد: سه انبار نگهداري مواد شيميايي در تهران مانند يک بمب ساعتي است و بايد هرچه سريع‌تر به مناطق کم خطر و بياباني منتقل شوند. حادثه بيروت دنيا را شوکه کرد و حالا بسياري از کشورها در حال انتقال اين مخازن به خارج شهر هستند و در تهران نيز اين حادثه محتمل و مي‌تواند در آينده رخ بدهد. مسئولان کشور ما مي‌گويند که اگر امروز اين اقدام را شروع کنيم پنج سال به‌طول مي‌انجامد، ولي هر لحظه بايد در انتظار بروز فاجعه‌اي بزرگتر از حادثه بيروت در تهران باشيم. در اين رابطه رسانه‌ها نقش مهمي برعهده دارند و بايد انتقال اين سه مخزن را به يک مطالبه ملي تبديل کنند. امروزه حوزه نفوذ تهران به کل کشور است و اگر پايتخت دچار خسارت شود، قطعا کل کشور با خسارت‌هاي جدي روبه‌رو خواهد شد. مديريت بحران شهر تهران بايد هر چه سريع‌تر اين خطر را درک نمايد و قبل از بروز فاجعه‌اي که ابعاد انساني و مالي آن بسيار گسترده‌تر از حادثه بيروت است، اين مخازن را از محدوده شهري دور کند. محبوب فر بر اين باور است که اگر مديريت شهري و شهرداري تهران، سازمان مديريت بحران و شرکت ملي پخش فرآورده هاي نفتي، در اين رابطه به وظايف‌شان درست عمل نکنند و اين موضوع دچار پاسکاري اداري و سازماني شود، در تخليه و انتقال اين انبارها فقط زمان از دست خواهيم داد، او همچنين مي‌افزايد: انبار نفت منطقه شهران از ديد من فقط يک انبار نفت نيست، بلکه يک انبار باروت است که مي‌تواند با کوچکترين حادثه منفجر شود و کل تهران و کشور را تحت تاثير قرار دهد. شرکت پخش فرآورده‌هاي نفتي درباره وضعيت آن اعلام کرده که اين انبار ايمن است و نيازي به جابه‌جايي آن نيست، ولي بنده و ده‌ها کارشناس ديگر معتقديم که اين گفته درست نيست و مسائل ايمني و محيط زيستي در آن رعايت نشده است و مانند يک بمب ساعتي و هيدروژني، هر لحظه امکان انفجار و بروز فاجعه دارد. اين روزها که فعاليت گسل مشاء و دماوند نسبت به گذشته افزايش پيدا کرده، اين امر خطري براي موارد مذکور است و با انفجار هر کدام از اين مخازن حدود چهار تا پنج‌ميليون تهراني در معرض مستقيم خطر قرار خواهند گرفت. 70‌درصد از ساختمان‌هاي مسکوني و اداري تهران نيز در معرض خطر هستند.
انتقال مخازن پروژه 5‌ساله است


در خصوص وجود انبارهاي شيميايي خطرناک در ميان مسئولان شهري و وزارت نفت دو نگاه متفاوت وجود دارد يکي انتقال آنها به خارج شهر که هزينه‌هاي زيادي را به بار مي‌آورد و از نظر مسئولان در بازه پنج‌ساله نمي‌توان روي آن حساب کرد و ديگري افزايش ايمني اين انبارها که باز هم حادثه خبر نمي‌کند و نمي‌توان تضمين صد در صدي در اين رابطه داد. رضا کرمي محمدي، رئيس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهرداري تهران گفت: با ديوارکشي اين مراکز و در بلندمدت انتقال انبارهاي مواد شيميايي به خارج از پايتخت اين خطرها رفع خواهند شد. اما مديرعامل شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي در واکنش به اين هشدارها انبار نفت شهران را استاندارد دانست و وجودش را براي سوخت رساني ايمن و مطمئن در سطح تهران حياتي مي‌داند. در اين بين جلال ملکي، سخنگوي سازمان آتش‌نشاني تهران مي‌گويد: اين مجموعه ايمني خوبي دارد ولي حادثه خبر نمي‌کند. هيچ‌نهادي و هيچ‌مرکزي نمي‌تواند بگويد به‌صورت 100‌درصد ايمن است. مرکزي همچون پالايشگاه ري در زماني که تاسيس شده است تا کيلومترها هيچ‌سکونتگاهي وجود نداشت اما با توسعه شهرها امروز خانه هايي در نزديکي آن ساخته شده است. در اين ميان بايد ديد چه کساني مجوز اين ساخت و سازها را داده‌اند. درباره بررسي اين موضوع زهرا صدر اعظم نوري، عضو شوراي شهر تهران نيز معتقد است که وجود انبارهاي مواد آتش‌زا و شيميايي در محدوده‌هاي شهري ريسک بالايي دارد و بهتر است از اين اماکن دور شوند. او همچنين مي‌گويد: خيلي خوب است که در شهر‌هاي بزرگ اين امکانات به محيط‌هايي برده شوند که ايمني آنجا رعايت شده و از محيط‌هاي مسکوني دور هستند تا اگر حادثه‌اي رخ داد، آسيب‌هاي آن به حداقل برسد. وجود پالايشگاه‌ها يا مخازن نفت در غرب تهران از جمله مواردي هستند که اگر امکان خروج داشته باشند، منطقي‌تر است. معمولا در مجموعه‌هاي نفتي استاندارد (HSE) Çíãäí ÓáÇãÊ æ ãÍíØ ÒíÓÊ¡ ãÈäÇíí ÏÇÑÏ ˜å ÈÇíÏ ÑÚÇíÊ ÔæÏ æ ÏÑ ÂäÌÇ ãÊÎÕÕÇäí ÍÖæÑ ÏÇÑäÏ ˜å ÈåØæÑ ãÑÊÈ ÓíÓÊãåÇ ÑÇ ˜äÊÑá ã흘ääÏ. ÏÑ ÈÓíÇÑí ÇÒ ÔåѝåÇí ÏäíÇ ˜ÇÑÎÇäååÇ ÈÇ ÑÚÇíÊ ãÓÇÆá Çíãäí æ ãÍíØ ÒíÓÊí ÏÑ ÔåѝåÇ ÝÚÇáíÊ ã흘ääÏ.