روزنامه جهان صنعت

بررسی طرحی که قرار بود فقر را از میان بردارد؛

مهسا حسین- از زمانی که پروژه مسکن مهر آغاز به کار کرد تاکنون بیش از 10 سال می‌گذرد و به نظر می‌رسد این طرح که وعده تکمیل آن به اندازه دو دولت، یعنی بیش از پنج سال به تاخیر افتاد سرانجام به پایان خود نزدیک می‌شود‌.
در میان تمام عواملی که در افزایش تورم در دولت قبلی مقصر بودند، مسکن رکورددار است، به‌طوری‌که ظرف مدت چند سال قیمت یک متر خانه به‌طور متوسط پنج برابر شد و به عبارت دیگر با تورمی نزدیک به 500 درصد مواجه شد‌. علل افزایش قیمت مسکن را می‌توان در حضور ناگهانی دلال‌ها و واسطه‌گران در این حوزه جست‌وجو کرد‌. پروانه‌های ساخت برای ساختمان‌های غیرمجاز که از سمت شهرداری داده می‌شد، وام‌های کلانی که بانک‌ها به مشتریان خاص می‌دادند، سرمایه‌گذاری بانک‌ها در حوزه مسکن و حمایت دولت از این بلبشو و عدم نظارت همه و همه از دلایلی بودند که افزایش بها را در حوزه مسکن رقم زدند‌.
گرچه در این وضعیت خود دولت مقصر بود با این وجود پس از آنکه بالا رفتن قیمت موجب شد رویای خانه‌دار شدن از قشر عظیمی از جامعه روز به روز دورتر شود، احمدی‌نژاد رییس دولت نهم طرح مسکن مهر را با هدف خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد جامعه معرفی کرد‌.
براساس این طرح قرار بر این شد که مجتمع‌هایی با هزینه دولت در حاشیه شهر‌ها ساخته شود و با قیمتی بسیار کمتر از قیمت معمول خانه در اختیار مردم قرار گیرد‌.


با این وجود این طرح نیز مانند بسیاری دیگر از طرح‌های آن زمان دولت با اشکالات بسیاری مواجه بود؛ چنانچه اگر یک کارشناسی سطحی نیز قرار بود روی این پروژه انجام شود مقادیر زیادی از مشکلات آن رفع می‌شد اما خواسته یا ناخواسته، پروژه مسکن مهر با تمام معضلاتی که داشت آغاز به کار کرد‌.
معضلات مسکن مهر
شاید نخستین ایراد این پروژه را بتوان جایگزینی ناصحیح واحد‌های مسکونی آن دانست‌. «حاشیه شهرها» به این دلیل برای ساخته شدن این واحد‌ها انتخاب شد که نسبت به داخل شهر از زمین ارزان‌تری برخوردار بود‌. با این حال برخوردار نبودن بسیاری از این زمین‌ها از ساده‌ترین امکانات زیربنایی نظیر آب، برق و گاز از جمله مسایلی بود که دولت کوچک‌ترین توجهی به آن نکرد‌. در نتیجه این بی‌توجهی بسیاری از خانه‌ها پس از ساخته شدن امکان تحویل به مشتری را نداشتند زیرا از امکانات زیربنایی برخوردار نبودند‌.
یکی دیگر از ایرادات این طرح هزینه‌ای بود که به دوش دولت متحمل می‌کرد، تا آنجا که دولت برای ساخت آن ناچار به استقراض از بانک مرکزی شد‌. این استقراض در نه حد یک یا چند میلیارد تومان، که به اندازه نیمی از اسکناس‌هایی تمام شد که تاکنون در طول کل تاریخ کشور چاپ شده‌اند‌. در نتیجه طرحی که در نتیجه تورم و افزایش قیمت به وجود آمده بود خود یکی از عوامل اصلی تورم بی‌سابقه‌ای شد که چند سال قبل کشور را در بر گرفت‌.
مشکلات مالی مسکن مهر تنها به استقراض از بانک مرکزی ختم نشد، کما اینکه پس از گذشت یک سال و اندی از این طرح بانک‌ها به علت مشکلات مالی خود و نداشتن منابع از پرداخت وام برای ساخت این طرح خودداری کردند‌.
در کنار این مساله هنگامی که از ساخت مسکن مهر صحبت می‌شد، یعنی نیمه دوم دهه هشتاد، قیمت‌هایی که برای ساخت ساختمان‌ها پیش‌بینی شده بود براساس قیمت‌های همان دوره بود، بر این اساس حتی اگر زمین‌ها متعلق به دولت فرض کنیم و قیمت آن را به تورمی که در این سال‌ها رخ داد اضافه نکنیم، پیش‌بینی ساخت این طرح با نرخ دلار متوسط 935 تومان و پیش از شروع تحریم‌ها بود‌.
هنگامی که «کاغذ پاره‌ها» علیه ایران امضا شدند نظر به سیاست‌های دولت قبل، قیمت دلار نیز ناگهان از هزار تومان به چهار هزار تومان افزایش یافت، با این اوصاف قیمت مصالح ساختمانی، حمل‌ونقل مصالح و‌.‌.‌. نیز به همین اندازه افزایش پیدا کرد، آنچه نیاز به وارداتش بود ناگهان نایاب شد و آنچه در داخل کشور نیز تولید می‌شد به علت نبود مواد اولیه، یا کمیاب شد و یا با قیمت بسیار بالاتر از آنچه پیش از این بود عرضه شد‌. در نتیجه پروژه‌ای که خود دولت با افتخار معرفی کرده بود به لطف سیاست‌های همان دولت، قیمتی چند برابر آنچه برایش پیش‌بینی شده بود پیدا کرد‌.
با تمام آنچه گفته شد، تا سال آخر دولت دهم همچنان قرار بود مسکن مهر در همان دولت به پایان برسد و به عنوان مسوولیتی اضافه به دولت یازدهم تحمیل نشود اما این وعده نیز مانند تمام وعده‌های دولت احمدی‌نژاد به نتیجه نرسید و در نهایت حجم نه چندان کوچکی از این پروژه به دولت روحانی واگذار شد .
اگرچه دولت دهم به وعده خود مبنی بر تکمیل مسکن مهر تا پایان دولت دهم عمل نکرد در مقابل دولت یازدهم نیز قول تکمیل این طرح را تا پایان دولت خود داده بود که آن نیز عملی نشد، تا جایی که هنوز چندین هزار واحد مسکونی باقی مانده است که یا به علت مشکلات زیربنایی، یا به دلیل کامل نشدن ساخت‌وساز امکان افتتاح آنها وجود ندارد‌.
با این اوصاف به نظر می‌رسد پروژه‌ای که دو رییس‌جمهور نتوانستند تا زمانی که وعده داده بودند آن را به اتمام برسانند سرانجام به پایان خود نزدیک می‌شود‌، کما اینکه در هفته جاری نزدیک به 20 هزار واحد مسکن مهر در 9 شهر پردیس، پرند، سهند، شیرین‌شهر، صدرا، فولادشهر، گلبهار، مجلسی و هشتگرد افتتاح خواهد شد که بیشترین سهم از این واحدها متعلق به شهر جدید پرند با تعداد واحدهای افتتاحی هفت هزار و 175 و کمترین آن مربوط به شهر جدید شیرین شهر با 18 واحد خواهد بود‌.
تکمیل مسکن مهر تا پایان امسال
همچنین مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران از تعیین تکلیف همه تعاونی‌های مسکن مهر تا قبل از پایان امسال خبر داده و گفته است که حوادث ناشی از کار در سال گذشته ۱۱ درصد کاهش داشته است‌.
حاتم شاکرمی با اشاره به رشد تعداد تشکل‌های کارگری و کارفرمایی در دولت یازدهم به ایسنا گفت: از سال ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۵ با افزایش تعداد تشکل‌های کارگری و کارفرمایی مواجه بودیم به نحوی که در بحث انجمن‌های صنفی نزدیک صددرصد رشد، شوراهای اسلامی کار ۲۸ درصد رشد و تشکل‌های کارفرمایی ۱۲ درصد رشد داشتیم‌.
وی افزود: این امر نشان می‌دهد که دولت تدبیر و امید در این چهار سال در خصوص افزایش تشکل‌های کارگری و کارفرمایی و زمینه حضور این تشکل‌ها در مراجع تصمیم‌گیری توجه قابل ملاحظه‌ای داشته که در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است‌.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران در ادامه با تاکید بر تعیین تکلیف همه تعاونی‌های مسکن مهر تا قبل از پایان سال ۱۳۹۵، گفت: در حال حاضر ساخت و ساز مسکن مهر در برخی شهرستان‌ها به اتمام رسیده و امیدواریم تا قبل از پایان امسال پرونده همه تعاونی‌های مسکن مهر بسته شود‌.
شاکرمی افزود: در بعضی مناطق مثلا در شهرری تعاونی‌های زیر ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال تعیین تکلیف هستند و تعاونی‌های بالای ۴۰ درصد در حال اتمام ساخت و سازند ولی بخش اعظمی از تعاونی‌های مسکن، بالای ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارند‌.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اعلام موجودیت «مقاومت بحرین» با شلیک پهپاد به بندر ایلات (کيهان)تا پای جان برای دختر ایران (شهروند) اهداف تل‌آویو از ورود به پرونده توافق صلح غزه (تجارت) سیل سیستان ۱۰۰ سال آب سیستان بود! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛ برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛ آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛ برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛ آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛ برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛ آماده پیگیری خواسته کروبی رییس شورای شهر تهران تاکید کرد؛ ترامپ از پایبندی ایران به برجام عصبانی است جنجال «روسیه گیت» ادامه دارد لزوم کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی؛ بررسی طرحی که قرار بود فقر را از میان بردارد؛ اولین وعده ربیعی به رسانه‌ها محقق نشد؛ مزون‌های غیر‌رسمی در تهران رو به افزایش است؛ تعویض اموال بابک زنجانی با دوک نخ‌ریسی! بازگشت اعتماد جهانی به نظام بانکی ایران بررسی کارشناسان نسبت به تحقق وعده‌های تجاری دولت؛ «جهان صنعت» وضعیت صنعت کاغذ در ایران و جهان را بررسی می‌کند؛ ادعای بزرگ یا اصلاح راهبردی فصل تازه دیپلماسی اقتصادی زهرا احمدی پور در بازدید از نمایشگاه ملی صنایع دستی عنوان کرد؛ روحانی و آینده اصلاح‌طلبی تحول در روابط ایران و قطر بررسی چارچوب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ روز کارمند و بلوغ اداری زن میانسال آمریکایی برنده بلیت بخت‌آزمایی ۷۵۹ میلیون دلاری شد