دیپلماسی و گره کور برجام

امیرعلی ابوالفتح
فارغ از اینکه تحریم‌هایی که آمریکا بر علیه ایران وضع کرده است و تحریم‌هایی که به‌تازگی از سوی ایران بر علیه آمریکا مطرح شده، چه تاثیری بر آینده سیاسی 2 طرف خواهد داشت، باید بگوییم که این یک رفتار و واکنش متقابل سیاسی محسوب می‌شود که بین کشورهایی که با هم رابطه غبار آلودی دارند مرسوم است. توجه داشته باشید که توان اقتصادی ایران و آمریکا در مورد تاثیرگذاری تحریم‌ها به دلیل قدرت اقتصادی امریکا قابل مقایسه نیست. ولی در چند سال اخیر ایران سعی می‌کند تا با چنین تحریم‌هایی جوابی به آمریکا داده باشد تا حداقل از بازی رسانه‌ای و آنچه جنگ روانی بین 2 کشور می‌خوانیم عقب نماند. از سوی دیگر برخی تحریم‌های آمریکا در مورد اشخاصی مانند فرمانده‌های سپاه و دیگر شخصیت‌های سیاسی هم تاثیر آنچنانی ندارد چون این افراد نه به آمریکا سفر می‌کنند و نه در آن کشور حساب‌های بانکی دارند تا در ارئه خدمات و حتی ممنوعیت ورود به آمریکا محروم شوند. البته این موضوع در مورد تحریم‌های اقتصادی صدق نمی‌کند زیرا در طول سال‌هایی که امریکا بر شدت تحریم‌های اقتصادی خود افزوده است تاثیرات منفی آن را در جامعه مشاهده می‌کنیم که باعث فلج شدن اقتصاد و از رونق افتادن صنایع ایران شده است. احیای برجام بهانه‌ای است که می‌تواند روابط تهران-واشنگتن را وارد فاز جدید کند و در مورد مسائل اقتصادی برای ایران بسیار مهم و اساسی محسوب می‌شود ولی حالا می‌بینیم که حال این توافق خراب است و به کما رفته است و چنین به نظر می‌آید که امیدی به احیای این توافق وجود ندارد. در مورد احیای برجام باید بگوییم که هرچه به جلو می‌رویم دور از دسترس‌تر می‌شود و تحریم‌های جدید هم نشان از این می‌دهد که روابط به سمت باریک‌تر شدن می‌رود. توجه داشته باشید که شاید همه تحریم‌ها تاثیرات اقتصادی نداشته باشد ولی بسیاری از این اقدامات تاثیرات روانی در جوامع بین‌المللی خواهد داشت. برجام نه‌تنها بین ایران و آمریکا فاصله انداخته است بلکه بر روابط ایران و سایر کشورها هم تاثیر منفی گذاشته است. هرچند ایران توانسته با بسیاری از کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکایی در حالی که تحریم‌های امریکا شدت پیدا می‌کند، روابط خوبی داشته باشد، ولی در خصوص برخی از کشورهای منطقه‌ای همچنان گره کور برجام تاثرگذار خواهد بود. بسیاری از کشورهای اروپایی و برخی همسایه‌‎های ایران روابط خود را در باز شدن این گره می‌دانند و اگر راهی برای احیای برجام وجود داشته باشد باید بگوییم تاثیر زیادی در بهبود دیپلماسی ایران داشته باشد.