استخوان برگزیت در گلوی لندن

مانا اسکویی* - سرانجام پس از گذشت دو سال و شش ماه از رفراندومی که رای به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا داد، دیروز توافقنامه جدایی به طور رسمی در بروکسل به امضا رسید.
بریتانیا در سال 1995‌ طبق پیمان ماستریخت به اتحادیه اروپا پیوست و در طول این سال‌ همواره مانند تافته‌ای جدا بافته از مزایا و استثناهای زیادی برخوردار بود. از عدم پذیرش پول واحد اروپایی و عدم قبول ویزای مشترک شنگن گرفته تا معافیت‌های گوناگون از پرداخت سهمیه و در عوض استفاده بیش از قاعده از برخی مزایای مالی، در واقع امتیازهایی بود که بروکسل در ازای ورود و ماندن بریتانیا در اتحادیه به لندن می‌داد.
دیوید کامرون، نخست‌وزیر سابق بریتانیا به عنوان شعار در انتخابات پارلمانی قول داد‌ در صورت پیروزی حزب محافظه‌کار و به تبع آن‌ ماندن او در مسند نخست‌وزیری، بحث خروج از اتحادیه اروپا را به رای مردم بگذارد و هنگامی که نتیجه انتخابات به ادامه نخست‌وزیری او انجامید، کامرون در ماه‌های مانده به ژوئن 2016- روز رفراندوم- در مذاکرات متعدد با بروکسل، موفق شد‌ برخی امتیازها و استثناهای دیگری هم به دست آورد تا به باور خود‌ با جلب رضایت برخی از مخالفان، به ماندن بریتانیا در اتحادیه کمک کرده باشد، اما در نهایت این‌گونه نشد و کامرون نه تنها صندلی نخست‌وزیری را از دست داد‌ بلکه با برگزیت، بریتانیا را به سمت و سویی کشاند که اینک با وجود امضای رسمی خروج از اتحادیه اروپا، آینده‌ای مبهم را انتظار می‌کشند.
ترزا می که در دوره کامرون، وزیر کشور بود‌ و از طرفداران خروج از اتحادیه اروپا اینک به عنوان نخست‌وزیر با وجود مخالفت‌ها‌ی زیاد حتی در حزب محافظه‌کار و با اکثریت بسیار اندک در پارلمان‌، در قماری که صندلی نخست‌وزیری و بالاتر از آن آینده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور را نشانه رفته، مقابل همه مشکلات داخلی و همچنین چالش‌های برآمده از اتحادیه اروپا ایستادگی کرد تا بتواند با توافقی که به قول خودش منافع همه‌جانبه مردم کشورش را تامین خواهد کرد با بروکسل کنار بیاید، اما تمام این تلاش‌ها، حتی اگر واقعا هم برای تامین منافع مردم باشد که بسیاری نسبت به تحقق آن تردید دارند، او از دیروز تا جلسه پارلمان بریتانیا در هفته آینده که قرار است‌ توافق را بررسی کند، به طور قطع شرایط تعلیق را تجربه می‌کند‌ چراکه جدا از حزب کارگر که به طور قطع از آب گل‌آلود قصد ماهیگیری دارد، ازطرف حزب محافظه‌کار با مخالفت رو‌به‌رو خواهد شد.


در حزب محافظه‌کار‌ بسیاری از چهره‌های مدعی نخست‌وزیری که در راس آنها بوریس جانسون، شهردار جنجالی پیشین لندن، وزیر خارجه قبلی ترزا می و یکی از پوپولیست‌های معروف مخالف اتحادیه اروپا، قرار دارد در شرایطی کمر همت به سرنگونی نخست‌وزیر بسته که توافق با بروکسل را به کشتی تایتانیک تشبیه کرده که بریتانیا را با خود غرق خواهد کرد. ترزا می تا جلسه تاریخی پارلمان بریتانیا در هفته آینده، فرصت دارد تا اکثریت اندک خود را که گفته می‌شود به چند رای محدود می‌‌شود حفظ کند. به گفته تحلیلگرانی که حتی به سختکوشی ترزا می در حفظ صندلی خود اعتقاد دارند، امید اندکی وجود دارد که او بتواند از سد بلند مخالفان گذر کند. با عدم قبول توافق جدایی در پارلمان به طور قطع با توجه به هشدار اتحادیه اروپا مبنی بر قطعی بودن جدایی در ماه مارس 2019 بریتانیا وارد مرحله‌ای از تعلیق با سقوط پوند و در نهایت در هم ریختگی اقتصادی و سیاسی روبه‌رو خواهد شد، ضمن اینکه اگر قرار باشد با اکثریت اندک هم از پارلمان بگذرد، باز هم فشار مخالفان به ویژه از سوی حزب محافظه‌کار، فرصت نفس کشیدن به ترزا می‌ را نخواهد داد.
به هر حال «برگزیت» برآمده از تبلیغات و نگاه و وعده‌های نادرست و دور از واقعیت پوپولیست‌های بریتانیایی‌ها و به تبع آن آرای موافقی که به صندوق ریخته شد، شرایطی را به وجود آورده که دودش به چشم مردم بریتانیا و آینده این کشور خواهد رفت، در حالی که اتحادیه اروپا با وجود از دست دادن یکی از مهم‌ترین اعضایش با چالش بسیار کمتر، توان تطابق با شرایط جدید را خواهد داشت.
*تحلیلگر مسائل سیاست بین‌الملل
osk.ma@yahoo. com