چیزی به اسم گشایش اقتصادی نداریم

احتمال اينکه خبر رئيس‌جمهوري در مورد گشايش اقتصادي FATF باشد، منتفي است چرا که FATF يک پروسه و فرآيند بوده و يکباره اتفاق نمي‌افتد و هيچ‌گونه شواهدي هم در مورد اين لوايح وجود ندارد. بنابراين قطعا بايد بحث FATF را در خبر رئيس‌جمهوري ناديده گرفت. شايد اخبار ديگري باشد که ايشان بخواهد مطرح کند ولي موضوع، موضوع FATF نخواهد بود. بايد بدانيم که با يک اتفاق گشايش اقتصادي صورت نمي‌گيرد، يعني بايد عاقلانه و با تدبير و آگاهي به آن بپردازيم. اقتصاد ايران بدون جراحي‌ها، اقدامات و تصميمات سخت نمي‌تواند گشايش اقتصادي داشته باشد، بنابراين اتفاقي نيفتاده که بخواهيم براي آن اسم گشايش اقتصادي را بگذاريم. ممکن است دولت طرحي يا ايده‌اي داشته باشد که بخواهد آن را مطرح کند ولي قطعا نمي‌توانيم اسمش را گشايش اقتصادي بگذاريم. در بررسي چند منبع خبري در مورد اين موضوع هر کدام بحث متفاوتي را از جمله فروش نفت در قالب اوراق سلف نفتي در بازار سرمايه، آزادسازي 60 درصدي سهام عدالت، پيوستن به FATF يا خروج ايران از ليست سياهFATF، کاهش شدت تحريم‌ها را مطرح کردند و اينها فرضيه‌هايي بود که بعد از مصاحبه رئيس‌‌جمهوري منتشر شد. بايد اين موضوع را تحليل کنيم که اقتصاد ايران بدون اصلاحات ساختاري، تصميمات سخت و جراحي‌هاي عميق اصلا چيزي تحت عنوان گشايش اقتصادي ندارد. حتي اگر امروز بگويند که تحريم‌ها لغو شده ممکن است بخشي از مشکلات اقتصاد ايران حل شود، اما بخش قالب مشکلات اقتصادي ايران که ساختاري است يعني فضاي رانت، فضاي انحصاري، فضاي نامناسب کسب‌وکار، چالش‌هاي عديده نظام بانکي و بحث مشکلات عدم رقابت‌پذيري اقتصاد ايران، دولتي بودن ساختارهاي اقتصادي، فقدان محصولات متنوع صادراتي، مشکلات خود را خواهند داشت. سوال من اين است که به‌عنوان مثال حتي اگر فردا تحريم‌ها هم برداشته شود چه داريم و به کجا مي‌توانيم صادر کنيم؟ کالاي صادراتي ارزشمند رقابتي خود را به چه هدفي مي‌توانيم صادر کنيم؟ مقاصد صادراتي که يک‌شبه ايجاد نمي‌شوند، همه کشورها در تلاش هستند تا بتوانند مقاصد صادراتي را تصاحب کنند،‌ تنوع دادن به شرکاي تجاري و محصولات هم يک‌شبه اتفاق نمي‌افتد و يک پروسه طولاني‌مدت نياز است تا بتوان محصولات صادراتي و شرکاي تجاري را تنوع بخشيد، بازارها را تصاحب و مقاصد و اهداف صادراتي را شناسايي کرد تا کالا به آن مقاصد صادر شود. حتي اگر تحريم‌ها هم برداشته شود نيازمند برنامه، تدبير، تلاش مجدانه و مديريت هوشمندانه هستيم تا بتوانيم جا پاي رقبايي بگذاريم که ساليان سال در اين عرصه تلاش کردند.