نرخ دلار در بودجه معلوم نیست

گروه اقتصادی - دارایی‌های دولت و مدیریت منابع در دست آن یکی از موضوعات مهم در جامعه اقتصادی ایران که دارای ساختار دولتی بزرگ و گسترده‌ای است و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی کشور را برعهده دارد، به شمار می‌رود و شفاف‌سازی مالی و رسیدگی به اموال دولتی که به عنوان ثروت ملی در اختیار دولت قرار دارد، همواره مورد خواسته مردم و فعالان فضای کسب‌وکار کشور بوده است.
دولت در این مسیر موظف است تا به عنوان نماینده مردم از این دارایی‌ها محافظت و استفاده کرده و با توجه به منابع کلانی که در اختیار دارد به نقش‌آفرینی مثبت در اقتصاد کشور بپردازد؛ بی‌شک کوچک‌سازی دولت و واگذاری بخش عمده‌ای از این منابع و دارایی‌ها به بخش‌خصوصی می‌تواند یکی از راهکارهای موثر برای مدیریت بهینه دارایی‌ها تلقی شود که در کنار شفاف‌سازی و شناسایی ارزش دارایی‌های دولت و لحاظ شدن آن در ترازنامه مالی می‌تواند منجر به جلوگیری از بلااستفاده ماندن این دارایی‌ها شود.
این در حالی است که در همه کشورها ثروت ملی در اختیار دولت است و این ثروت‌ها شامل درآمد‌های نفتی، املاک، تاسیسات، سرمایه‌های انسانی و شرکت‌ها است که به‌طور عمده تحت مالکیت دولت است و شاید یکی از مهم‌ترین اقدامات در اقتصاد کشور رسیدگی و مدیریت میزان این دارایی‌ها باشد که نتیجه آن مولدسازی و اداره بهینه منابع در دست دستگاه حاکمیتی و پوشش بهینه بخش زیادی از بودجه عمومی دولت خواهد بود.
استقرار مدیریت جامع، متمرکز و یکپارچه دارایی‌های دولت، ایجاد بانک اطلاعاتی از اموال و دارایی‌های دولت، تعیین تعداد و ارزش دارایی‌ها و لحاظ آن در ترازنامه مالی دولت و همچنین شناسایی ساختمان‌ها و فضاهای اداری و شفاف‌سازی وضعیت املاک دولتی، از جمله اهداف کلانی هستند که می‌توانند مورد توجه قرار گیرند و راه چاره‌ای برای جلوگیری از هدررفت بخشی از منابع، تخلفات، موارد نقض قانون و ناکارآمدی در مدیریت و تخصیص منابع به بخش‌های اقتصادی کشور در نظر گرفته شوند.


در همین رابطه سامانه یکپارچه شرکت‌های دولتی و بنگاه‌داری و پروژه مولدسازی و مدیریت دارایی‌های دولت در حال پیگیری است که هدف اصلی آن شفاف‌سازی مالی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و پیشگیری از هدررفت و راکد ماندن دارایی‌های کشور است.
نگاهی به اموال دولت
بر این اساس وزیر اقتصاد با بیان اینکه طرح جامع مدیریت دارایی‌های دولت به هیات وزیران ارائه خواهد شد، گفت: اقتصاد نفتی باعث شده نگاه‌مان به اموال دولت مثل نگاه بچه پولدارها به پول خرد باشد.
مسعود کرباسیان در اولین همایش «مولدسازی و مدیریت دارایی‌های دولت» گفت: در همه کشورها ثروت ملی در اختیار دولت است و در اقتصادهای نفتی نیز عمده ثروت در اختیار دولت‌ها قرار دارد که از نظر مردم به مانند کوه یخ است. وی اظهار کرد: اقتصاد نفت‌زده باعث شده که به اموال دولت مثل بچه پولدارها به عنوان پول خرد نگاه کنیم.
وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: دولت باید به عنوان نماینده مردم از این دارایی‌ها محافظت و استفاده کرده و با توجه به دارایی‌هایی فراوانی که دارد می‌تواند در اقتصاد کشور تاثیرگذار باشد.
کرباسیان گفت: نظام ساماندهی اموال دولت از ابتدا و در قانون اساسی مورد توجه بوده و در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز این موضوع با رویکرد ثبات اقتصادی مورد توجه بوده است.
وی اظهار داشت: در دولت دوازدهم برای هر وزارتخانه دو اولویت از سوی رییس‌جمهور اعلام شد که در اولویت‌های عمومی برای همه وزارتخانه‌ها، شفاف‌سازی مالی و رسیدگی به اموال دولتی بود و در اولویت‌های تخصصی نیز این موضوع مطرح شد. پس با این شرایط باید به صورت جدی اموال و دارایی‌های دولت مورد بررسی قرار گرفته و تعیین تکلیف شود.
کرباسیان تصریح کرد: با جدیتی که در اجرای این طرح وجود دارد، اقدامات لازم صورت گرفته و ما در حال پیگیری و احصای اموال دولتی هستیم. در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ۳۳ پروژه برای وزارت اقتصاد و زیرمجموعه اعلام شده که امیدواریم بتوانیم تمامی این پروژه‌ها را با توجه به اولویت‌ها به نتیجه برسانیم.وی افزود: پروژه سامانه یکپارچه شرکت‌های دولتی و بنگاه‌داری از دیگر پروژه‌هایی است که در کنار پروژه مولدسازی پیگیری و انجام می‌شود. مهم‌ترین هدف از اجرای پروژه مولدسازی و مدیریت دارایی‌های دولت، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، نهادینه‌سازی ‌استقرار دارایی‌های دولت و پیشگیری از بلااستفاده و راکد ماندن این دارایی‌هاست.
وزیر اقتصاد افزود: از هشت درصد رشد سالانه پیش‌بینی شده در برنامه ششم توسعه 7/2درصد ناشی از بهره‌وری و استفاده از دارایی‌ها و ظرفیت‌هاست. در عین حال، سامانه سادا (سامانه جامع اطلاعات اموال دستگاه‌های اجرایی) اجرایی شده و تعداد قابل توجهی اطلاعات خود را در این سامانه ثبت کرده‌اند.
کرباسیان اظهار داشت: لازم است این سامانه در وزارتخانه پیگیری و تامین نیاز آن انجام شود. از برنامه‌های آینده، لایحه جامع مدیریت دارایی‌های دولت است که با ارائه آن به هیات وزیران باید این فرآیند پیگیری شود. برآورد ارزش دارایی‌ها و جلوگیری از بلوکه شدن دارایی‌های دولت برای بهره‌گیری از دارایی‌های احصا شده دولتی است و امیدواریم با کسب تجربه و استفاده از الگوی بین‌المللی، نتایج مثبتی در زمینه مدیریت دارایی‌های دولت ایجاد شود.
از طرفی وزیر اقتصاد گفت: برای اداره واحدها باید بانک‌ها با ایجاد جریان نقدینگی اقدام کنند و با توجه به حبس دارایی بانک‌ها باید به سمت بازار سرمایه حرکت کنیم. امیدوارم با رصد دقیق اموال دولتی و بخش عظیمی از دارایی‌های دولت، صرفه‌جویی قابل توجهی در بودجه کشور داشته باشیم.
کرباسیان با اشاره به اینکه در همه کشورها ثروت ملی در اختیار دولت است، گفت: این ثروت‌ها شامل املاک، تاسیسات، سرمایه‌های انسان، ساخت و شرکت‌هاست که عمدتا تحت مالکیت دولت است.وزیر اقتصاد همچنین با بیان اینکه طی روزهای اخیر اتفاق خاصی در بازار ارز رخ نداده است، گفت: نرخ دلار در بودجه ٩٧ هنوز مشخص نیست.کرباسیان در حاشیه همایش مولد‌سازی و مدیریت اموال دولت در جمع خبرنگاران گفت: اوضاع ارز در بازار خوب است و هیچ اتفاق خاصی در بازار رخ نداده و قاعدتا نباید عکس‌العملی نسبت به چیزی که اتفاق نیفتاده داشت؛ افزایش قیمتی هم که اتفاق افتاده امر طبیعی قیمتی است.وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه قیمت ارز در بودجه سال ۹۷ چقدر خواهد بود، افزود: هنوز در مورد بودجه بحثی مطرح نشده است. این موضوع هم که گفته می‌شود، ارز روی ۴۵۰۰ تومان باقی بماند، اصلا درست نیست. در دولت باید بودجه تنظیم شود و پس از آن نرخ ارز به دست آید.
وزیر اقتصاد درخصوص آخرین رقم بدهی‌های دولت گفت: خوشبختانه دولت دارایی‌های بسیار زیادی دارد و اکنون آخرین رقم بدهی‌ها را ندارم.
کرباسیان در مورد نرخ تسهیلات نیز عنوان کرد: این نرخ در شورای پول و اعتبار تصمیم‌گیری می‌شود و هنوز صحبتی در رابطه با آن نشده است. با توجه به کاهش نرخ سود سپرده، نرخ تسهیلات نیز باید کاهش یابد و این موضوع در دستور کار شورای پول و اعتبار است.
ثروت ۱۸۳ هزار هزار میلیارد تومانی دولت
معاون نظارت مالی و خزانه‌دار کل کشور از اجرایی شدن طرح نظام نوین مدیریت مالی و خزانه‌داری کل کشور خبر داد و اعلام کرد: دولت 183.000.000.000.000.000 تومان ثروت دارد.
سیدرحمت‌الله اکرمی در همایش ملی مولدسازی و مدیریت دارایی‌های دولت اظهار داشت: شفاف‌سازی و هوشمندی عملیات دولت، ‌مولدسازی و مدیریت دارایی‌های دولت، توسعه و استقرار نظام جامع مدیریت بدهی‌ها و دارایی‌های دولت، راهبرد اجرای استانداردهای حسابداری بخش عمومی و ارتقای نظارت مالی و بودجه‌ای از جمله پروژه‌های کلیدی در دست اقدام معاونت نظارت مالی و خزانه‌داری کل کشور است که مصوب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی است.
وی ادامه داد: همه این پروژه‌ها طبق استانداردهای موجود است و درباره پروژه مولدسازی دارایی‌های دولت ابعاد گسترده‌ای از جمله مباحث حقوقی، تجربیات بین‌المللی، حسابداری تعهدی و... وجود دارد که باید با طراحی نظام نوین در زمینه کسب‌وکار و دستگاه‌های اجرایی به این سمت حرکت کنیم.
معاون نظارت مالی و خزانه‌دار کل کشور افزود: آنچه در این پروژه به عنوان اهداف کلان در نظر گرفته شده است، استقرار مدیریت جامع، متمرکز و یکپارچه دارایی‌های دولت، ایجاد بانک اطلاعاتی از اموال و دارایی‌های دولت، تعیین تعداد، میزان و ارزش دارایی‌های دولت و لحاظ آن در ترازنامه مالی دولت و همچنین شناسایی ساختمان‌ها و فضاهای اداری و شفاف وضعیت املاک دولتی است.
اکرمی درباره جایگاه فعلی کشور در این‌باره گفت: تاکنون ۲۵ درصد پروژه پیشروی داشته است و این پروژه بدون همکاری همه دستگاه‌های ذی‌نفع امکان به سرانجام رسیدن نخواهد داشت و از مجلس شورای اسلامی تشکر می‌کنم که از نظر قانونی هیچ‌گونه مشکلی نداریم و در این پروژه تنها نیازمند همکاری همه بخش‌ها و دستگاه‌ها هستیم.
وی ادامه داد: تاکنون بیش از ۳۵۰۰۰۰۰ ملک دولتی شناسایی و در سامانه سادا (سامانه اموال دستگاه‌های اجرایی) با ارزش نهایی 836/56 هزار میلیارد ریال ثبت شده است.
اکرمی از پیش‌بینی یک میلیون ملک دستگاه‌های اجرایی خبر داد و افزود: با پایان این پروژه باید به لایحه‌ای برسیم و نزد دولت ارائه شود. تحقق این برنامه نیازمند تلاش همه دستگاه‌هاست همچنین باید به این نکته توجه شود که هر پروژه‌ای با چالش‌هایی رو‌به‌رو است که باید برای رفع آن و تحقق اهداف تلاش کنیم.
ساماندهی ساختمان‌ها و اموال دولتی
همچنین رییس سازمان اداری و استخدامی کشور اعلام کرد: برای مدیریت دارایی‌های دولت باید ساختمان‌ها و اموال دولتی مورد شناسایی قرار گیرد.جمشید انصاری در همایش ملی مولدسازی و مدیریت دارایی‌ها اظهار داشت: بحث مدیریت اموال غیرمنقول دولت موضوع مهمی است که در ستاد اقتصاد مقاومتی به عنوان پروژه برای وزارت امور اقتصادی و دارایی در نظر گرفته شده که هر دستگاهی سهمی در اجرای آن دارد.
وی ادامه داد: پیش از ساماندهی، باید اموال دولتی شناسایی شود زیرا هر ساختمانی که از سوی دستگاه‌های دولتی مورد استفاده قرار گرفته، اموال دولتی نیست.رییس سازمان اداری و استخدامی کشور افزود: آنچه با عنوان ساماندهی ساختمان‌های دولتی تعیین شده، تاکنون از سوی دستگاه‌های دولتی مورد توجه قرار نگرفته است. به نظر می‌رسد در کاستی‌ها و اضافه داشتن این دستگاه‌ها مشکل وجود دارد زیرا برخی دستگاه‌ها فضاهای بلااستفاده در اختیار دارند و ساز و کاری برای استفاده از این فضاهای مازاد وجود ندارد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد مدیران در بحث ساختمان‌ها و املاک اداری قائل به کاهش هزینه‌ها نیستند، گفت: باید به سمت تجمیع ساختمان‌های اداری در دستگاه‌های اجرایی به منظور بهره‌برداری مطلوب، کاهش هزینه‌های مازاد، تسهیل ایجاد هماهنگی و دسترسی مناسب بین ساختمان‌های موجود حرکت کنیم.
انصاری در پایان گفت: در کنار اقتصاد مقاومتی و مولدسازی اموال دولتی، شاهد اجرا و احداث برخی پروژه‌های دولتی هستیم که می‌توان با توجه به این طرح نسبت به ادامه ساخت آنها تصمیم بهتری گرفت.
عملکرد بازار بدهی در مقابل بازار پول
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با بیان اینکه دولت باید یکپارچه تصمیم بگیرد، گفت: عملکرد بازار بدهی نباید برخلاف بازار پول باشد.
محمدرضا پورابراهیمی با بیان این مطلب افزود: امروز در تلاش هستیم نرخ سود بانکی را کاهش دهیم ولی از سویی دیگر با سود بیشتر بازار بدهی همه این تلاش‌ها هدر خواهد رفت.
نماینده کرمان در مجلس گفت: اهمیت مدیریت دارایی دولت بر کسی پوشیده نیست و باید به عنوان یکی از موضوعات مهم در دستور کار همه بخش‌ها و سازمان‌ها در کشور باشد.
وی افزود: تا امروز اقدام جدی و عملیاتی انجام نشده اما خوشبختانه امروز به عنوان یکی از مباحث مهم در کشور مطرح شده است. امروز بخشی از چالش‌های اقتصادی کشور مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع ارتباط دارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: امروز در کشور بودجه با استقراض در حال بسته شدن است و شاید این موضوع با توجه به این شرایط برای دولت مهم شده است اما کاش زودتر در این زمینه اقدام شده بود؛ اگر در اقتصاد کشور دارایی وجود داشته باشد اما متناسب با بازده واقعی عمل نکند، عدم‌النفع خواهد داشت.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین اقدام در اقتصاد کشور رسیدگی به میزان دارایی‌های دولت است، ادامه داد: مجلس آماده است در اسرع‌وقت هر گونه بررسی و قانونی را که برای مولدسازی و رسیدگی به دارایی‌های دولت لازم است، انجام دهد.
وی تصریح کرد: در زمینه بازار بدهی پیشنهادهایی شده است که به نفع دولت است و باید به تصمیم مشخصی تبدیل شود.
پورابراهیمی در پایان گفت: با تعیین تکلیف دارایی‌ها و اموال دولت می‌توان بخش زیادی از بودجه عمومی دولت را پوشش داد.
کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی
همچنین مدیرکل اموال دولتی و اوراق بهادار مدیریت دارایی‌های دولتی را عاملی برای تحقق اقتصاد مقاومتی و اسناد بالادستی دانست و افزود: مدیریت دارایی‌های دولتی به کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی منجر می‌شود.
فریدون قربان‌پور با بیان این مطلب گفت: فرهنگ‌سازی و اقدام در زمینه مدیریت دارایی‌های دولتی، عاملی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و اسناد بالادستی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و همچنین پرداخت بدهی‌های دولتی است.
مدیرکل اموال دولتی و اوراق بهادار در ادامه اظهار امیدواری کرد با فرهنگ‌سازی در زمینه مدیریت تخصیص دارایی‌های دولت، برنامه‌ای جدی برای استفاده از این بخش اقتصاد کشور داشته باشیم.
همچنین معاون حقوقی رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه باید اموال و املاک دولتی مولدسازی شوند، گفت: می‌توان به پشتوانه این اموال، اوراقی چون صکوک منتشر کرد.
لعیا جنیدی در این رابطه اظهار کرد: درخصوص اموال دولت تاکنون برنامه‌ریزی جدی نداشتیم که بتوانیم از ایستایی این بخش از اقتصاد فاصله بگیریم.وی دولت را یکی از بزرگ‌ترین صاحبان اموال و دارایی‌ها دانست و گفت: هنوز این اموال به طور کامل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
جنیدی با تاکید بر اینکه باید مفهوم دولت را تبیین کرد تا بتوان به مجموع اموال دولت رسید، گفت: باید اموال دولت به عام‌ترین شکل در نظر گرفته شود تا بتوان بهره‌برداری بهینه از دارایی‌ها داشت. زمین، مسکن، اوراق بهادار و... همگی در مفهوم دارایی می‌گنجد.