روزنامه جهان صنعت
1396/06/04
فصل تازه دیپلماسی اقتصادی
بازگشت اعتماد جهانی به نظام بانکی ایرانولیالله سیف * - یکی از مشکلاتی که به واسطه تحریم‌های بین‌المللی برای کشور ایجاد شده بود، متوقف شدن قراردادهای تامین مالی بین‌المللی (فاینانس) بود. در نتیجه تحریم‌های ظالمانه و غیرمشروع وضع‌شده علیه کشور، نه‌تنها ارائه خطوط اعتباری جدید برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور متوقف شد بلکه بازپرداخت برخی از وام‌های دریافت‌شده سابق نیز به دلیل از میان رفتن کانال‌های پرداخت، با مشکل و مانع مواجه شد. پس از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها یکی از اولین اقدامات انجام‌شده، تسویه تعهدات سابق بود که نتیجه آن را در بهبود رتبه اعتباری کشور مشاهده کردیم. اکنون و پس از مذاکرات مفصل و طولانی، شاهد این هستیم که قراردادهای جدید تامین مالی یکی پس از دیگری به ثمر رسیده و نهایی می‌شوند.
قرارداد خط اعتباری با اگزیم‌بانک کره‌جنوبی به ارزش هشت میلیارد یورو که با تلاش‌های سازمان سرمایه‌گذاری خارجی، بانک مرکزی و سیستم بانکی نهایی شده و فردا به امضا می‌رسد، نمونه‌ای از این تلاش‌هاست که منجر به عملیاتی شدن پروژه‌های عمرانی و تولیدی متعددی در کشور خواهد شد و آثار آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور، در آینده هر چه بیشتر روشن خواهد شد.
قراردادهای تامین مالی بلندمدت، نه‌تنها از جهت آثار مستقیمی که در اجرای پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور و ایجاد اشتغال در کشور می‌گذارند، اهمیت دارند بلکه از بعد مالی و بانکی نیز نمایانگر تمایل کشورها به برقراری روابط بلندمدت بانکی و نشانه اعتماد بالا میان نظام مالی دو کشور هستند؛ گام‌هایی که در سال‌های گذشته توسط دولت، یکی پس از دیگری برای گسترش روابط بین‌المللی و اصلاح وضعیت اقتصادی برداشته شد، اگرچه بعضا با سختی‌ها و ناهمواری‌هایی مواجه بود اما اکنون به نحو پیوسته‌ای شاهد به ثمر نشستن این تلاش‌ها هستیم و ان‌شاء‌الله این حرکت در آینده نیز تداوم خواهد یافت.
باور دولت تدبیر و امید همواره این بوده است که تلاش در جهت ارتقای رفاه ملت شریف ایران و آبادانی هر چه بیشتر کشور، مهم‌ترین اولویت کلیه کارگزاران نظام است و در این راستا از هیچ تلاشی دریغ نخواهد شد. امیدوارم در روزها و ماه‌های آتی، اخبار خوش دیگری نیز در همین راستا به استحضار ملت بزرگوار ایران برسانم.
*رییس کل بانک مرکزی
گروه اقتصادی- دولت حسن روحانی را می‌توان از دید بسیاری از کارشناسان، «دولت دیپلماسی خارجی» نام نهاد و عمده صاحبنظرانی که دستی در سیاست و اقتصاد دارند، معتقدند که در چهار سال گذشته، دولت در زمینه سیاست بین‌المللی و امور خارجه عملکرد مطلوبی داشته است که در این راه بی‌شک «برجام» نقطه عطف آن بوده است اما انتقادی که در طول این سال‌ها همواره به رییس‌جمهور و کابینه‌اش وارد شده، مساله ضعف در دیپلماسی اقتصادی و عدم گشایش‌های بین‌المللی در مسایل پولی، مالی و بانکی بوده است، که به نظر می‌رسد عزم دولتمردان در دولت دوازدهم برای دستیابی به مراودات اقتصادی با کشورهای بزرگ جهان جزم شده است و قدم اول آن امضای بزرگ‌ترین قرارداد وام خارجی پسابرجام در آغازین روز‌های دولت دوم حسن روحانی است.
قرارداد هشت میلیارد یورویی ایران با اگزیم بانک کره‌جنوبی به ارزش تقریبی بیش از هشت میلیارد یورو که در سئول به امضا رسید را می‌توان بزرگ‌ترین وام خارجی پسابرجام و پیروزی ایران در عرصه دیپلماسی اقتصادی قلمداد کرد. اهمیت این بحث زمانی پررنگ میشود که دریابیم یکی از مشکلاتی که به واسطه تحریم‌های بین‌المللی برای کشور در طول سال‌های گذشته ایجاد شده بود، متوقف شدن قراردادهای تامین مالی بین‌المللی (فاینانس) بوده است.
در نتیجه تحریم‌های وضع شده علیه کشورمان، نه تنها ارائه خطوط اعتباری جدید برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور متوقف شد، بلکه بازپرداخت برخی از وام‌های دریافت شده سابق نیز به دلیل از میان رفتن کانال‌های پرداخت، با مشکلات و موانع جدی مواجه شده بودند.
فاینانس هشت میلیارد یورویی کره‌ای‌ها، بدون شک سد بزرگی را می‌شکند و بانک‌هایی که از همکاری با ایران هراس داشتند، بعد از این می‌توانند پروژه‌های ایرانی را فاینانس کنند. همچنین پیش‌بینی میشود پس از بانک‌های کره‌ای، بانک‌های ژاپنی و بعد از آن بانک‌های اروپایی نیز راحت‌تر با ایران کار کنند.
این در حالی است که ایالات متحده آمریکا و دیگر دشمنان ایران، به دنبال ناامن نشان‌دادن فضای کشور برای جلوگیری از ورود سرمایه‌های خارجی و توسعه ایران هستند و از ابزار‌های تبلیغاتی و اتخاذ سیاست‌های اقتصادی محدودکننده برای دستیابی به این هدف، هرگز کوتاهی نمی‌کنند. با این حال ورود نخستین سرمایه بزرگ خارجی به کشور در قالب خط اعتباری هشت میلیارد یورویی، اقدامی مثبت برای مقابله با دشمنان کشور و در راستای اهداف توسعه اقتصادی ایران تلقی میشود.
ثمرات بهبود دیپلماسی اقتصادی
پس از توافق هسته‌ای و رفع بخشی از تحریم‌ها، انتظار می‌رفت که در زمینه بهبود مراودات بین‌المللی و جذب سرمایه از طریق مذاکره با بانک‌ها و نهادهای مالی بین‌المللی گشایش‌های قابل توجهی صورت گیرد، اما به واسطه سنگ‌اندازی‌های آمریکا و برخی متحدانش و البته ضعف در ساختار‌های شبکه بانکی کشور و پایین بودن رتبه اعتباری ایران، این فرآیند با کندی مواجه شده بود. با این حال یکی از اولین اقدامات انجام شده، تسویه تعهدات سابق بود که نتیجه آن بهبود رتبه اعتباری کشور را به همراه داشت و اکنون شاهد این هستیم که قراردادهای جدید تامین مالی به ثمر رسیده و نهایی می‌شوند.
گفتنی است طبق اهداف برنامه ششم، باید 65 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف جذب شود و در این راه مذاکره با بانک‌ها و نهادهای مالی و بیمه‌ای بین‌المللی برای تسهیل جذب فاینانس یکی از مهم‌ترین محورهای دیپلماسی اقتصادی است که توسط دولت با هدف کمک به پیشرفت طرح‌های اقتصادی صورت می‌گیرد.
قرارداد خط اعتباری صورت گرفته با کره‌جنوبی، نمونه‌ای از تلاش‌های تیم اقتصادی دولت است که منجر به عملیاتی شدن پروژه‌های عمرانی و تولیدی متعددی در کشور خواهد شد و آثار آن در رشد و توسعه اقتصادی کشور، در آینده نمایان خواهد شد. گفتنی است قراردادهای تامین مالی بلندمدت، تنها به کمک مستقیم در اجرای پروژه‌های عمرانی و تولیدی و ایجاد اشتغال ختم نمی‌شوند، بلکه از بعد مالی و بانکی نیز نشانگر میل و علاقه کشورهای بین‌المللی به برقراری روابط پایدار و مثبت بانکی و گویای اعتماد بالا میان نظام مالی دو کشور خواهند بود.
همکاری با یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان
در همین راستا هیات ایرانی که با مسوولیت محمد خزاعی، رییس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و نمایندگانی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تعدادی از بانک‌های تجاری کشورمان جهت امضای قرارداد مبادله وام به ارزش بیش از ۸ میلیارد یورو به سئول سفر کرده بود، طی مراسمی رسمی موفق به امضای بزرگ‌ترین قرارداد وام خارجی پس از برجام شد. محمد خزاعی در سخنانی در ابتدای مراسم امضای قرارداد خط اعتباری بیش از هشت میلیارد یورویی با اگزیم بانک کره با توجه به سوابق خوب روابط و همکاری فی‌مابین و با اشاره به اینکه اقتصاد کره یازدهمین اقتصاد بزرگ جهان است و توانمندی‌های تکنولوژیکی مطلوبی دارد، امضا و اجرایی شدن این خط اعتباری را گامی مهم در گسترش روابط بین دو کشور دانست. وی اضافه کرد: بخش‌های دولتی و خصوصی ایران می‌توانند در چارچوب مقررات موجود از این وام استفاده کنند.
خزاعی تصریح کرد: ۱۲ بانک ایرانی به عنوان بانک‌های عامل و طرف قرارداد استفاده از این وام خواهند بود. مدیر اجرایی اگزیم بانک کره‌جنوبی نیز طی سخنانی ضمن تشکر از تلاش‌های سازمان سرمایه‌گذاری و همکاری‌های بانک مرکزی و سیستم بانکی ایران امضا و اجرایی شدن این قرارداد را گام مهمی در توسعه روابط اقتصادی دو کشور مبتنی بر تامین منافع مشترک دانست. چانگ تصریح کرد: پروژه‌های متعددی با تایید بانک مرکزی و سازمان سرمایه‌گذاری ایران می‌توانند از این خط اعتباری بهره‌مند شوند.
گفتنی است مبلغ وام مورد اشاره بیش از ۸ میلیارد یورو (معادل حدود ۱۰ میلیارد دلار) است و بخش دولتی و خصوصی هر دو می‌توانند از این خط اعتباری در کلیه پروژه‌هایی که شرایط استفاده از وام‌های خارجی را داشته باشند، استفاده کنند. پروژه‌های متعددی به‌ویژه در حوزه بهداشت، حمل‌ونقل و انرژی پیش از این مورد مذاکره قرار گرفته و آماده معرفی به طرف کره‌ای هستند که پس از امضای قرارداد وام توسط سیستم بانکی کشور و اخذ مصوبه دولت برای تضمین وام مذکور، وزارت امور اقتصادی و دارایی برای صدور ضمانتنامه وام اقدام خواهد کرد.
قبل از این نیز قرارداد وام 1/7 میلیارد دلاری با اگزیم‌بانک چین برای برقی کردن راه‌آهن تهران - مشهد امضا شد و همچنین قرارداد 2/2 میلیارد یورو با روسیه برای بخش انرژی و حمل‌ونقل امضا و اجرایی شد.
مذاکرات با بانک‌های اروپایی در راه است
بررسی سوابق نشان می‌دهد که به دنبال مذاکرات اولیه با اگزیم‌بانک کره‌جنوبی توسط بانک مرکزی کشورمان و سازمان سرمایه‌گذاری خارجی جهت ارائه تسهیلاتی برای ساخت بیمارستان در کشورمان در سال ۱۳۹۳ (در دوران تحریم)، یادداشت تفاهمی در سال ۱۳۹۴ در خصوص چارچوب همکاری‌های مالی بین دو کشور منعقد میشود که سقف پنج میلیارد دلار برای همکاری در زمینه بهداشت و ساخت بیمارستان در متن یادداشت تفاهم (که خارج از تحریم‌های موجود بوده) قید و امضا شده بود.
به دنبال رفع تحریم‌های ناعادلانه و طی مذاکراتی که توسط سازمان سرمایه‌گذاری و بانک مرکزی انجام شد و همچنین امکان استفاده از این تسهیلات برای بخش‌های دیگر کشور از جمله حوزه راه، نیروگاه‌ها و... رقم اعتبار از پنج میلیارد یورو به بیش از هشت میلیارد یورو افزایش می‌یابد.
پس از پیگیری‌های صورت گرفته در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۴ پیش‌نویس متن موافقتنامه مالی و ضمانتنامه مربوطه از اگزیم‌بانک کره دریافت و توسط بانک مرکزی و بانک‌های عامل کشورمان و سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی مورد بررسی قرار گرفت و ده‌ها جلسه در این سازمان و بانک مرکزی برگزار شد و متون قرارداد وام و ضمانتنامه با مذاکرات رییس کل سازمان با مقامات اگزیم‌بانک کره و همچنین مذاکرات همکاران بانک مرکزی که تلاش زیادی در این خصوص داشتند، در اواسط تیرماه امسال آماده امضای نهایی پس از تشریفات قانونی شد.
همچنین قابل ذکر است که وزارت امور اقتصادی و دارایی دولت یازدهم از طریق سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران مذاکراتی با بانک‌ها و نهادهای مالی خارجی در ایتالیا، چین، کره‌جنوبی، ژاپن، روسیه و نروژ داشته است.
در این ارتباط می‌توان به مذاکره با مدیوبانک ایتالیا، بیمه اعتبار صادراتی ایتالیا (دو میلیارد یورو)، اگزیم‌بانک چین (30میلیارد دلار)، بانک سی‌‌بی‌‌دی چین (15میلیارد دلار)، اگزیم‌بانک کره‌جنوبی (هشت میلیارد یورو)، کا-شور کره‌جنوبی (پنج میلیارد یورو)، موسسه بیمه سرمایه‌گذاری و صادرات ژاپن و وزارت افتصاد، تجارت و صنعت ژاپن (10میلیارد دلار)، جِی آی سی‌‌آ ژاپن یک میلیارد و 200 میلیون یورو)، وزارت دارایی روسیه (پنج میلیارد یورو)، موسسه جی آی ای کا و اعتبار صادرات نروژ یا ان‌‌ای‌سی (یک میلیارد یورو) با هدف تجهیز منابع مالی خارجی فاینانس اشاره کرد.
اقدامات وزارت اقتصاد برای آینده
گفتنی است وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران اهداف مهمی را در زمینه دیپلماسی اقتصادی در نظر دارند و باید امیدوار بود اقدامات و مذاکرات صورت‌گرفته در چهار سال گذشته در طول حیات دولت دوازدهم نتایج اثرات مثبت خود را نشان دهند.
در این راستا نهایی‌سازی خطوط اعتباری در دست مذاکره با موسسه بیمه اعتبار، کا- شور و وزارت اقتصاد ژاپن، صندوق اعتبار صادراتی دانمارک (ای‌‌کا‌‌اف)، بیمه اعتبار صادراتی نروژ و همکاری با بانک‌های «کا‌‌‌اف‌دبلیو و آ‌کاآ» آلمان، برای برقراری خطوط اعتباری پس از وقفه 10ساله تلاش برای انعقاد قرارداد با موسسه‌های رتبه‌بندی بین‌المللی همچون فیچ و کپتال‌اینتلیجنس با هدف استمرار در ارتقای رتبه اعتباری کشور و کاهش هزینه‌های تامین مالی بین‌المللی آثار فراوانی را به همراه خواهد داشت.
کسب آمادگی و هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌های اجرایی برای بهره‌گیری موثر از ظرفیت‌های بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا برای تامین مالی طرح‌های اولویت‌دار کشور و نهایی‌سازی سند همکاری مشترک با بانک توسعه اسلامی و نیز تدوین شیوه‌نامه تامین مالی خارجی برای ایجاد هماهنگی در برقراری و استفاده از خطوط اعتباری با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان برنامه و بودجه نیز از مهم‌ترین اقدام‌های ساختاری است که در آینده محقق میشود.
جذب 65 میلیارد دلار در برنامه ششم
در این رابطه معاون دفتر سرمایه‌گذاری خارجی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران گفت: طبق اهداف برنامه ششم باید 65 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف جذب شود. اکبر قهرمانی اظهار کرد: این میزان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده شامل 30 میلیارد دلار فاینانس، 20 میلیارد دلار مشارکت اقتصادی و 15 میلیارد دلار سرمایه مستقیم است که لازمه تحقق آن، تغییر نگرش مدیران و مسوولان نسبت به جذب این سرمایه‌هاست. وی افزود: رشد هشت درصدی اقتصادی در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده که سرمایه‌گذاری خارجی برای تحقق این هدف سهم یک‌چهارمی دارد که در صورت جذب این میزان سرمایه‌گذاری می‌توان به رشد پیش‌بینی شده در این برنامه رسید.
سایر اخبار این روزنامه
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آغاز کار پنجمین شورای شهر تهران؛
برآورد هزینه جنگ 16 ساله افغانستان؛
آماده پیگیری خواسته کروبی
رییس شورای شهر تهران تاکید کرد؛
ترامپ از پایبندی ایران به برجام عصبانی است
جنجال «روسیه گیت» ادامه دارد
لزوم کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی؛
بررسی طرحی که قرار بود فقر را از میان بردارد؛
اولین وعده ربیعی به رسانه‌ها محقق نشد؛
مزون‌های غیر‌رسمی در تهران رو به افزایش است؛
تعویض اموال بابک زنجانی با دوک نخ‌ریسی!
بازگشت اعتماد جهانی به نظام بانکی ایران
بررسی کارشناسان نسبت به تحقق وعده‌های تجاری دولت؛
«جهان صنعت» وضعیت صنعت کاغذ در ایران و جهان را بررسی می‌کند؛
ادعای بزرگ یا اصلاح راهبردی
فصل تازه دیپلماسی اقتصادی
زهرا احمدی پور در بازدید از نمایشگاه ملی صنایع دستی عنوان کرد؛
روحانی و آینده اصلاح‌طلبی
تحول در روابط ایران و قطر
بررسی چارچوب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛
روز کارمند و بلوغ اداری
زن میانسال آمریکایی برنده بلیت بخت‌آزمایی ۷۵۹ میلیون دلاری شد
