روزنامه جهان صنعت
1397/10/17
شوک نا بهنگام
گروه اقتصادی- غفلت چند ساله سیاستگذار برای حرکت در مسیر اصلاحات، اقتصاد را با مخاطرات جدی در روند سیاستگذاری همراه کرده و نشانه‌های بهبود بیماری دیرینه اقتصاد ایران را از بین برده است. با این حال چرا سیاستگذار کماکان بر بهبود حال عمومی اقتصاد کشور اصرار می‌ورزد و آن را موافق خط‌مشی‌های اعلام شده در مسیر اصلاحات می‌داند؟به نظر می‌رسد سیاستگذار سال‌هاست در خواب غفلت به سر می‌برد و تلاش می‌کند به صورت دوره‌ای و مقطعی به مقابله با مخاطرات و جریانات متلاطم اقتصادی بپردازد. از همین رو سیاست‌های در پیش گرفته‌اش را به مثابه آب‌باریکه‌ای می‌داند که می‌تواند برای گذر از بحران‌های زودگذر اقتصادی به آن متوسل شود.
سیاست‌های متنوعی که در طول یک سال گذشته سیاستگذار برای حل و فصل کردن چالش‌های اقتصادی به آن متوسل شد تنها نمونه کوچکی از دریای متلاطم مشکلاتی است که اقتصاد در آن گرفتار شده است. از بحران انباشت نقدینگی در طول سال‌های گذشته گرفته تا هدایت آن به بازارهای موازی و تجربه غیرمنتظره رشد لجام‌گسیخته قیمت‌ها در بازار ارز که بخش وسیعی از سیاست‌های دولت را به بن‌بست رساند.
سیاستگذار نیز با علم به این موضوع که سیاست‌های پولی وی هدایت‌گر قیمت‌ها در بازار است، سیاستگذاری مداخله‌جویانه‌اش را رهنمود قیمت‌گذاری در بازار قرار می‌دهد تا به دفاع از آرامشی برخیزد که بعد از یک دوره طوفان سنگین ارزی، بازار اقتصادی کشور را درنوردید.
آثار مخرب طوفان ارزی
آثار مخرب باقی مانده از این طوفان ارزی اکنون گلوگاه‌های اقتصادی کشور را نشانه گرفته و ضعف ساختاری عمیقی را موجب شده است. شتاب رشد قیمت‌ها در بازار کالاهای مصرفی و تولیدی، فرار سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از بازار اقتصادی کشور و حرکت در مسیر رکود تورمی از نتایج بارز این جنس از سیاستگذاری‌هاست.
اما با وجود این مسائل ریز و درشت، سیاستگذار پولی می‌گوید: بانک مرکزی بر بازار ارز مسلط است و این نهاد روند تعادلی نرخ ارز را با تدبیر و رعایت عوامل دخیل در بازار پیش می‌برد و این روند تعادلی بازار ارز نباید براساس هیجانات کوتاه‌مدت پیش برده شود. عبدالناصر همتی تاکید می‌کند: دولت هیچ نقشی در بالا رفتن قیمت ارز ندارد اما اینکه چرا قیمت‌ها پایین نمی‌آید به دلیل چسبندگی است، با این حال همه فکر می‌کنند قیمت دلار دوباره افزایش پیدا می‌کند. بنابراین در حالی که مردم مشکل تورم و معیشت دارند اما ثبات ارزی به وجود آمده است.
در کنار این مهم، رییس شورای پول و اعتبار مهم‌ترین اقدام پیش‌روی بانک مرکزی را اصلاح نظام بانکی و سامان دادن به این مهم می‌داند و معتقد است صیانت از سپرده‌های مردم و ثبات بازار پول مهم‌ترین دغدغه بانک مرکزی است و این امر، اصل مهم بانک مرکزی در پیشبرد طرح اصلاح نظام بانکی است.
تسلط سیاستگذار پولی بر بازار ارز نمونه بارزی است از سیاستگذاری مداخله‌جویانه بانک مرکزی برای کنترل روند قیمت‌ها که در واقع بیانگر دخالت غیرمستقیم دولت در روند بازار است به طوری که تسریع رشد قیمت‌ها در بازار کالاهای مصرفی که در آمارهای منتشره از سوی مراکز آماری دیده میشود، ریشه در حضور پررنگ دولت در ستاد تنظیم بازار و کنترل قیمت‌های آن دارد.
حبس آمار
کنترل شتاب رشد تورم نیز که سیاستگذار پولی آن را سیاستی درخور اقتصادی تعریف می‌کند در حالی اتفاق می‌افتد که دسترسی به آمارهای واقعی از تغییرات قیمتی غیرممکن شده و این موضوع با حبس آماری در اقتصاد بروز کرده است. از همین رو به نظر می‌رسد کند شدن آهنگ رشد قیمت‌ها در آماری بروز می‌کند که هنوز اعلام نشده و حبس آماری آن به عدم اعتماد عمومی نسبت به سیاستگذاری دولت منجر میشود.
به هر میزان که سیاستگذار از ارائه آمارهای شفاف اقتصادی به عموم خودداری می‌کند، به همان میزان می‌تواند موید دستکاری در قیمت‌ها و تغییر رویه‌های قیمت‌گذاری باشد بنابراین به نظر نمی‌رسد کنترل شتاب رشد تورم منطبق با واقعیت‌های بروز کرده در بازار اقتصادی باشد.
اما در حالی که هنوز جای پای رشد نجومی قیمت ارز در بازار کالاهای مصرفی از بین نرفته است، سیاستگذار پولی از سیاستی سخن می‌گوید که می‌تواند نیرو محرکه جدیدی برای رشد دوباره قیمت‌ها باشد.
همتی می‌گوید لایحه حذف چهار صفر از پول ملی از سوی بانک مرکزی تقدیم دولت شده است که امیدواریم هر چه سریع‌تر این مهم به نتیجه برسد، آن هم در حالی که بستر مناسب برای چنین سیاستی فراهم نشده است و سیاستگذار تنها در پی آن است تا با تغییرات گسترده در رویه سیاستگذاری‌اش در مسیری حرکت کند که آثار مخرب اقتصادی را بپوشاند. با آنکه حذف صفر از پول ملی به خودی خود سیاستی در راستای تقویت ارزش پول ملی و کنترل رشد قیمت‌هاست، با این حال شرایط کنونی حاکم بر بازار اقتصادی کشور می‌تواند اقتصاد را با تشنج‌های قیمتی جدیدی همراه کند.
بزرگ‌ترین عیب چنین سیاستی می‌تواند افزایش سطح عمومی قیمت‌ها باشد، آن هم با تلاش آنهایی که در طول ماه‌های گذشته قیمت‌گذاری بازار را در دست گرفتند و برمبنای قیمت منتخب خودشان به دادوستد در بازار مبادرت می‌ورزیدند. به بیانی می‌توان پیش‌بینی کرد که در این شرایط عده‌ای تلاش کنند قیمت کالای خود را افزایش داده و برمبنای پول جدید کالاهای خود را با قیمت بالاتری ارزش‌گذاری کنند. عدم نظارت کافی بر بازار در چنین شرایطی با توجه به پیچیدگی اجرای این تصمیم، می‌تواند به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها منجر شود. از سوی دیگر بالا بودن هزینه‌های حذف صفر از پول ملی نیز می‌تواند یکی از موانعی باشد که دستیابی سریع سیاستگذار به آن را غیرممکن سازد.
بنابراین آنچه تحت عنوان اصلاح در رویه سیاستگذاری مطرح میشود، نه تنها امکان‌پذیر نخواهد بود، که حتی شرایط حاکم بر بازار اقتصادی کشور نیز توان پذیرش این حجم از سیاست‌های کوتاه‌مدت و مقطعی را ندارد و اصلاح اقتصادی جز به اغما رفتن اقتصاد نتیجه دیگری نخواهد داشت.
حذف صفر از پول ملی منوط به تصمیم مجلس
در همین حال، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه حذف چهار صفر از پول ملی باید از طریق مجلس مصوب شود، گفت: دولت در این رابطه باید با ارائه لایحه‌ای به مجلس پیگیر وضعیت پول ملی و واحد آن باشد.
سیدناصر موسوی لارگانی با اشاره به اینکه در جریان بررسی لایحه بانک مرکزی در دولت حذف چهار صفر از پول ملی مصوب شده است، گفت: چندین سال از مطرح شدن بحث حذف صفر از پول ملی می‌گذرد شاید در دولت نهم و دهم نیز مطرح شده و در دولت یازدهم نیز مجلس مصوبه‌ای مبنی بر حذف ریال و تبدیل به تومان داشت.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در گذشته حذف یک صفر از پول ملی مطرح بود که آن هم به نوعی عملیاتی نشد، افزود: اگر این موضوع محقق می‌شد باید تمام سکه‌های ضرب شده و اسکناس‌های چاپ شده تغییر می‌کرد.
وی با تاکید بر اینکه نباید تغییر در واحد پول به نوعی باشد که فقط در لفظ مدنظر باشد، تصریح کرد: در حال حاضر کسی برای خرید از واژه ریال استفاده نمی‌کند و در واقع همان تومان حاکم است.
این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه حذف چهار صفر از پول ملی باید از طریق مجلس مصوب شود، گفت: دولت در این رابطه باید با ارائه لایحه‌ای به مجلس پیگیر وضعیت پول ملی و واحد آن باشد.
موسوی‌لارگانی با تاکید بر اینکه کمیسیون‌های تخصصی مجلس باید در خصوص همه جوانب حذف چهار صفر از پول ملی بررسی‌های کارشناسانه انجام دهند، افزود: در نهایت صحن علنی مجلس باید در خصوص عاقبت آن تصمیم‌گیری کند.
وی با بیان اینکه ما باید ببینیم که با حذف صفر چه تغییری در کشور، ارزش پول ملی و غیره ایجاد میشود، تصریح کرد: با حذف صفر تغییری در قدرت خرید مردم ایجاد نخواهد شد؛ اکنون مردم با کاهش قدرت خرید خود به شدت درگیر بوده و در نتیجه آن سفره‌های مردم کوچک و کوچک‌تر شده است از این رو دولت باید برای این مهم تدبیری کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم با بیان اینکه تغییر در واحد پول ملی باید منوط به بهبود وضعیت معیشت مردم و ایجاد توازن در آن باشد، خاطرنشان کرد: اگر توازن میان توانایی مردم و وضعیت اقتصادی نباشد هر نوع تغییری در واحد پول ملی بی‌فایده است.
کاهش هزینه‌ها با حذف صفر از پول ملی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز می‌گوید: حذف صفر از پول ملی به کاهش هزینه ضرب سکه و اسکناس در آینده منجر میشود.
شهباز حسن‌پوربیگلری با اشاره به مصوبه دولت در جریان بررسی لایحه بانک مرکزی در خصوص حذف چهار صفر از پول ملی، گفت: این بهترین اقدام در راستای ساده‌سازی اعداد است.
نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه از ابتدا موافق حذف چهار صفر به جای یک صفر از پول ملی بوده‌ایم، تصریح کرد: اقدام به این عمل هزینه‌هایی برای کشور به همراه خواهد داشت که دولت باید با نگاه کارشناسانه آن را نیز برطرف کند.
این نماینده مردم در مجلس دهم با بیان اینکه دولت باید لایحه مذکور را به مجلس برای تصویب نهایی تقدیم کند، تصریح کرد: با نهایی شدن این اقدام تغییرات بسیاری در حسابداری و همچنین اسناد و مدارک بانکی صورت خواهد گرفت.
وی با تاکید بر اینکه دولت باید از تجربیات موفق کشورها در راستای حذف صفر از پول ملی بهره گیرد، گفت: با تسهیل مناسبات اقتصادی و مالی سردرگمی مردم در حین مراجعه به بانک‌ها نیز از بین می‌رود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی یادآور شد: شاید در ابتدا تغییر سکه‌ها و اسکناس‌های موجود هزینه در بر داشته باشد اما در نهایت باید بدانیم که ضرب سکه‌های مجدد و اسکناس‌ها در کاهش هزینه‌ها موثر است و به نوعی این اقدام به مثابه سرمایه‌گذاری است.
سایر اخبار این روزنامه
قطعا رییس قوه قضاییه نمی‌شوم
تکلیف خانه پدری و زورخانه تختی را روشن کنید
واکنش شرکت ملی نفت به بودجه 600 هزار میلیارد تومانی؛
«خطا» به جای حمایت از تولید
خدمات دولت الکترونیک از طریق پیام‌رسان‌های داخلی انجام میشود
تالار روی مدار آرامش
بی‌توجهی، مشکل را نابود نمی‌سازد
تقابل ایران و یمن در نخستین گام در جام ملت‌های آسیا 2019
شنبه‌های سیاه سینمای ایران!
شوک نا بهنگام
قطارهای پرسرعت کشور به دلیل زیاندهی از شبکه سیر حذف شد
جبران کمبود سرمایه در گردش تولید با سیاست‌های یکجانبه دولت
جلسات پی‌در پی بانک مرکزی با صادرکنندگان
نشنال اینترست: فشار بر ترامپ افزایش می‌یابد
امیدی به اصلاح نظام بانکی نیست
فرصت‌سوزی در تبریز 2018
ریشه‌یابی اعتراض کارگران
تولید، چند قدم به عقب
