آینده نخست وزیر در دست پارلمان

پس از دو سال مذاکرات فشرده میان بریتانیا و اتحادیه اروپا، سرانجام رهبران 27 کشور اروپایی دیروز در نشست فوق‌العاده در بروکسل توافقنامه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و بیانیه همکاری‌های آینده میان دو طرف را تایید کرده و یکی از گام‌های اصلی برگزیت را برداشتند.
در نشستی ویژه در بروکسل که به خاطر اختلافات بر سر مساله تنگه جبل‌الطارق خدشه‌دار شده، تمامی رهبران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا این توافق را تصویب کردند؛ توافقی که به گفته نخست‌وزیر بریتانیا، آینده روشن‌تری را برای کشورش به ارمغان می‌آورد. این نشست ویژه شورای اتحادیه اروپا تازه‌ترین تحولات در خصوص برگزیت را ارزیابی کرده در حالی که رهبران اتحادیه اروپا توافق خروج بریتانیا از این بلوک را امضا و یک اطلاعیه سیاسی در خصوص برگزیت منتشر کردند.
در این جلسه، سران ۲۷ کشور اروپایی موافقت خود را با توافقنامه ۶۰۰ صفحه‌ای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و همچنین بیانیه ۲۶ صفحه‌ای ضمیمه آن حول آینده روابط تجاری اعلام کردند.
رهبران اتحادیه اروپا در عین حال هشدار دادند که هیچ مذاکرات مجددی درباره این توافق برگزیت وجود نخواهد داشت حتی اگر پارلمان آن را رد کند. این توافق که طی ۱۷ ماه مذاکرات بسیار پرتنش شکل گرفته، مسائل مالی، حقوق شهروندان، ایرلند شمالی و مرحله‌ گذار را پوشش می‌دهد و همچنین امیدهایی را برای روابط تجاری و امنیتی آتی مطرح می‌کند، اما این مرحله نهایی محسوب نمی‌شود چرا که مجلس عوام بریتانیا در لندن باید تا پیش از روز برگزیت در تاریخ ۲۹ مارس سال ۲۰۱۹ میلادی این توافق را تایید کند و بسیاری از نمایندگان مجلس عوام بریتانیا هشدار داده‌اند که از این توافق حمایت نخواهند کرد.


تا زمانی که این توافقنامه تایید شود، تمامی طرفین همچنان برای احتمال پایان چهار دهه عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا برنامه‌ریزی می‌کنند. دونالد تاسک، رییس شورای اروپایی که همواره ترجیح داده بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج نشود، در آستانه این نشست ویژه اعلام کرد که وقتی برگزیت رخ دهد، هیچ کس دلیلی برای خوشحالی ندارد. وی افزود: بر سر مفاد این قرارداد توافق شده و احتمال ریسک‌ها کاهش یافته و توصیه کرده بود رهبران اتحادیه اروپا این توافق را امضا کنند.
اروپا هراسان در حزب محافظه‌کار ترزا می ‌و متحدانشان در ایرلند شمالی هشدار داده‌اند که در جریان رای‌گیری ماه آینده مجلس عوام از این توافق حمایت نخواهند کرد. پیشتر نخست‌وزیر بریتانیا در یک نشست فوق‌العاده با اعضای هیات دولت، شرایط خروج این کشور را با آنان مطرح و اعلام کرد که این شرایط مورد قبول همکارانش قرار گرفته است. با این همه، روز بعد تعدادی از اعضای دولت به نشانه مخالفت با این شرایط از سمت خود کناره گرفتند.
پیشتر، رییس‌جمهوری لتونی هنگام ورود به بروکسل برای شرکت در این نشست گفته بود که امکان هر نوع تحولی هست و افزوده بود که به طرف بریتانیایی بستگی دارد که تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه مسیری را انتخاب کند. میشل بارنیه، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا در مورد خروج بریتانیا هم گفت که زمان آن فرارسیده تا هر دو طرف به مسوولیت خود عمل کنند.
با تصویب شرایط مندرج در اعلامیه خروج بریتانیا، این متن برای بررسی و تصویب در پارلمان این کشور مطرح خواهد شد. برخی از نمایندگان پارلمان از حزب حاکم محافظه‌کار و برخی احزاب دیگر هشدار داده‌اند که به این اعلامیه رای منفی خواهند داد.
در صورتی که شرایط مورد قبول اتحادیه اروپا به تصویب پارلمان بریتانیا نرسد، لازم است مذاکره برای دستیابی به شرایط دیگر از نو آغاز شود یا خروج این کشور بدون دستیابی به توافق بر سر روابط آینده با اتحادیه اروپا صورت گیرد. مارک روته، نخست‌وزیر دانمارک گفت که این اعلامیه‌ جنبه نهایی دارد و هشدار داد که مذاکره دیگری در کار نخواهد بود. وی ابراز امیدواری کرد که پارلمان بریتانیا این اعلامیه را تصویب کند.
نخست‌وزیر دانمارک گفت: این توافقی است که روی میز قرار دارد و فکر نمی‌کنم چیز دیگری در کار باشد. روته افزود: حتی نمی‌خواهم تصور رای منفی را بکنم. ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپا از خروج بریتانیا از این اتحادیه ابراز تاسف کرده و گفته که زمان خروج کشوری مانند بریتانیا از اتحادیه اروپا، مایه جشن و شادمانی نیست بلکه واقعه‌ای تاسف‌آور است.
توافق بر سر جبل‌الطارق
پس از برگزاری نشستی ۱۱‌ساعته برای پاسخ به درخواست اسپانیا درباره سرنوشت تنگه جبل‌الطارق پس از برگزیت، سرانجام اعلام شد که توافقات لازم حاصل شده است. گفتنی است دونالد تاسک با پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا در موضوع جبل‌الطارق به توافق رسیده است.
سانچز پیش‌تر اعلام کرده بود در صورتی که بریتانیا موضع خود را درباره آینده این تنگه پس از برگزیت به طور شفاف اعلام نکند مانع از رسیدن به اجماع در نشست دیروز خواهد شد. پریبن آمان، سخنگوی تاسک در پیامی توئیتری اعلام کرد: با گفت‌وگوی تلفنی تاسک و سانچز، ما به رسیدن به توافق در نشست روز یکشنبه نزدیکتر شدیم.
بنا بر اعلام دیپلمات‌ها، پیش از تماس تلفنی تاسک و سانچز، مذاکره‌کنندگان بریتانیایی و اسپانیایی به همراه شماری از مقامات اتحادیه اروپا در تمام طول شب در حال گفت‌وگو بودند تا به توافقی دست یابند که به مادرید درباره چگونگی تاثیر توافقات برگزیت بر جبل‌الطارق تضمین بدهد. تضمین‌هایی که در جریان این گفت‌وگوها حاصل شده به بیانیه نهایی رهبران اتحادیه اروپا اضافه شد.
دولت بریتانیا همچنین متن نامه‌ای را منتشر کرد که توسط تیم بارو، سفیر این کشور در اتحادیه اروپا به دفتر دونالد تاسک فرستاده شده بود. در این نامه بریتانیا اعلام می‌کند که قراردادهای تجاری که در آینده میان لندن و بروکسل منعقد می‌شوند، بر جبل‌الطارق اعمال نخواهند شد. بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی بر این باورند که تهدیدات سانچز در موضوع جبل‌الطارق با اهداف داخلی انجام شده، به ویژه آنکه قرار است آخر هفته آینده در منطقه اندلس اسپانیا در مجاورت جبل‌الطارق، انتخابات محلی برگزار شود.
نامه‌ سرگشاده ترزا می ‌
از طرفی به گزارش رویترز، نخست‌وزیر بریتانیا با نوشتن نامه سرگشاده‌ای از مردم کشورش خواست تا از پیش‌نویس توافق اخیری که با اتحادیه اروپا بر سر برگزیت حاصل کرده، حمایت کنند.
ترزا می ‌در حالی مستقیما از مردم بریتانیا درخواست حمایت از توافق اخیر بر سر برگزیت را کرده که هنوز از حمایت کامل حزب خودش از این توافق اطمینان خاطر ندارد. ترزا می ‌در نامه سرگشاده خود نوشت، با تمام وجود تلاش می‌کند تا این پیش‌نویس را در پارلمان بریتانیا به تصویب برساند در حالی که این دورنما با توجه به مخالفت‌های فزاینده با این توافق در داخل و خارج از حزب محافظه‌کار ترزا می ‌کمرنگ‌تر شده است.
ترزا می ‌در این نامه تصریح کرد: این توافقی خواهد بود که در راستای منفعت ملی ماست؛ توافقی که به نفع همه کشور ما و همه مردم ما چه کسانی که در همه پرسی به خروج و چه کسانی که به باقی ماندن در اتحادیه اروپا رای دادند، عمل می‌کند. وی تاکید کرد: ترک اتحادیه اروپا در ۲۹ مارس ۲۰۱۹ یک فصل جدید در زندگی ملی ما را رقم می‌زند و بعد از مجادلات تلخ بر سر اروپا ما شاهد رسیدن زمان آشتی و از نو شروع کردن خواهیم بود.
به گفته ترزا می‌، این توافق نتیجه رفراندوم برگزیت را با اجازه دادن به بریتانیا برای تحت کنترل گرفتن پول، قوانین و مرزهای خود مورد احترام قرار می‌دهد. او تاکید کرد: این توافقی برای آینده‌ای درخشان‌تر خواهد بود که ما را قادر می‌سازد فرصت‌هایی را که در پیش روی ما قرار دارد غنیمت بشماریم. ترزا می ‌در این نامه تاکید کرد: موضع بریتانیا در مورد حاکمیت جبل الطارق تغییر نکرده و تغییر نخواهد کرد. من به بریتانیایی بودن جبل‌الطارق افتخار کرده و همواره پشت آن می‌ایستم.
همه‌پرسی درباره جدایی یا باقی ماندن بریتاینا در اتحادیه اروپا 23 ژوئن 2016 برگزار شد و مجموعا 9/51 درصد از رای‌دهندگان خواستار خروج شده و 1/48 درصد از شرکت‌کنندگان هم به ماندن رای دادند. بریتانیا اولین عضو اتحادیه اروپاست که تصمیم به خروج از آن گرفت.
چند ماه بعد از همه‌پرسی برگزیت، مذاکرات از 29 مارس 2017 با به جریان انداختن ماده ۵۰ معاهده لیسبون که قواعد خروج یک عضو اتحادیه اروپا را تعیین می‌کند، آغاز شد. بر اساس قوانین اتحادیه اروپا، دو سال بعد از به جریان انداختن ماده ۵۰ معاهده لیسبون، بریتانیا باید از اتحادیه اروپا خارج شود، اما در صورت توافق اعضای اتحادیه، این تاریخ می‌تواند تغییر کند و ضرب‌الاجل برگزیت به تعویق بیفتد.
بعد از روز خروج یعنی ۲۹ مارس سال ۲۰۱۹، ۲۱ ماه دوره ‌گذار تعیین خواهد شد که به معنای دوره‌‌ای پیش از دوره پسابرگزیت است. در دوره‌ گذار که تا پایان سال ۲۰۲۰ به طول خواهد انجامید، بریتانیا همچنان در اتحادیه اروپا باقی می‌ماند، اما قدرتش محدودتر از قبل خواهد بود.
انتقاد شدید بوریس جانسون از توافق برگزیت
وزیر خارجه سابق بریتانیا و از طرفداران خروج از اتحادیه اروپا پیش‌نویس توافق اخیر برگزیت که از سوی دولت ترزا می ‌به دست آمده را مورد نکوهش قرار داده و آن را یک اشتباه تاریخی همچون غرق شدن کشتی تایتانیک توصیف کرد.
بوریس جانسون در سخنرانی در گردهمایی سالانه حزب اتحادگرای دموکراتیک ایرلند شمالی آن هم یک روز پیش از برگزار شدن نشست ویژه اتحادثه اروپا برای امضا کردن این پیش‌نویس شدیدا این توافق را محکوم کرد. جانسون که در ماه ژوئیه در اعتراض به مدیریت ترزا می ‌در مذاکرات برگزیت از دولت او استعفا کرد، گفت: این توافق کشتی تایتانیک را به یاد می‌آورد و اکنون زمان آن است که به کوه یخی که پیش روی ما قرار دارد، اشاره کنیم.
وی تاکید کرد: طرح حمایتی پرمناقشه برای ایرلند شمالی سبب خواهد شد که این منطقه تبدیل به یک نیمه مستعمره اقتصادی برای اتحادیه اروپا شود. در صورتی که این طرح مورد استفاده قرار بگیرد. این منطقه متعلق به بریتانیا در برخی از حوزه‌ها به اتحادیه اروپا نزدیک‌تر خواهد شد. جانسون تاکید کرد: هیچ دولت محافظه‌کاری در بریتانیا نمی‌تواند و نباید چنین طرحی را قبول کند.
هم بوریس جانسون و هم حزب اتحادگرای دموکراتیک ایرلند شمالی که حمایتش از طرح برگزیت برای دولت ترزامی حیاتی است، متعهد شدند که در پارلمان در ماه آینده میلادی با این توافق مخالفت کنند. ۱۰ قانونگذار این حزب ایرلند شمالی از زمانی که دولت ترزا می ‌در انتخابات زودهنگام ۲۰۱۷ اکثریت پارلمانی خود را از دست داد، مایه تقویت دولت بوده‌اند. با این حال این عامل حمایتی که با اختصاص یک میلیارد پوند بودجه اضافی به ایرلند شمالی به دست آمده، اکنون به دلیل پیش‌نویس توافق برگزیت به خطر افتاده است.
آرلن فاستر رهبر این حزب بعد از سخنرانی بوریس جانسون گفت: طرح ترزا می ‌باعث شکست خوردن او در تعهدات کلیدی‌اش خواهد شد و مطابق با منفعت ملی نیست. او تاکید کرد: برخلاف چیزی که دولت ممکن است بگوید، ما انتخابی بین توافق و عدم توافق نداریم. واقعیت این است که ما باید نتیجه‌ای بهتر از چیزی که پیشنهاد شده داشته باشیم، پس تنها گزینه، عبور از پیش‌نویس فعلی توافق است.