روزنامه جهان صنعت
1396/06/04
زهرا احمدی پور در بازدید از نمایشگاه ملی صنایع دستی عنوان کرد؛
فاطمه روشن- حصیربافی خوزستان، سفال یزد و همدان، سوزن‌دوزی کرمان و سیستان، ترمه یزد، فرش تبریز و کاشان، میناکاری اصفهان و... تنها بخشی از صنایع‌دستی ایران است. بیست و هشتمین دوره نمایشگاه صنایع‌دستی در محل برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در حال برگزاری است. صنایع‌دستی ترکیبی از تاریخ، فرهنگ، هنر بومی و فعالیت پربازده اقتصادی است که می‌تواند در صورت رونق بخش قابل توجهی از بنگاه‌های اقتصادی خرد در شهرستان‌ها را فعال کند. زهرا احمدی‌پور، رییس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در مدتی که مسوولیت این سازمان را بر عهده داشت، بر اهمیت صنایع‌دستی و لزوم توجه به آن پافشاری کرد. عمر مدیریت او اما کفاف تکمیل برنامه‌هایش را نداد و حالا مونسان باید راه او را ادامه دهد.عمده کسانی که امروز در نمایشگاه صنایع‌دستی حضور دارند، زنان روستایی هستند که با سرمایه‌ای اندک و امید بسیاری پای به پایتخت گذاشته‌اند. زنان روستایی که نه توانی برای تبلیغ تولیدات‌شان دارند و نه فروشگاه درست و درمانی برای عرضه. در روزهایی که چین بازار صنایع‌دستی ایران و جهان را تسخیر کرده، توجه به تولیدات بومی از واجبات است.
نمایشگاه امسال با تمام کمبودها رونق بیشتری نسبت به سالیان گذشته دارد. حضور پرتعداد هنرمندان این حوزه در رشته‌های مختلف و برآورده کردن نیاز خریداران از مهم‌ترین ویژگی‌های نمایشگاه امسال است. نمایشگاهی که تا چهارشنبه، هشتم شهریور برپا است.
تفاوت‌های نمایشگاه امسال با گذشته
بیست و هشتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی تفاوت‌های محسوسی با سال‌های گذشته دارد. متراژ نمایشگاه که در سال‌های پیش از جمله «عیدانه» که در آستانه سال نو برگزار شد، تنها به یک سالن ختم می‌شد حالا با افزایش همراه بوده و در نمایشگاه بین‌المللی تهران سه سالن 8،9 و 25 به آن اختصاص داده شده است. با این حال به گفته دبیر اجرایی این نمایشگاه با وجود این افزایش بسیاری از هنرمندان به دلیل محدودیت فضا نتوانستند، حضور داشته باشند. تغییر زمانی در تقویم این نمایشگاه و افزایش ساعت کار روزانه هم از دیگر تفاوت‌هایی است که باعث افزایش بازدید و رونق این رویداد شده. پیش از این نمایشگاه سالانه معمولا در خردادماه برگزار می‌شد که به دلیل فصل امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها و مشغله خانواده‌ها عده‌ای امکان بازدید از این رویداد را نداشتند اما حالا با تغییر در فصل نمایشگاه به شهریور و با افزایش ساعت کار به 10 الی 20 شب عده بیشتری برای بازدید به این نمایشگاه می‌روند.
کنترل کیفیت آثار و نظارت برای جلوگیری از ورود کالای غیرایرانی در غرفه‌ها ازدیگر اتفاقات نمایشگاه امسال است، اقدامی که باعث افزایش کیفیت آثار امسال شده. علاوه بر این عنوان محور شدن رویدادهای روزانه در این نمایشگاه و اختصاص برنامه‌های فرهنگی ویژه هم یکی دیگر از تفاوت‌های امسال است. «خانه ایرانی»، « کاروان پیوند»، «آموزش کودکان»، «یزد، میراث جهانی» و « تبریز 2018» غرفه‌هایی هستند که با اهداف فرهنگی برای نخستین‌بار در این نمایشگاه فعالیت می‌کنند.
تجارت محور شدن نمایشگاه
سال‌هاست که نمایشگاه صنایع‌دستی محلی برای خرده‌فروشی محصولات تولیدکنندگان شده است. اتفاقی که بهمن نامورمطلق هم در نشست خبری پیش از برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه هم به آن اذعان داشت و از آرزویش برای برگزاری نمایشگاهی گفت که فروش فله‌ای در آن متوقف شود و استانداردهایی جهانی داشته باشد اما حال او در گفت‌وگو با «جهانصنعت» از تجارت‌سازی و گفتمان‌سازی در این نمایشگاه می‌گوید: «در گذشته نمایشگاه‌های صنایع‌دستی تنها محل عرضه محصولات به خریداران بود اما در حال حاضر نمایشگاه‌های صنایع‌دستی به فرصتی برای برقراری ارتباط میان تولیدکنندگان، تجار و مصرف‌کنندگان بدل شده است. این امر علاوه بر فرصت‌های بالایی که برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند موقعیت مناسبی برای حرفه‌ای‌تر شدن و تخصصی شدن و در نهایت تجاری‌سازی محصولات صنایع‌دستی است.»معاون صنایع‌دستی سازمان میراث‌فرهنگی هدف اصلی نمایشگاه صنایع‌دستی را وابستگی بیشتر هنرمندان به بازار و مردم و کاهش وابستگی آنها به دولت دانست و علاوه براین نمایشگاه امسال را متفاوت از نمایشگاه‌های سال گذشته دانست: «در بیستوهشتمین نمایشگاه صنایع‌دستی حال و هوای جدیدی بر این نمایشگاه حاکم شده است. در واقع تلاش شده به کارکرد‌های اصلی نمایشگاه توجه شود و موجب شده توجه به عناصر زیبایی‌شناسی صنایع‌دستی ارتقا پیدا کند. علاوه بر این سطح فرهنگ و ارتباطات هنرمندان و مصرف‌کنندگان افزایش پیدا کرده است.»
او معتقد است روند برگزاری نمایشگاه‌ها رو به رشد بوده و این مسیر بی‌وقفه در حال طی شدن است: «در واقع نمایشگاه‌ها ویترین صنایع‌دستی هستند و می‌توان نبض صنایع‌دستی را با نمایشگاه‌ها اندازه‌گیری کرد. ما در یک پروسه چندساله و بدون وقفه مسیر رشد را تجربه کرده‌ایم. این رشد در ارائه، غرفه‌سازی و زیبایی‌سازی وجود داشته است. این رشد در حوزه فروش، تجاری‌سازی محصولات، گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی صنایع‌دستی نیز محسوس بوده است.»
افزایش گردش مالی صنایع‌دستی
معاون صنایع‌دستی کشور به آینده تجاری‌سازی صنایع‌دستی امیدوار است و می‌گوید: «با توجه به افزایش امیدواری نزد تجار و نگاه آنها نسبت به آینده روبه‌رشد این صنعت، تمایل به سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش بیشتر شده است. این آینده خوب به دلیل فعالیت‌های متنوعی تصویر شده است.»
او معتقد است سرعت گردش مالی صنایع‌دستی رو به افزایش است و رشدی چهار برابری داشته: «گردش مالی صنایع‌دستی در حال افزایش است. به‌عنوان مثال صادرات صنایع‌دستی بیش از 5/2 برابر شده و در حوزه داخلی نیز افزایش بیش از چهار برابری فروش‌های نمایشگاهی نشان می‌دهد که بازار‌های داخلی صنایع‌دستی نیز در حال گسترده‌تر شدن هستند. توسعه صنایع‌دستی بدون نوسان و با شکل دائمی رشد همراه بوده است و این در حالی است در گذشته کمتر به سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع‌دستی توجه می‌شد و نمایشگاه‌ها بیشتر نمایشی بود اما نمایشگاه‌ها در حال حاضر بیشتر جنبه تجاری‌سازی و گفتمان‌سازی پیدا کرده است.»
بازدید رییس سابق سازمان میراث فرهنگی از نمایشگاه
زهرا احمدی‌پور، رییس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که تنها شش ماه در این سازمان فعالیت کرد و در همین مدت زمان کوتاه توجه ویژه‌ای به صنایع‌دستی داشت، یکی از بازدیدکنندگان روز سوم این نمایشگاه بود. احمدی‌پور هم در حاشیه بازدیدش در گفت‌وگو با «جهانصنعت» درباره عملکرد چندماهه‌اش در بخش صنایع‌دستی گفت: « در این سال‌ها با وجود سه حوزه‌ای بودن فعالیت‌های سازمان توجهی به صنایع‌دستی نمی‌شد. ما در ابتدا تلاش کردیم مشکلات و موانع این حوزه را شناسایی کنیم و پس از آن در پی حل این مشکلات برآمدیم.»
او گفتمان‌سازی و تجاری‌سازی در صنایع‌دستی را مهم دانست: «برخی از موارد باید به صورت ساختاری و نهادی اصلاح می‌شد و بخش دیگر ورود به بخش تجاری‌سازی صنایع‌دستی بود و در نهایت توانستیم بر افکار عمومی این تصویر را شکل دهیم که صنایع علاوه بر یک هنر می‌تواند ارزآوری و درآمد داشته باشد و به سبد خانه‌وار ایرانیان وارد شود.»
غرفه‌های ویژه نمایشگاه بیست و هشتم
در نمایشگاه امسال با همکاری معاونت صنایع‌دستی و هنرمندان، غرفه‌های ویژه‌ای درنظر گرفته شده است. یکی از این غرفه‌ها «یزد، میراث جهانی» است. فاطمه دانش‌یزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد در گفت‌وگو با «جهانصنعت» درباره ثبت جهانی یزد و غرفه آن در نمایشگاه ملی صنایع‌دستی می‌گوید: «ثبت جهانی یزد یکی از مهم‌ترین رویدادهای سال جاری بود و ما قصد داریم از تمام ظرفیت‌ها برای معرفی این شهر جهانی استفاده کنیم. یکی از بخش‌هایی که برای ما بسیار اهمیت دارد، بحث فرهنگ و هنر است. این هنر برای ما چیزی نیست جز صنایع‌دستی. هنری که از سال‌های دور برای ما به ودیعه گذاشته شده و برای حفظ، احیا و معرفی آن تمام تلاش خود را خواهیم کرد.»
دانش‌یزدی درباره غرفه یزد و فعالیت‌هایش توضیح داد: «هدف از برپایی غرفه یزد، معرفی ثبت جهانی این شهر و صنایع‌دستی آن است. ما می‌خواهیم هرآنچه که به جهان معرفی شد، یعنی روند ثبت، معیارهایی که در پرونده جهانی مطرح شد و البته در کنار آن هنرهای دستی این استان را به مردم معرفی کنیم.»
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد با تاکید بر اهمیت ثبت جهانی این شهر ادامه داد: «ما از تمام ظرفیت‌ها برای معرفی بیشتر یزد به عنوان شهری که به تازگی ثبت جهانی شده، استفاده خواهیم کرد. برنامه‌های متنوعی خواهیم داشت، از جمله شب‌های فرهنگی یزد که 13 لغایت 15 شهریورماه در برج میلاد برگزار خواهد شد. در این شب‌ها قصد داریم هرآنچه که مربوط به فرهنگ یزد است را معرفی کنیم. هنر صنایع‌دستی، موسیقی، بازی‌های بومی و محلی، مشاهیر و هرآنچه که از گذشته داریم. تلاشمان را می‌کنیم تا در این سه شب بازدیدکنندگان بتوانند یزد را در یک مکان ببینند.»
او درباره دیگر برنامه‌ها برای معرفی شهر جهانی یزد هم گفت: «برنامه‌های دیگری نیز خواهیم داشت از جمله جشن ثبت جهانی یزد، که در هفته دولت با حضور معاون رییس‌جمهور در یزد برگزار خواهد شد. درکنار جشن مردمی، اهدا لوح را داریم که از طرف یونسکو اهدا میشود. در تلاش هستیم با برنامه‌های مختلف فرهنگ این شهر را بیشتر به مردم معرفی کنیم.»
حصیر_ایرانی_بخریم
یکی دیگر از این غرفه‌ها «کاروان پیوند» است. کاروان پیوند صنایع‌دستی که چندماهی است از استان‌های جنوبی و شمال شرقی به راه افتاده حالا در بیست و هشتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی حضور دارد. این کاروان که پس از نام‌گذاری سال 96 به عنوان سال حصیر شکل گرفت، در راستای حمایت از تولیدکنندگان و حصیربافان کشور کمپینی با نام «حصیر_ایرانی_بخریم» راه‌اندازی کرد.
مهران بیگی، مجری و کارشناس خرید تضمینی حصیر و مسوول غرفه این کمپین در نمایشگاه صنایع‌دستی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در مورد نحوه شکل گرفتن این کاروان توضیح داد: «شرکت تعاونی حامیان میراث فرهنگی با همراهی سازمان میراث فرهنگی و آقای نامورمطلق کمپینی برای خرید تضمینی کالا به صورت مستقیم از هنرمندان و بدون واسطه تشکیل داد. ما به روستاها و مناطق دورافتاده سر می‌زنیم یعنی از مبدا به صورت نقدی خرید می‌کنیم و به صورت نمایشگاهی و فروشگاهی کالا را با سود کم و ناچیز تنها در حد هزینه‌های حمل‌‌ونقل به دست مصرف‌کننده می‌رسانیم.»
او حمایت مردم از این کمپین را خوب دانست و توضیح داد که اگر شرایط بهتری فراهم شود فازهای بعدی این طرح هم در راه است: «تقریبا کمتر از دو ماه است که این تفاهمنامه امضا شده، نخستین نمایشگاه در کاخ نیاوران به مدت 10 روز برپا شد، فروش بسیار خوب بود و مردم حمایت کردند. نمایشگاه ملی صنایع‌دستی دومین حضور نمایشگاهی ماست که تاکنون با استقبال روبه‌رو بوده. در حال حاضر 30 استان حصیربافی دارند که در این غرفه محصولات هشت استان خوزستان، یزد، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، کرمان، خراسان جنوبی و شمالی جمع‌آوری شده است. این طرح چندین فاز دارد که فاز اولیه آن خرید تضمینی حصیر است. در حال حاضر هماهنگی‌هایی برای فازهای بعدی در سازمان انجام شده که به سمت خرید حوله، سفال، فرش و دیگر کالاهای هنرمندان برویم.»
بیگی توضیح داد که اغلب خرید آنها از هنرمندان دورافتاده‌ای است که در شرایط مالی بدی به سر می‌برند: «این طرح ظرفیت بیشتری دارد و باید با توجه بیشتر توسعه یابد. اغلب خرید ما از هنرمندانی است که با وجود هنرشان از لحاظ اقتصادی در مضیقه هستند. در حال حاضر تنها خرید نقدی انجام میشود ولی در آینده اگر طرح با موفقیت همراه باشد، احتمال اقدامات دیگری از جمله خدمات اجتماعی همچون بیمه این هنرمندان نیز هست.»
خانه ایرانی، طراحان ایرانی
نمایشگاه امسال برای نخستین بار میزبان «خانه ایرانی» هم هست؛ خانه‌ای که با هدف معرفی چیدمان خانه‌ها با صنایع‌دستی و هنر دست هنرمندان ایرانی شکل گرفته و در این بخش آثار هنرمندانی همچون پرویز کلانتری، پرویز تناولی و محمد احصایی به نمایش گذاشته شده است.
امیرمسعود انوشهفر، مسوول غرفه «خانه ایرانی» می‌گوید باید همه کمک کنند تا فرهنگ استفاده از کالاهای ایرانی ترویج شود: «با همکاری سازمان میراث فرهنگی قصد داریم فرهنگی را ترویج کنیم که مردم بفهمند حتی در آپارتمان‌ها هم می‌توانند با آثار ایرانی طراحی‌های خانه فاخری انجام دهند و صنایع‌دستی را جایگزین کالاهای خارجی کنند. متاسفانه در حال حاضر همه به دنبال خرید از برندهای معروف خارجی هستند درصورتی‌که صنایع‌دستی ایران قابلیت بیشتری دارد و باید احیا شود.»
او طراحی هتل‌های ایرانی را مناسب نمی‌داند: «حتی در هتل‌های ایران هم دکوراسیون‌ها همه از اجناس خارجی استفاده شده درحالی‌که توریست‌هایی که وارد ایران می‌شوند، باید در فضای ایرانی باشند. اینها همه درحالیست که ایران یکی از غنی‌ترین کشورها در حوزه صنایع‌دستی است حالا به همت عده‌ای که جمع شده‌اند و قصد راه‌اندازی این فرهنگ را دارند تا این فرهنگ در زندگی ایرانی توسعه پیدا کند.»
انوشهفر بررسی آسیب‌شناسی اینکه چرا تاکنون کسی به سراغ صنایع‌دستی ایرانی نرفته را مهم می‌داند و می‌گوید: «یکی از مزایای این طرح راه‌اندازی کارگاه‌هایی است که مدت‌ها پیش تعطیل شده بود و حالا احیا شده است. باید مردم و مسوولان متوجه باشند می‌توان از صنایع‌دستی ایرانی در طراحی‌های داخلی به بهترین نحو ممکن استفاده کرد. در طول نمایشگاه یک روز به خانه ایرانی اختصاص داده شده است. در آن روز ورک‌شاپی با موضوع مبانی نظری و حضور هنرمندان خواهیم داشت. موضوع نشست هم بررسی آسیب شناسی این حوزه است؛ اینکه چرا صنایع‌دستی تا به حال توسعه نیافته و چه راهکارهایی پیش‌رو است.»
آموزش کودکان در نمایشگاه صنایع‌دستی
یکی دیگر از اتفاقات مهم نمایشگاه امسال آموزش کودکان در غرفه‌ای است که به منظور آشنایی و آموزش کودکان با صنایع‌دستی در نظرگرفته شده است. دفتر آموزش، توسعه و ترویج با اهداف آموزشی غرفه‌ای برای کودکان 7 تا 15 سال در سالن D25برپا کرده است. نمایش تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با موضوع صنایع‌دستی و کودک شامل اسباب‌بازی، تولیدات دیجیتالی و نوشتاری، نمایش آخرین دستاوردهای پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با موضوع صنایع‌دستی کودک و نوجوان شامل اسباب‌بازی، دستاوردهای چاپی و نمایشی، معرفی قابلیت‌های هنرستان‌ها و توانمندی‌های هنرجویان رشته‌های مهارتی صنایع‌دستی شاخه کاردانش با همکاری معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش ازجمله اهداف تعریف‌شده برای فعالیت‌های این غرفه است. فریده مهری‌نیا، مسوول این غرفه درباره این فعالیت‌ها به «جهانصنعت» می‌گوید: «غرفه ما شامل هفت کارگاه زنده صنایع‌دستی است که در آن هنرهایی از جمله گلیم‌بافی، معرق، خاتم‌سازی، سفالگری، حصیربافی، نقاشی پشت شیشه و چاپ دستی روی پارچه با مشارکت مربیان خبره پژوهشگاه آموزش داده میشود.»
او کودکان را سرمایه‌ای برای آینده صنایع‌دستی می‌داند و می‌گوید: «کارگاه‌های زنده با هدف جذب کودکان و نوجوانان به صنایع‌دستی برگزار میشود. معتقدیم صنایع‌دستی ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد و باید کودکان که آینده‌سازان فردا هستند، با آن انس پیدا کنند تا حافظ و احیاکننده صنایع‌دستی باشند. با توجه به تعطیلی مدارس، برای اطلاع‌رسانی پوسترهایی به دیگر مراکز مرتبط با کودکان از جمله سرای محله‌ها ارسال کردیم.»
مهری‌نیا ادامه حیات صنایع‌دستی را تنها در نوآوری در طراحی می‌داند و می‌گوید: «بخش دیگر غرفه مربوط به آموزش طراحی‌های نوین به هنرمندان است. یکی از دلایلی که صنایع‌دستی مغفول مانده، این است که با همان روال سنتی گذشته پیش می‌رود و در طراحی و خلاقیت نوآوری آنچنانی ندارد. این بخش با اساتید مطرح دانشگاه فعالیت می‌کند تا با آموزش طراحی‌های نوین، صنایع‌دستی را با زندگی مدرن امروزی تلفیق کند. اگر سری به غرفه‌ها بزنید در برخی از آنها نوآوری‌های موثری می‌بینید. برای مثال در گذشته گیوه‌ها ساده بود و سفید ولی حالا یکی از تولیدکنندگان با یک طراحی دستی ساده، تغییری ایجاد کرده که به سلیقه جوان‌های امروزی نزدیک است.» بیستوهشتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی از اول تا هفتم شهریورماه از ساعت 10 تا 19 در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار میشود.
سایر اخبار این روزنامه
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آماده پیگیری خواسته کروبی
رییس شورای شهر تهران تاکید کرد؛
ترامپ از پایبندی ایران به برجام عصبانی است
جنجال «روسیه گیت» ادامه دارد
لزوم کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی؛
بررسی طرحی که قرار بود فقر را از میان بردارد؛
اولین وعده ربیعی به رسانه‌ها محقق نشد؛
مزون‌های غیر‌رسمی در تهران رو به افزایش است؛
تعویض اموال بابک زنجانی با دوک نخ‌ریسی!
بازگشت اعتماد جهانی به نظام بانکی ایران
بررسی کارشناسان نسبت به تحقق وعده‌های تجاری دولت؛
«جهان صنعت» وضعیت صنعت کاغذ در ایران و جهان را بررسی می‌کند؛
ادعای بزرگ یا اصلاح راهبردی
فصل تازه دیپلماسی اقتصادی
زهرا احمدی پور در بازدید از نمایشگاه ملی صنایع دستی عنوان کرد؛
روحانی و آینده اصلاح‌طلبی
تحول در روابط ایران و قطر
بررسی چارچوب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛
روز کارمند و بلوغ اداری
زن میانسال آمریکایی برنده بلیت بخت‌آزمایی ۷۵۹ میلیون دلاری شد
