فرصت‌سوزی در تبریز 2018

اردشیر اروجی*- سال 2018 شهر همدان به عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای آسیایی و شهر تبریز نیز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی انتخاب شد. اما این انتخاب چه تاثیری در معرفی و جذب گردشگر به این شهرها داشته است؟ با توجه به اینکه امسال نوبت به ایران نمی‌رسد و احتمالا چهار سال آینده دوباره شانس انتخاب شدن داشته باشیم باید اقداماتمان را در این مرحله ارزیابی کنیم. پیش از تبریز و همدان نیز شهر اصفهان این مقام را داشت که باید گفت در هر دو دوره این انتخاب شدن‌ها موفق نبوده‌ایم.
نفس نامگذاری یک شهر به عنوان پایتخت گردشگری، حرکت مثبتی است که شهردار آن شهر را وادار می‌کند تا شهرش را نه تنها به دنیا بلکه به مردم داخل هم معرفی کند؛ برایش تبلیغ کند، داشته‌های یک استان را به جهانیان نشان دهد و به طور کلی برای جذب گردشگر فعالانه عمل کند. اما باید بگوییم دو شهر همدان و تبریز به این اهداف دست پیدا نکردند. نباید از نظر دور داشت که همدان تفاوت‌هایی با تبریز در این زمینه دارد و آن، این است که همدان با برپایی اجلاس کارشناسان سازمان جهانی گردشگری توانست خودش را در سطح بین‌المللی مطرح کند. این اجلاس اقدام ارزشمندی بود که باعث حضور کارشناسان در همدان و آشنایی با این شهر شد. گرچه می‌توانست در شرایط بهتری هم برگزار شود اما به عنوان گام اول قابل قبول بود. تبریز اما همین یک گام را هم نداشت و نه در عرصه داخلی و نه در کشورهای خارجی دیده نشد. برنامه‌هایی مانند اتوبوس‌های گردشگری برای جا‌به‌جایی مسافران و معرفی صنایع‌دستی در نظر گرفته شده بودند که تاثیر چندانی نداشتند. بهانه‌ای که در چنین مواقعی از سوی متولیان امر آورده می‌شود این است که اعتباری به آنها تعلق نگرفته. همه چشم به دولت دوخته‌اند در حالی که دولت سال‌هاست گفته پول ندارد. اشتباه است اگر دائم از دولت انتظار حمایت مالی داشته باشیم بلکه بخش خصوصی باید به خودش متکی باشد و سرمایه‌گذاری داخلی یا خارجی را جذب کند. اگر بخواهیم نقدی وارد کنیم اینجاست که چرا دولت زمینه این جذب سرمایه برای بخش خصوصی را فراهم نمی‌کند. سرمایه‌گذار داخلی چرا به جای کشور خودش باید در دوبی و گرجستان و ترکیه فعالیت کند؟ گرجستان را ایرانی‌ها آباد کرده‌اند و البته اخیرا توی ذوقشان خورده است.
فریاد ما همیشه بر سر این است که چرا سرمایه خارجی به کشورمان وارد نمی‌شود؟ سرمایه‌گذار خارجی وقتی با عدم رغبت سرمایه‌گذار داخلی در کشور روبه‌رو می‌شود انگیزه‌اش را از دست می‌دهد. اهمیت فعالیت دولت این است که زمینه را برای هر دو سرمایه‌گذار داخلی و خارجی فراهم کند.
انتخاب شهر تبریز فرصت خوبی بود تا زمینه این سرمایه‌گذاری‌ها فراهم شود. افسوس که از آن استفاده نکردیم. تبریز اکنون گلایه مالی دارد اما باید دولت را متقاعد می‌کرد تا زمینه سرمایه‌گذاری را فراهم کند.


نقش کمرنگ رسانه‌ها به ویژه صداوسیما از دیگر موضوعاتی است که به رونق جذب گردشگر در این دو شهر کمک نکرد. در حالی که باید برنامه‌ها و آیتم‌های ویژه به معرفی این دو شهر اختصاص می‌یافت شاهد چنین چیزی نبودیم. تبلیغات و بازاریابی در این زمینه بسیار ضعیف بود. بهتر بود برای دفاتر خدمات گردشگری همایشی برگزار می‌کردند و تورهای داخلی و خارجی ویژه به این دو شهر اختصاص می‌یافت و از حمایت بخش خصوصی برخوردار می‌شد. چنین رویدادهای مهمی نیازمند اقدامات قبل رویداد، حین آن و پس از برگزاری است. متاسفانه در بخش قبل رویداد کار خاصی انجام ندادیم و زمانی که باید برای اصفهان اقدامات بعد رویداد را انجام می‌دادیم باز هم آن را
جدی نگرفتیم.
* کارشناس گردشگری