روزنامه همدلی

برجام آرام آرام، توسعه صنعت نفت را رقم می‌زند همه چشم‌انتظار قراردادهای نفتی‌اند

سمیه مقدم ـ وزیر نفت اعلام کرده است 11 تفاهم نامه ای که در سال گذشته منتج به قرارداد نشد، تا پایان سال 96، به صورت قرارداد منعقد خواهد شد. در تیر ماه سال جاری قرارداد پارس جنوبی با کنسرسیومی متشکل از توتال، سی ان پی سی چین و شرکت پترو پارس ایرانیان به امضا رسید. براساس گزارشی که آپستریم منتشر کرده، در این قرارداد که توتال ریاست آن را با 50.1 درصد سرمایه گذاری برعهده دارد، چهار بسته مناقصه را منتشر کرد. هنوز جوهر قرارداد توتال با پارس جنوبی خشک نشده هفته گذشته خبر رسید که شرکت ملی نفت ایران با هدف بازیافت و مصرف گاز فلر پالایشگاه دوم پارس جنوبی (فاز ۲ و ۳) با کنسرسیومی متشکل از شرکت فرانسوی SOFREGAZ و شرکت ایرانی صنعت سازه ثمین قرارداد امضا کرده است. گفته می شود که این قرارداد در راستای تعهد ایران به کاپ 21 به امضا رسیده است.
سال گذشته غلامرضا منوچهری معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت اعلام کرده بود که تاکنون برای توسعه میدان‎های نفت و گاز با 19 شرکت بین‌المللی مانند شرکت انگلیسی - هلندی شل، توتال فرانسه، اینپکس ژاپن و گازپروم نفت روسیه تفاهم نامه مطالعاتی و همکاری امضا شده است که امید می‌رود تا پایان سال آینده منجر به قرارداد شود. با وجود این که وزارت نفت در تلاش است، راه را برای سرمایه گذاری های خارجی هموار کند، گاهی مشاهده می‌شود که چرایی و چگونگی هایی در محافل مطرح می‌شود که چرا تاکنون تفاهم نامه ها منجر به قرارداد نشده است؟ بنابراین لازم است پیش از آنکه به تفسیر قراردادهای در دست اقدام وزارت نفت بپردازیم، لازم است مواردی که تاکنون مانع از امضای این قراردادها شده، را بیان کنیم.
چرا قراردادهای جدید امضاء نمی‌شدند؟
ایران اکونومیست، چهار دلیل عمده را برای این منظور بر می‌شمارد:


1- تحریم و انتخابات ایران: تمام شرکت‌های نفتی عملاً منتظر نتایج انتخابات ایران و مهم‌تر از آن، تصمیم ترامپ درباره تمدید معافیت‌ها بودند که این موضوع به تازگی تعیین تکلیف شده است.
2- افت قیمت نفت: شرکت‌ها در نتیجه افت قیمت نفت، با مساله نقدینگی و نیز افزایش موانع تامین مالی مواجه شدند. آنها ضمناً ریسک‌ها را با دقتی بیش از گذشته بررسی می‌کنند.
3-ابهام در قراردادهای جدید: IPC برای اولین بار قرار است اجراء شود و هیچ پیشینه‌ای از آن وجود ندارد. از مدل‌سازی مالی گرفته تا چالش‌های حقوقی، همگی باید بررسی شوند که این موضوع زمان‌بر بوده است.
4-مشکلات نهاد دولت: نهاد دولت در ایران، به بهره‌وری پایین مشهور است و نفت نیز از این قاعده مستثنی نیست. تدوین قراردادهای مهم و حساسی که برای دو دهه اجراء مبنای کار خواهند بود، زمان‌بر بوده است.
در این گزارش آمده است که بعد از قرارداد توتال طی یک سال آینده، کمابیش حدود پنج قرارداد متوسط و بزرگ، دو قرارداد در دریا و سه قرارداد در خشکی امضاء خواهد شد.
قرداد توتال
قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی ، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی ان ‎پی‎سی) و پتروپارس در سوم جولای 2017 امضا شد.
این قرارداد پس از هفت ماه از امضای موافقنامه امضای اصولی (HOA) فاز ۱۱ پارس جنوبی در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران IPC و با ارزش چهار میلیارد و ۸۷۹ میلیون دلارامضا شد. سهم توتال در این پروژه ۵۰.۱، سی ان پی سی ۳۰ و پتروپارس ایران ۱۹.۹ تعیین شده است.این نخستین قرارداد عمده نفتی بعد از رفع تحریم های هسته ای ایران و بعد از برجام به شمار می رود.
بر اساس گزارش Upstrea ، توتال، چهار بسته مناقصه را برای آغاز کار منتشر کرده است. این بسته‌ها شامل؛ جکت، تاپ‌ساید، خط‌لوله 32 اینچ، انتقال و نصب سکو هستند. گفته می شود که مهلت شرکت در سه مناقصه نخست، 27 سپتامبر و آخرین، 7 اکتبر است. برخی منابع آگاه خبر داده اند، احتمالاً 9 سکو از طرح توسعه‌ای این فاز، توسط توتال ساخته خواهد شد که سه سکو مربوط به فاز نخست است. همچنین گفته شده است با وجود این که jacketها در ایران ساخته خواهند شد ؛ ولی topsideها به سازندگانی خارجی سپرده خواهد شد.
در فاز 11 نیز قرار است، روزانه دو میلیارد فوت مکعب گاز و 80هزار بشکه میعانات گازی تولید شود. پالایشگاه جدیدی برای این فاز احداث نمی‌شود و در خشکی از ظرفیت موجود در پالایشگاه فازهای 6 الی 8 و نیز 12 بهره گرفته خواهد شد.
اهمیت این قرارداد را زمانی می توان دریافت که ایران پیشتر با پیشنهاد 1میلیارد دلاری توتال پای میز مذاکره ننشست و موجب شد که اینبار توتال با دستی پر و با پیشنهاد 5 میلیارد دلاری قرارداد را به امضا برساند.
گازهای فلرها در میدان گازی مشترک پارس جنوبی
وزیر نفت، پیشتر اعلام کرده بود که برای جلوگیری کامل از سوزاندن گازهای همراه نفت روی طرح بزرگ جمع آوری گازهای همراه در مناطق نفتی و گازی کشور تمرکز خواهد کرد چرا که سوزاندن چنین گازهایی افزون بر ضرر اقتصادی، آثار مخرب زیست محیطی شدیدی  نیز به همراه می آورد.
شرکت ملی نفت ایران  نیز به همین منظور، پس از اندازه‎گیری و شناخت وضع موجود و بر اساس اهداف تعریف شده مبنی بر رفع آلایندگی‎ها و بازیافت و مصرف گازهای مشعل، برای انتخاب پیمانکار برای اجرایی کردن این راهبرد، مناقصه‎ای با حضور شرکت‎های داخلی و خارجی فعال در پروژه‎های بازیافت گاز مشعل برگزار کرد که سرانجام کنسرسیومی متشکل از شرکت فرانسوی SOFREGAZ فرانسه و شرکت ایرانی صنعت سازه ثمین با قیمت تقریبی ۴۲ میلیون یورو برنده و برای اجرای این پروژه انتخاب شدند.روز چهارشنبه گذشته قرارداد پروژه بازیافت و مصرف گاز مشعل پالایشگاه دوم پارس جنوبی (فازهای ٢ و ٣)، با رویکرد صیانت از محیط زیست بین شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت SOFREGAZ فرانسه و  یک شرکت  ایرانی بنام صنعت سازه ثمین امضا شد.
غلامرضا منوچهری معاون شرکت ملی نفت ایران نیز در حاشیه این مراسم به رسانه ها گفت که وزارت نفت هیچوقت درنظر نداشت که گازهای همراه در پارس جنوبی سوزانده شود  و بر این اساس تلاش کرد با ارتقا بهره برداری از طرح های جاری در این منطقه حتی المقدور از این کار جلوگیری کند.
کاهش سوزاندن  گازهای فلرها در میدان گازی مشترک پارس جنوبی از ۱۵ میلیون مترمکعب در هفته به سه تا چهار میلیون مترمکعب نشانه مناسبی بود تا این عزم وزارت نفت عیان تر شود. بنابراین سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون یورویی برای جمع آوری گازهای مشعل در پارس جنوبی اما توانست بهترین نمونه برای این رویکرد وزارت نفت باشد.
بر این اساس محمد مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس  نیز در این خصوص اظهار داشت که قرار است برای ممانعت از سوزاندن گازهای همراه مشعل های پالایشگاهی رقمی 500 میلیون یورویی صرف این کار شود.
تفاهم نامه های در شرف قرارداد
  در سال گذشته معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت اعلام کرده بود که تاکنون برای توسعه میدان‎های نفت و گاز با 19 شرکت بین‌المللی مانند شرکت انگلیسی - هلندی شل، توتال فرانسه، اینپکس ژاپن و گازپروم نفت روسیه تفاهم نامه مطالعاتی و همکاری امضا شده است.
به گفته غلامرضا منوچهری، برخی از این تفاهم‎نامه‎ها مانند فاز ١١ پارس جنوبی در قالب موافقت‎نامه اصولی (HOA) پیش رفتند. وی تفاهم نامه های در دست امضای وزارت نفت را اینگونه برشمرد: میدان های یاران، مارون، کوپال، فاز 11 پارس جنوبی، پایدار غرب، آبان، آبتیمور، منصوری، دهلران، میدان نفتی سومار، چنگوله، کرنج، شادگان، رگ سفید، چشمه خوش، دالپری، بلال، آزادگان، یادآوران و میدان گازی کیش، سوسنگرد، فرزاد بی، گلشن و فردوسی این‌ها میادینی هستند که رویشان تفاهمنامه مطالعاتی امضا شده که برای مطالعه بعضی از میدان ها با بیش از یک شرکت تفاهم نامه امضا شده است. که همینطور هم شد و یک ماه پیش طرح مطالعاتی چنگوله و آبتیمور برای بررسی وزارت نفت از سوی شرکت‌های بین المللی ارائه شد. در آن زمان این مقام مسئول اذعان داشته بود که تکلیف توسعه میدان ها بر اساس مناقصه مشخص می‎شود با این تفاوت که شرکت هایی که تفاهم نامه مطالعاتی امضا کرده اند، فرصت بیشتری برای مطالعه و بررسی میدان در اختیار داشته اند. در حالی که در اردیبهشت ماه سال جاری به نظر می رسید که طرح مطالعاتی میدان‌های آبتیمور و منصوری به مپنا واگذار شده است اما پس از مدتی خبرهای منتشره حاکی از واگذاری این طرح‌های مطالعاتی به شرکت های لوک اویل روسیه و پرتمینان اندونزی بود. به نظر می‌رسد که اگر نتایج مطالعاتی این شرکت‌ها مطلوب شرکت ملی نفت باشد؛ احتمالا همین شرکت‌ها با ریاست لوک اویل سرمایه‌گذاری این میدان‌ها را هم عهده‌دار شوند. باید منتظر بود و دید که با چه چشم انداز هایی این میدان ها برای سرمایه گذاری واگذار خواهند شد.
گفته می شود که طرح مطالعاتی توسعه میدان های دهلران و شادگان به شرکت روشی تات، میدان های پایدار غرب و آبان به زاریرژ نفت روسیه ، میدان های چشمه خوش و چنگلوله به گاز پروم روسیه و دی ان او نروژ، میدان های پازنان و فاز سوم دارخوئن به شرکت ملی نفت فلیپین و بند کرخه به زوهل ونتر آلمان در قالب تفاهم نامه ای واگذار شده است.
طرح توسعه میدان چنگوله
شرکت ملی نفت ایران، در ۲۱ مرداد ماه سال جاری اعلام کرد که نتایج مطالعاتی میدان نفتی چنگوله از سوی شرکت دی ان او نروژ ارائه شده است.
به گفته یرون رگتین (Jeroe- Regtien)، مدیر عملیات شرکت دی‎ان‎او پس از ارائه طرح جامع توسعه میدان چنگوله، پس از امضای تفاهم‌نامه مطالعاتی میدان چنگوله با شرکت ملی نفت ایران در نوامبر سال ۲۰۱۶، گروه منسجمی تشکیل شده و با بهره‎مندی از تجربیات و توانمندی‎های دی ان او طرحی جذاب و نوآورانه برای توسعه این میدان نفتی ارائه شده است. تفاهم نامه طرح توسعه این میدان در آخر آبان سال 95 میان غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران و بیورن دیل (Bjor- Dale) مدیرعامل شرکت دی‎ان‎او نروژ امضا شد بر این اساس به نظر می رسد که طرح مطالعاتی میدان آذر نیز به این شرکت سپرده شود.
میدان نفتی چنگوله در استان ایلام در ۵۰ کیلومتری جنوب ‌شرق شهر مهران و در فاصله ۱۰ تا ۱۵ کیلومتری خط مرزی ایران و عراق (از طرف غرب و شمال غرب) و در حاشیه شمالی فروافتادگی دزفول و مابین میادین نفتی دهلران و آذر قرار دارد که با توجه به محرز بودن ارتباط ساختمانی این میدان با میدان آذر، چنگوله در چارچوب واگذاری عملیات توسعه از طریق قراردادهای جدید نفتی در اولویت قرار گرفته است.
یادآوران و کیش و آزادگان
۱۷ آذر ماه سال گذشته، طرح مطالعه توسعه میادین آزادگان، یادآوران و میدان گازی کیش، میان سید نورالدین شهنازی‌زاده، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) از طرف شرکت ملی نفت ایران و هانس نایکمپ، معاون شرکت انگلیسی- هلندی رویال داچ شل، در حضور علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران امضا شد.
بر مبنای این تفاهم‎نامه همکاری مقرر شده است که این شرکت ، میدان‎های نفتی را مطالعه و نتایج مطالعات خود را به شرکت ملی نفت ایران ارائه کند. به نظر می رسد که این شرکت با کنسرسیومی متشکل از شرکت های اینپکس ژاپن، پتروناس مالزی، انی ایتالیا تا اواخر مهر ماه سال جاری وارد قرارداد شود. کارشناسان می‌گویند که حضور این شرکت ها در میادین مشترک ضمن تامین امنیت انرژی کشور می‌تواند زمان دست یابی به نتایج مطلوب را کاهش دهد. گفتنی است که شرکت رویال داچ شل با همراهی شرکت‌های پتروناس و هلی برتن مشغول حفاری و فرایندهای ازیاد برداشت در منطقه جنوب شرقی عراق است.
آزادگان شمالی
میدان نفتی آزادگان شمالی با مساحتی حدود ۴۶۰ کیلومتر مربع، بخشی از میدان نفتی آزادگان است که در حدود ۱۲۰ کیلومتری غرب اهواز در منطقه مرزی مشترک بین ایران و عراق در جنوب غربی کشور و به‎طور عمده در تالاب هور الهویزه واقع شده است. آزادگان شمالی با میدان مجنون عراق مشترک است. طرح توسعه این میدان در ۲ فاز و هریک با ظرفیت تولید ٧۵ هزار بشکه نفت در روز اجرا می‌شود که با بهره‌برداری از آن‎ها، برداشت نفت خام از آزادگان شمالی در مجموع به ١۵٠ هزار بشکه در روز می رسد.
شاخه بین المللی شرکت ملی نفت چین (CNPCI) پیمانکار اجرای فاز نخست توسعه میدان آزادگان شمالی در قالب قرارداد بیع متقابل است. براساس قرارداد اولیه، در صورت توافق میان شرکت ملی نفت ایران و این شرکت چینی، فاز دوم توسعه این میدان نیز به CNPCI واگذار خواهد شد.
آزادگان جنوبی
میدان آزادگان جنوبی از جمله میدانهای مشترک نفتی ایران در غرب کارون است که در نزدیکی مرز عراق ( ۸۰ کیلومتری غرب اهواز) قرار دارد، نفت درجای این میدان معادل ۲۵,۳۴ میلیارد بشکه و نفت قابل برداشت آن حدود ۲ میلیارد بشکه با احتساب ضریب برداشت ۸.۲ درصد برآورد شده است.
به دنبال خلع ید شرکت چینی سی ان پی اسی از میدان آزادگان جنوبی، پیمانکاران ایرانی توسعه این میدان را بر عهده گرفتند، از سوی دیگر شرایط پیش آمده در دوران پسابرجام سبب کاهش هزینه های حفاری در این میدان مشترک نفتی شد به نحوی که در سال ۹۳ که مناقصه های حفاری چاه‎های آزادگان جنوبی  آغاز شد، هر حلقه چاه ۱۲,۵ میلیون دلار واگذار شد در حالی که هم اکنون این رقم به ۷.۵ میلیون دلار کاهش یافته است. در حال حاضر ۱۹ دکل در این میدان حفاری کرده و نزدیک به ۲۷۰ هزار متر حفاری از سوی پیمانکاران داخلی صورت گرفته است.براساس پیش بینی‎های انجام شده، برداشت نفت از این میدان تا اواخر سال ۹۷ به ۳۲۰ هزار بشکه در روز رسیده و اهداف فاز نخست توسعه از آن محقق شود.
میدان یادآوران
میدان نفتی یادآوران در ١٠ کیلومتری جنوب شرقی میدان آزادگان و در حدود ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر در منطقه جغرافیایی کوشک و حسینیه به صورت شمالی- جنوبی در گستره نوار مرزی کشور عراق واقع شده که با میدان سندباد عراق مشترک است.
شرکت ساینوپک چین پیمانکار بیع متقابل توسعه میدان نفتی یادآوران است. بر اساس برنامه ریزی انجام شده این میدان در سه فاز توسعه خواهد یافت که در فاز نخست برداشت نفت از این میدان باید به ۸۵ هزار بشکه در روز برسد. در فاز دوم سقف تولید از این میدان به ۱۸۰ هزار بشکه در روز و در فاز سوم سقف تولید به ۳۰۰ هزار بشکه در روز می رسد.
میدان گازی کیش
گفته می شود که طرح توسعه میدان گازی کیش از ۲ بخش تاسیسات سرچاهی در جزیره کیش، سکوهای دریایی تولید گاز و تاسیسات پالایشگاهی در ساحل سرزمین اصلی در منطقه گرزه واقع در استان هرمزگان تشکیل شده است و برای رعایت حداقل عوارض زیست محیطی در جزیره کیش همه تاسیسات پالایشگاهی این طرح در منطقه گرزه و در ساحل سرزمین اصلی در مجاورت بندر آفتاب اجرا می‌شود.
میدان گازی کیش در زیر جزیره کیش (واقع در آبهای خلیج فارس) در جنوب غربی بندر لنگه تا شمال غربی جزیره سیری، در جوار جزایر هندورابی و در شرق جزیره لاوان قرار دارد و پس از میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی خلیج فارس به شمار می رود. فاز نخست طرح توسعه این میدان با هدف تولید روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز در روز در حال اجراست. 
طرح توسعه میدان گازی کیش با هدف انتقال گاز تولیدی از این میدان به وسیله خطوط لوله زیرزمینی و دریایی و انتقال گاز ترش به پالایشگاه گاز (واقع در منطقه گرزه)، همچنین فرآورش گاز ترش در پالایشگاه به منظور تولید گاز سبک برای صادرات و یا مصارف داخلی در دستور کار شرکت مهندسی و توسعه نفت قرار دارد. در این بین بررسی ها برای اعلام شرکت های حائز اهمیت برای حضور در طرح مطالعاتی میدان آزادگان به پایان رسید و شرکت ملی نفت در ماه جاری باتوجه به ارائه نتایج مطالعاتی از سوی شرکت های بین المللی 17 شرکت را برای حضور در مناقصه حائز صلاحیت دانست.
 شرکت های مطالعه کننده موظفند به طور مستند در طرح‌های پیشنهادی خود برآورد کنند که با پیاده سازی روشهای ازدیاد برداشت، چه میزان برداشت ثانویه از این میدان ممکن خواهد بود، چراکه توجه به آثار و تبعات اقتصادی فراوان حاصل از ازدیاد برداشت نفت و به تبع آن ریسک های همراه با  این پروسه بسیار قابل اهمیت است. به طوریکه در فعالیت های سطح العرضی صحبت چندمیلیارد دلار هزینه است اما در ازدیاد برداشت هزینه ها و ریسک کار به شدت افزایش پیدا می‌کند و متقابلاً یک درصد افزایش ضریب بازیافت می‌تواند صدها میلیارد دلار درآمد زایی به همراه داشته باشد. این موضوع نشان دهنده حساسیت و اهمیت کار است، به ویژه در میدان‌های غرب کارون که بر عکس میدان های شرق کارون ایران از پیچیدگی های مخزنی بسیاری برخوردار است و پیمانکار باید ریسک فعالیت در چنین میدانهایی را تقبل کند. عاملی که می تواند در چنین شرایطی به موفقیت در اجرای این پروژه بیانجامد، فناوری است که در قالب قراردادهای جدید نفتی جامع عمل خواهد گرفت.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان)به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)پرونده‌ای که باز است (اعتماد) آمریکا با آتش بازی نکند؛ سلاح‌هایی در اختیار داریم که فکرش را هم نمی‌کنید (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
بغازیان به « همدلی» می‌گوید که از سد آمریکا گذشته ایم و حالا نوبت خودمان است رفتار پاندولی در راه توسعه پایدار گفت‌وگو با هومن شاهی،خواننده رپ ترانه (سوسن خانم) از تئاتر تا موسیقی با خودم لج می‌کنم! «بدون تاریخ بدون امضا» فاتح بخش افق‌های نوی جشنواره ونیز شد نویدی برای سینمای ایران روحانی در جمع سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی: رکود و انحطاط تمدن اسلامی، با تعصبات قومی و از بین رفتن وحدت و تسامح ایجاد شد برجام آرام آرام، توسعه صنعت نفت را رقم می‌زند همه چشم‌انتظار قراردادهای نفتی‌اند به بهانه قرار گرفتن بررسی وضعیت کودکان زباله‌گرد در دستور کار کمیسیون سلامت شورای شهر رونمایی از علاقه مرکل به مدل مذاکراتی برجام میانجی‌گیری بانوی ژرمن میان چشم بادامی‌ها «جولیا لتینینا» روزنامه نگار و منتقد ولادیمیر پوتین از ترس جانش روسیه را ترک کرد تقاضای سقط جنین در استان تهران افزایشی 34 درصدی داشته است نسلی که می‌کشیم میزگردی با حضورسه جامعه شناس درباره ارتباطات بین دانش آموزان آسمان رفاقت در مدارس ابری است مسعود رفیعی طالقانی علم هم در ایران تنهاست متن سخنرانی دکتر شجاع‌پوریان/ رئیس شورای سیاست‌گزاری جشنواره شب های فرهنگی استان خوزستان 16و17شهریور ماه 1396 تعاون هم بلدیم مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ؛ گزارش آماری و دقیق از اوضاع مصرف انرژی کشور را به «همدلی» ارائه داد رییس‌ جمهور در دیدار وزیر خارجه پاکستان عنوان کرد: تهران؛ مصمم به توسعه روابط با اسلام آباد محمد رضا خاتمی مطرح کرد همراهی لاریجانی با اصلاح طلبان در پروژه رفع حصر وقتی داد اقتصاددان نئولیبرال وطنی از بسته حمایت دولت از اشتغال روستایی درآمد آقای غنی‌نژاد، این یک ذره حمایت ضروری را هم برنمی‌تابید؟ عیسی کلانتری هشدار داد: به زودی همه ایران، گاوخونی می‌شود دوازدهمین جشنواره تئاتر خیابانی در مرز غربی ایران هیاهوی خیابان‌های مریوان با طعم تئاتر برگ دیگری از اقدامات سیستم بانکی کشور در دوران پسابرجام: امضای قرارداد فاینانس1میلیارد و 200 میلیون یورویی روایت «همدلی» از این روزهای خانواده آقای شهابی، راننده اتوبوس شرکت واحدکه نامش مدتی است در رسانه‌ها زیاد شنیده می‌شود عملکرد فراکسیون امید مجلس در جلسه‌ حزب اراده ملت بررسی شد فراکسیون امید دقیقا دارد چکار می‌کند؟ ولی الله شجاع‌پوریان آموزش، عنصر غایب در فرهنگ جامعه تکلیف لیست املاک نجومی را روشن کنید سیاست شهری اجتماعی