ایرلاین‌ها از لیست ارز مبادله‌ای خارج می‌شوند؛

گروه حمل‌ونقل- زنجیره نقش حاکمیتی دولت در صنعت هوانوردی با حذف ارز مبادله‌ای برای ایرلاین‌ها به زودی تکمیل می‌شود. با اجرای دستورالعمل تازه بانک مرکزی برای خروج ایرلاین‌ها از لیست دریافت ارز مبادله‌ای، پیش‌بینی می‌شود هزینه پروازها واقعی‌تر شده و زمینه ورود ایرلاین‌ها به رقابت منطقه‌ای فراهم شود اما افزایش قیمت بلیت‌ها احتمالا با استقبال مردم مواجه نخواهد شد‌. با بازنگری در مجموعه مقررات ارزی و در راستای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز به زودی اختصاص ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها متوقف خواهد شد‌. دستورالعمل مربوطه احتمالا تا اواخر هفته جاری ابلاغ و لازم‌الاجرا خواهد شد‌. از چندی قبل بانک مرکزی بازنگری در مجموعه مقررات ارزی را در دستور کار خود قرار داد و طی تغییراتی اختصاص ارز مبادله‌ای به برخی از بخش‌ها را متوقف کرده است چراکه به هر صورت به منظور اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز به‌طور مشخص دیگر ارز مبادله‌ای مفهومی نداشته و تمام بخش‌ها مشمول ارز با نرخ بازار آزاد خواهند شد مگر آنکه در زمان یکسان‌سازی نرخ ارز تصمیم بر این باشد که با ایجاد سازوکارهایی به برخی بخش‌های خاص از جمله درمانی، اختصاص ارز با نرخی متفاوت پرداخت شود که البته در این باره نیز هیچ تصمیمی تاکنون اعلام نشده است‌.
بر این اساس بعد از آنکه در شهریورماه امسال ارز مسافرتی حذف شد و دیگر پرداخت ۲۰۰ دلار برای زائران و ۳۰۰ دلار برای سایر مسافران کنار گذاشته شد، به زودی اختصاص ارز به شرکت‌های هواپیمایی نیز متوقف می‌شود‌. بند ۱۵ مجموعه مقررات ارزی به فروش ارز بابت هزینه‌های سوخت، ناوبری، هندلینگ، لندینگ، حقوق خدمات خارجی و حق بیمه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی اختصاص دارد‌. بر این اساس تاکنون فروش و نقل و انتقال ارز بابت این هزینه‌ها پس از اخذ تعهد از مدیرعامل و مدیر امور مالی شرکت هواپیمایی ایرانی اعم از دولتی و غیردولتی مبنی بر ارائه‌ صورتحساب‌های مربوطه ظرف شش ماه به نرخ مبادله‌ای بلامانع بوده و ظاهرا سقف خاصی برای آن تعیین نشده بود‌. همچنین فروش و انتقال ارز بابت حق بیمه هواپیما به این شرکت‌ها نیز در مقابل ارائه صورتحساب شرکت بیمه به نرخ مبادله‌ای انجام می‌شد‌.
اما با تغییراتی که در مجموعه مقررات ارزی انجام شده، دیگر این بند قابلیت اجرا نداشته و پرداخت ارز مبادله‌ای به شرکت‌های هواپیمایی متوقف می‌شود. البته هنوز دستورالعمل مربوطه ابلاغ نشده و اطلاعات دریافتی حاکی از آن است که به زودی تا آخر هفته جاری یا احتمالا هفته آینده این دستورالعمل ابلاغ می‌شود‌.
این در حالی است که اختصاص ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها از اواخر سال ۱۳۹۱ و اوایل ۱۳۹۲ بود که در دستور کار قرار گرفت چراکه در آن زمان با توجه به نوسانات شدیدی که در بازار ارز اتفاق افتاد و هزینه‌های این شرکت‌ها به طور قابل توجهی بالا رفت، در نهایت حتی افزایش نرخ بلیت‌ها هم نتوانست پاسخگوی هزینه‌های ناشی از افزایش نرخ ارز بوده و تصمیم بر این شد که با دستور احمدی‌نژاد – رییس جمهور دولت دهم – ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها پرداخت شود‌.
اخیرا دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی درباره‌ احتمال توقف ارز مبادله‌ای به ایرلاین‌ها گفته با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد هزینه‌های جاری این شرکت‌ها به شکل ارزی انجام می‌شود، جهش‌های ارزی سال‌های گذشته موجب اختصاص ارز مبادله‌ای شد اما اکنون اگر قرار به تامین نشدن این ارز باشد، می‌تواند موجب ورود ایرلاین‌ها به بازار آزاد شود که در کنار افزایش هزینه‌های آنها، افزایش تقاضا در بازار آزاد را نیز به همراه خواهد داشت‌. در حالی اکنون دلار مبادله‌ای با روندی رو به رشد نرخ ۳۴۳۰ تومان را پشت سر گذاشته و با نرخ بیش از چهار هزار تومانی بازار آزاد تا حدود ۶۰۰ تومان اختلاف قیمت دارد که به هر صورت برای یکسان‌سازی نرخ ارز و از بین رفتن رانت موجود باید به تدریج کالاها و خدماتی که ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند، از لیست موجود حذف شوند و ارز مورد نیاز خود را با نرخ آزاد تامین کنند‌.