روزنامه جهان صنعت
1397/02/20
خروج از برجام
دکتر رضا اختیاری امیری*- دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا در طول مبارزات انتخاباتی و همچنین پس از تصدی پست ریاست‌جمهوری، همواره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را توافقی «بسیار بد» توصیف کرده که می‌بایست اصلاح شود. وی مکررا هشدار داده بود که در صورت عدم رفع نگرانی‌های آمریکا، این کشور به صورت یکطرفه از توافق خارج خواهد شد. ترامپ پس از ماه‌ها تهدید نهایتا خروج کشورش از برجام را اعلام کرد. با توجه به این موضوع، سوالی که مطرح میشود آن است که خروج آمریکا از برجام چه تاثیری بر منطقه خاورمیانه خواهد گذاشت؟ در پاسخ می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای موجب افزایش بی‌ثباتی و به خطر افتادن صلح و امنیت منطقه‌ای خواهد شد.در این راستا پیامد اقدام ترامپ به تشدید رقابت تسلیحاتی در ژئوپلیتیک خاورمیانه می‌انجامد. اقدام وی موجب افزایش بی‌اعتمادی در منطقه شده و نهایتا کشورهای منطقه را به سوی اتخاذ سیاست خودیاری مضاعف سوق خواهد داد. نتیجه نهایی چنین روندی افزایش رقابت تسلیحاتی بین کنشگران رقیب منطقه‌ای جهت مقابله با تهدیدات احتمالی است. به عبارتی، فضای ملتهب پس از خروج آمریکا به همراه شرایط آنارشیک منطقه باعث میشود تا سوء‌ظن‌ها بیشتر شود و احساس تهدید و خطر در میان بازیگران اصلی منطقه افزایش یابد. علاوه بر این، می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های آینده فرآیند ائتلاف عربی- عبری که پیش از این آغاز شده بود تقویت شود و بین برخی از کشورهای عربی منطقه به رهبری عربستان با رژیم صهیونیستی همکاری‌های بیشتری به وجود آید. نخبگان جدید عربستان به جای اسراییل، جمهوری اسلامی ایران را خطر بزرگ و تهدید اصلی خود می‌پندارند. بر همین اساس و با هدف مقابله با تهدید مشترک یعنی ایران، آنها سیاست همگرایی و همسویی را در رابطه با تل‌آویو اتخاذ کردند. به نظر می‌رسد این همگرایی و ائتلاف‌سازی تاکنون روند مثبت و سازنده‌ای داشته و در آینده می‌تواند تهدیدات جدی را متوجه ایران سازد. در مقابل ایران تلاش خواهد کرد تا توازن قدرت را در منطقه برقرار کند که این موضوع معادله امنیتی منطقه را پیچیده‌تر می‌کند.بحرانی شدن مساله فلسطین نیز می‌تواند از دیگر پیامدهای سیاست ضد‌برجامی اخیر ترامپ باشد. وی پیشتر با تصمیم خود مبنی بر انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس زخم کهنه منطقه را بار دیگر باز کرد. اما با این حال همزمان توانست بسترهای ذهنی و ادراکی منطقه را برای تحولات جدید آماده سازد. سیاست‌های ترامپ در رابطه با مساله فلسطین در حالی پیگیری میشود که اکنون آمریکا حداقل در سطح رهبران کشورهای عرب، موفق شده تا حمایت ضمنی آنها را کسب کند. در حال حاضر عربستان و متحدان منطقه‌ای این کشور نه تنها دیگر صحبت از مشروعیت رژیم صهیونیستی نمی‌کنند بلکه علنا حاکمیت این رژیم را بر سرزمین‌های اشغالی به رسمیت می‌شناسند. در مقابل ایران تلاش خواهد کرد حمایت خود را از جبهه مقاومت افزایش دهد. تقابل بازیگران منطقه‌ای رقیب، مساله فلسطین را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد.
*استاد‌یار روابط بین‌الملل
دانشگاه مازندران
سایر اخبار این روزنامه
ادامه برجام فقط با گرفتن تضمین قطعی
ایران به دنبال رفتار ماجراجویانه نیست
خروج آمریکا از برجام؛
زمینه‌سازی دیدار کیم و ترامپ
فعالان اقتصادی راهکار‌های توسعه‌ای پیشنهاد می‌کنند
سود عجیب سکه‌های پیش‌فروش
نظر کارشناسان درباره «همه می‌دانند»
پیشرفت راه‌های درمانی و افزایش امید به زندگی؛
جام بر جام نزن
راه‌های برخورد با دونالد!
مدیرعامل نفت و گاز پارس در پاسخ به «جهان صنعت»:
واکنش بورس ایران به تصمیم آمریکا
خروج از برجام
دور زدن دوباره تحریم‌ها
دیدار روسای جمهور اسراییل و روسیه پس از خروج آمریکا از برجام؛
خروج از برجام
قابل پیش‌بینی نبودن بازار نفت
اروپا، راهی برای ارتباط دوباره با آمریکا
زمانی برای تصمیمات منطقی
