زنگنه در بیست‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی:

الهام بیگی- بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران روز گذشته در حالی آغاز به کار کرد که با وجود تهدید‌های ترامپ علیه ایران شاهد حضور تعداد قابل توجهی از شرکت‌های بین‌المللی پرسابقه، بانفوذ و پرقدرت بین‌المللی در صنعت نفت بودیم.
از سویی دیگر کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند احتمال بازگشت تحریم‌ها موجب تردید شرکت‌های بین‌المللی برای فعالیت در ایران می‌شود و روندجذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران را با کندی مواجه خواهد کرد.
این در حالی است که علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت و معاون وزیر روز گذشته در پاسخ به «جهان صنعت» تصریح کرد: پس از22 اردیبهشت و خروج آمریکا از برجام در فضای سرمایه‌گذاری برای صنعت نفت ایران تغییری حاصل نخواهد شد.
در این باره «جهان صنعت» از کاردر سوال کرد با توجه به محدود شدن سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران در ماه‌های گذشته برقراری تحریم‌ها و خروج ایالات متحده از برجام آیا فضای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران محدودتر خواهد شد؟


کاردر در این باره توضیح داده: کسانی که با ما مذاکره می‌کنند می‌دانند که در شرایط آتی چه پیش خواهد آمد. ما به آنها گفته‌ایم که اگر آمریکا از برجام خارج شود، آیا ادامه خواهید داد؟ آنها می‌گویند: «بله» کاردر افزود: ما در ابتدای مذاکره می‌پرسیم که اگر این اتفاق‌ افتاد آیا ادامه خواهید داد، آنها می‌گویند: «بله ادامه می‌دهم.»
آیین گشایش رسمی این دوره از نمایشگاه با حضور بیژن زنگنه‌ وزیر نفت، یوری سنتورین‌ دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌سی‌اف) مارتینادالیچ‌ معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد کرواسی و شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سفیران کشورهای خارجی، مدیران صنعت نفت ونمایندگان شرکت‎های بین‌المللی در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد.
وزیر نفت در این مراسم بر غیرسیاسی بودن نفت تاکید کرد و گفت: سیاسی کردن بازار انرژی از طریق اعمال محدودیت‌های مالی، بازرگانی و تکنولوژی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ بازار لطمه وارد می‌کند.
بیژن زنگنه با اشاره به اینکه ایران نزدیک ۱۱۰ سال است که در بازارهای جهانی انرژی ایفای نقش می‌کند، اظهار کرد: ایران در همه این مدت در عمل از آزادی در تبادل و امنیت انرژی در بازارهای جهانی و غیرسیاسی بودن آن صیانت کرده است.
وی افزود: ایران همچنین بر این نکته تاکید داشته است که سیاسی کردن بازار انرژی از طریق اعمال محدودیت‌های مالی، بازرگانی و فناوری سرانجام نه‌تنها به کشورهای تولیدکننده‌ بلکه به مصرف‌کنندگان بزرگ بازار لطمه وارد می‌کند؛ این موضوع به نفع هیچ‌یک از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیست.
وزیر نفت تاکید کرد: بازار انرژی باید به صورت غیرسیاسی اداره شود تا روند توسعه، تبادل و همکاری‌های آن با اختلال روبه‌رو نشود.
مدافع قیمت‌های بالای نفت نیستیم
زنگنه به قیمت نفت نیز اشاره کرد و افزود: ایران همواره طرفدار قیمت معقول برای نفت است که هم تولیدکنندگان را به تولید بیشتر نفت تشویق نکند و هم در جریان رشد اقتصاد جهانی خلالی ایجاد نشود.
وی ادامه داد: قیمت نفت نباید به نحوی باشد که بازار نفت به صورت مرتب دستخوش نوسان در حوزه قیمت باشد.
زنگنه با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی مدافع قیمت‌های بالای نفت نیستیم، تصریح کرد: تنش‌های مصنوعی و نه عوامل پایه‌ای بازار در شرایط فعلی سبب بالا رفتن قیمت نفت شده است.
وزیر نفت با بیان اینکه ایران در شرایطی نیست که کسی بتواند آن را دربازارهای جهانی و در حوزه انرژی نادیده بگیرد افزود: البته ممکن است بخواهند توسعه صنعت نفت ایران را به تاخیر بیندازند، اما ما با تکیه بر توان داخلی برنامه خودمان را ادامه می‌دهیم.
وی تاکید کرد: ما خواستار هیچ محدودیتی نیستیم و انتقال فناوری برای ما درهمکاری با شرکت‌های بین‌‌المللی در اولویت است.
زنگنه در ادامه با اشاره به نامگذاری سال ۱۳۹۷ توسط مقام معظم رهبری به حمایت از کالای ایرانی گفت: صنعت نفت می‌تواند پیشران اقتصاد ایران باشد. نه‌تنها از طریق درآمد حاصل از نفت که به بودجه تزریق می‌شود‌ بلکه از طریق ایجاد اشتغال.
وی با بیان اینکه در صنعت نفت باید تقاضا ایجاد کرد، افزود: پیش‌نیاز ایجاد تقاضا، منابع قابل اتکا برای سرمایه‌گذاری است. اگر طرحی آغاز شود و منابع لازم را نداشته باشد، باعث ورشکستگی پیمانکار می‌شود.
واگذاری ۳ میلیارد دلار پروژه شرکت‌های داخلی
وزیر نفت همچنین گفت: ظرف چهار تا پنج ماه آینده بیش از سه میلیارد دلار ازپروژه‌های نگهداشت تولید در میدان‌های کنونی نفت و گاز به شرکت‌های داخلی واگذار می‌شود.
بیژن زنگنه با بیان اینکه هم‌اکنون شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه هزاران میلیارد تومان پروژه از وزارت نفت در دست دارند، گفت: این شرکت‌ها برای ادامه حیات خود به پروژه‌های جدید نیاز دارند، از این رو به نظر می‌رسد در شرایط کنونی پیش از تعریف پروژه‌های جدید باید به فکرتامین منابع مالی باشیم.
وی با اشاره به اجرای طرح شش میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری برای نگهداشت تولید در میدان‌های کنونی کشور گفت: این قراردادها فقط با مناقصه به شرکت‌های ایرانی واگذار خواهد شد وانگهی پیش‌بینی می‌شود ظرف چهار تاپنج ماه آینده بیش از نیمی از این قراردادها با شرکت‌های داخلی امضا شود وباقیمانده این قراردادها را با کمک منابع داخلی همچون صندوق توسعه ملی نهایی کنیم.
وزیر نفت به الزام الگوی قراردادهای جدید نفتی برای به کار‌گیری حداقل ۲۰ درصدی شرکت‌های ایرانی در کنار شرکت‌های خارجی در پروژه‌های صنعت نفت اشاره کرد و گفت: برخی قراردادهای جدید نفتی همچون توسعه میدان‌های سپهر و جفیر را به صورت صددرصدی به شرکت‌های ایرانی واگذار کرده‌ایم.به عبارت دیگر هدف ما این است تا با فعال کردن جریان و زنجیره سرمایه‌گذاری در کشور کار را به شرکت‌های خدماتی EPC و EPD واگذار کنیم.
گازرسانی به بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ روستا
وزیر نفت با اشاره به گازرسانی به روستاها در دولت یازدهم و دوازدهم گفت: طی چهار سال به بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ روستا و ۱۰۷ شهر گازرسانی شد و در حال حاضر جمعیت شهری کشور جز سیستان‌و‌بلوچستان و هرمزگان گازدار هستند. برای این منظور ۱۷ هزار میلیارد تومان هزینه شد که یک ریال آن هم از منابع دولتی نبود و برای تحقق آن همه نیروها، تجهیزات و پیمانکاران ایرانی بودند. اگر پنج میلیون خانوار هم گاز‌دار شده باشند، تقاضا برای ۱۰میلیون بخاری ایجاد شد.
زنگنه ادامه داد: همان‌طور که بارها مطرح شده برای توسعه صنعت نفت در پنج سال آینده نیاز به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه وجود دارد که بخش اعظمی ازآن باید از منابع خارجی تامین شود. در واقع هم به منابع و هم به تکنولوژی خارجی نیاز داریم.
تعریف بسته ۶ میلیارد دلاری برای مشارکت شرکت‌های ایرانی در صنعت نفت
وی ادامه داد: برای نگهداشت و افزایش تولید، بسته‌های شش میلیارد دلاری تعریف شد که به زودی در شورای اقتصاد تصویب خواهد شد. همه این فرآیند به شرکت‌های ایرانی ارجاع داده می‌شود و مناقصه کار از اواخر سال گذشته آغاز شده است. منابع از بازار داخلی تامین می‌شود و برای تامین کالا پیش‌پرداخت می‌دهیم. این کار بیش از ۵۰ هزار شغل مستقیم در مناطق نفتخیز ایجاد می‌کند.
وزیر نفت با اشاره به ساخت ۱۰ قلم کالای مورد نیاز تجهیزات نفت گفت: از دیگر اقدامات برای ایجاد اشتغال برای سازندگان ایرانی ساخت ۱۰ قلم کالای اساسی بود. در میانه سال ۱۳۹۶ قراردادی به مبلغ ۵۵۶ میلیون یورو برای ساخت و انتقال تکنولوژی لوله‌هایCRA با یک شرکت اسپانیایی و یک شرکت ایرانی امضا شد که در پایان قرارداد ایران صاحب این تکنولوژی می‌شود.
زنگنه ادامه داد: در شش میلیارد دلاری که تعریف شده زمینه جدیدی برای قرارداد تعیین کردیم و لیست بلندی از کالاهای شرکت‌های ایرانی تهیه شد که شرکت‌های ایرانی کالاها را باید از شرکت‌های ایرانی خریداری کنند. اگر در زمینه یک کالا انحصار وجود داشت، شرکت‌های ایرانی حق ندارند قیمت را از یک حدی بالاتر ببرند.
وی ادامه داد: من به شرکت‌های خارجی توصیه می‌کنم اگر می‌خواهند دربازار ایران و منطقه سهم داشته باشند، با سازندگان ایرانی مشارکت کنند.
وزیر نفت با اشاره به قراردادهای IPC گفت: در قراردادهای IPC چند اقدام برای حمایت از ایرانی‌ها انجام شد؛ نخست آنکه در هر قرارداد باید یک شرکت ایرانی شریک شرکت خارجی باشد. همچنین برنامه‌ریزی برای تقویت سازندگان و به‌کارگیری حداکثر تولیدات داخلی بود. در سه قراردادی که امضاشده، بیش از ۷۰ درصد کار از نظر ارزش توسط شرکت‌های ایرانی اجرا می‌شود.
زنگنه ادامه داد: امسال برای اینکه صنعت کشور در حوزه نفت فعال باشد، ایفای نقش صندوق توسعه ملی الزامی است.
افزایش تزریق اتان به پتروشیمی‌ها
وی با بیان اینکه توسعه پتروشیمی و تامین خوراک نیز صورت گرفته است، گفت: سال ۱۳۹۶ اتان بیشتری به پتروشیمی‌ها تزریق کردیم که میزان آن امسال هم افزایش می‌یابد. مصرف خوراک پتروشیمی‌ها در سال ۱۳۹۵، ۵/۵ میلیون تن بود که در سال ۱۳۹۶ با رشد ۱۳ درصدی به 2/6 میلیون تن رسید.
خودکفایی بنزین فقط با ساخت پالایشگاه صورت نمی‌گیرد
وزیر نفت در ادامه با بیان اینکه متوسط تولید بنزین در سه ماهه نخست سال۱۳۹۶، ۶۲ میلیون لیتر در روز بود، گفت: پیش‌بینی می‌شود این میزان درسه ماهه اول امسال به بیش از ۷۷ میلیون لیتر و در سه ماهه پایانی به ۹۶میلیون لیتر در روز برسد. البته خودکفایی بنزین فقط با ساخت پالایشگاه ایجاد نمی‌شود بلکه بخشی از آن در کارخانه‌های خودروسازی و بخشی به قیمت بنزین بستگی دارد.
علی کاردر نیز در نخستین روز بیست‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با بیان اینکه توانسته‌ایم ظرفیت تولید نفت خود را با وجود فرسودگی تاسیسات به میزان چهار میلیون بشکه در روز حفظ کنیم، گفت: در برخی مواقع شاهد کاهش تولید بودیم که دلیل آن فرسودگی تجهیزات است. البته در این مدت نیز میزان تولید به 9/3 میلیون بشکه در روز می‌رسید.
وی ادامه داد: در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، ۱۲۰ هزار بشکه به ظرفیت تولید نفت کشور اضافه شد که این میزان متعلق به میادین غرب کارون و آذر بود‌ به این ترتیب که برای نخستین بار شاهد برداشت ۳۰ هزار بشکه نفت از میدان آذر بودیم و از سوی دیگر میدان آزادگان جنوبی میزان برداشت ۷۰ هزار بشکه‌ای در روز را تجربه کرد.کاردر با اشاره به اینکه لایه نفتی پارس‌جنوبی برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی به مدار تولید آمد توضیح داد: پیش‌بینی می‌کنیم امسال شاهد افزایش تولید ۵۰ هزار بشکه‌ای از آزادگان جنوبی باشیم.
این مقام مسوول از تغییر سیاست تدریجی این شرکت در حوزه بالادستی خبر داد و اظهار داشت: به طور مثال شرکت ملی نفت در بخش بالادستی این صنعت خود خریداری کالا را انجام نمی‌دهد بلکه پیمانکاران صاحب صلاحیت در قالب EPC کالا خریداری می‌کنند که این نمایشگاه می‌تواند فرصت مناسبی برای شناسایی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات توسط شرکت‌های صاحب صلاحیت EPC و E&P باشد.
وی همچنین با اشاره به اینکه در حوزه بهره‌برداری در میدان‌هایی که به صورت IPC به مدت ۲۰ سال منعقد شده‌اند ما تنها ناظر هستیم، ادامه داد: کسانی که درخواست استخدام دارند باید به این نکته توجه کنند چرا‌که از این پس ما تنها ناظر بوده و در حال کوچک کردن خود هستیم و بر اموری چون میزان تولید، HSE و رفتار مخازن نظارت می‌کنیم و در حقیقت ما بهره‌بردار نخواهیم بود.
این مقام مسوول افزود: به دلیل اینکه هنوز شرکت‌های توانمندی در این حوزه وجود ندارند قراردادهای واگذاری را به صورت کوتاه‌مدت منعقد می‌کنیم که شامل بخش‌های مختلفی از بهره‌برداری از پروژه‌ها می‌شود که برای اولین بار درباره آزادگان شمالی انجام خواهد شد.
کاردر با اعلام اینکه ظرفیت تولید گاز کشور در سال گذشته ۹۵۰ میلیون متر‌مکعب بوده است، گفت: در پارس‌جنوبی در بخش فراساحل امسال کار را تمام می‌کنیم که در مجموع منجر به صادرات حدود ۳۰۰ هزار بشکه میعانات گازی می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی نفت از مذاکره‌ای در حال انجام برای سه قرارداد IPC خبر داد و اظهار داشت: طرف‌های خارجی امروز زبان ما را بهتر متوجه می‌شوند و با مدل‌های جدید قراردادی آشنایی کامل یافته‌اند. در این بین بعضی شرکت‌ها که در آمریکا فعالیتی ندارند برای همکاری با ما بسیار قرص و محکم هستند.
وی گفت: برای واگذاری بخش بهره‌برداری میدان‌های نفتی به شرکت‌های خارجی برنامه‌ای نداریم، این در حالی است که برای آزادگان شمالی هنوز در حال بررسی پیشنهادات مطرح شده هستیم.
به گفته این مقام مسوول، شرکت ملی نفت ایران تصمیمی برای واگذاری بخش بهره‌برداری میدان‌های نفتی به شرکت‌های خارجی ندارد. برای میدان نفتی آزادگان شمالی هم هنوز قرارداد آن به شرکتی سپرده نشده و پیشنهادات شرکت‌های مختلف را از نظر میزان و نحوه تولید از میدان‌ها در حال بررسی داریم. درباره آزادگان جنوبی هم در حال ادامه روند توسعه‌ این میدان هستیم و تا سال ۹۸‌ با توسعه این میدان، ۳۵۰ هزار بشکه به ظرفیت تولید نفت کشور اضافه می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت ایران تا سال ۱۴۰۰ نیازی به فناوری و تکنولوژی جدید در حوزه تولید نفت ندارد.کاردر همچنین درباره خروج احتمالی آمریکا از برجام گفت: این خروج ابتدا تبعات روانی خواهد داشت اما ما فعالیت‌های خود را متوقف نمی‌کنیم. این در حالی است که از شرکت‌های خارجی برای انتقال فناوری به ویژه در حوزه افزایش ضریب بازیافت، انتظار همکاری داریم.
وی با بیان اینکه شرکت‌هایی که برای مذاکره به ایران می‌آیند از شرایط سیاسی آینده ایران خبر دارند گفت: ما از کسانی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند می‌پرسیم در صورت برقراری مجدد تحریم‌ها چه خواهند کرد و آنها گفته‌اند با وجود این شرایط در ایران خواهیم ماند . وی داشتن ذخایر غنی و ارزان بودن قیمت تولید نفت در ایران را از مهم‌ترین مزایای ایران برای سرمایه‌گذاری عنوان کرد و افزود: ایران قابل حذف در بازار انرژی نیست و به طور طبیعی علاقه‌مند نیستیم که به ما زور گفته شود.
کاردر تصریح کرد: استفاده از تعامل بهترین راهکار است. ما خواهان گفت‌وگوهای منطقی هستیم همان‌گونه که در برجام به این روش توانستیم به دستاوردهای خوبی برسیم.
وی بر ضرورت نوسازی و بازسازی میدان‌های نفتی تاکید کرد و گفت: همسو با این موضوع سه مشاور ایرانی انتخاب شدند و همچنین قرار است یک مشاور خارجی هم الگویی را برای نوسازی و بهسازی این میدان‌ها طراحی کند و ارائه دهد.وی همچنین از شکل‌گیری صندوق پروژه‌ در صنعت نفت خبر داد و اعلام کرد: مردم می‌توانند به صورت ارزی در این صندوق پروژه سرمایه‌گذاری و بازپرداخت آن را نیز به صورت ارزی در زمان سررسید دریافت کنند.در بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی بیش از چهار هزار شرکت داخلی و خارجی حضور دارند و در فضایی به وسعت حدود ٨٠ هزار متر مربع توانمندی‌های خود را ارائه می‌دهند.
در این نمایشگاه، هزار و ۵۳ غرفه داخلی و ۶۰۰ غرفه خارجی به نمایندگی شرکت‌های داخلی و خارجی اختصاص یافته است.شرکت‌های حاضر در نمایشگاه امسال از ۳۸ کشور جهان شامل آذربایجان، اتریش، اسپانیا، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایتالیا، بلژیک، ترکیه، جمهوری چک، چین، روسیه، ژاپن، سوئد، سوییس، فرانسه، کرواسی، کره‌جنوبی، لهستان، هلند، هند، فنلاند، هنگ‌کنگ، بحرین، قزاقستان، موناکو، کانادا، لیختن‌اشتاین، عمان، دانمارک، تایوان، آمریکا، نروژ، استرالیا، برزیل، مالزی و سنگاپور هستند و کشورهای چین، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، انگلستان، روسیه، ژاپن، کره‌جنوبی، اتریش و هلند در این نمایشگاه پاویون دارند.نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران از لحاظ وسعت و تعداد شرکت‎کنندگان، نخستین نمایشگاه در سطح خاورمیانه و پنجمین نمایشگاه در سطح دنیا به شمار می‎آید.بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی از روز گذشته در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز به کار کرده و عصر روز چهار‎شنبه ١٩ اردیبهشت‎ماه به کار خود پایان می‌دهد؛ ساعت بازدید هر روزه از ١٠ تا ١٨ خواهد بود.