روزنامه آفتاب یزد
1396/05/21
نیما نعمتی=کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
در سالیان گذشته افراد برای آنکه تلفن همراه خودشان را که مایه افزایش منزلت اجتماعی و مقبولیت جمعی می‌دانستند به قول معروف نمانما کنند آن را جایی در معرض دید همگانی قرار می‌دادند. سالها بعد اشتغال به بازی‌ها‌ی تلفن‌ها‌ی همراه در محل کار،منزل و خلاصه هر مکانی که مستعد باشد،نشانه‌ای از تبحر افراد در فناوری محسوب می‌شد و فکر و ذکر همه به قول معروف شده بود امتیاز گرفتن از بازی‌ها‌ی موبایلی، به‌گونه‌ای که دیگران گمان کنند ما از پیشرفته‌ترین فناوریهای روز برخورداریم. در سنوات اخیر افرادگوشیهای هوشمند همراه خویش را دستمایه
نما نما کردن و ژست باسوادی گرفتن قرار داده‌اند و با نصب نرم‌افزارها و به روزرسانی آنها می‌خواهند سری توی سرها درآورند. از آنجا که پس از گذر
مدت زمانی مشخص هر فناوری نوینی، کهنه قلمداد میشود و ارزش پز دادن را از دست می‌دهد و مردم دل مشغولی‌ها‌یشان عوض میشود و دیگر رغبتی آنچنانی به فناوریهای از مد افتاده نشان نمی‌دهند. شرکتهای سرمایه‌گذاری و تولیدکنندگان فناوریهای نرم‌افزاری نیز درصدد به‌روزرسانی نسخه‌های پیشین و تقویت قابلیت‌ها‌ی نرم افزاری خودشان می‌باشند تا هم درآمد بالای خودشان را تضمین کنند و هم آنکه همواره جلو چشم مصرف‌کننده‌ها باشند و از گردونه رقابت‌های فضای مجازی حذف نگردند. مانند برخی شرکتهای سازنده نرم افزاری و سخت افزاری که مدتی سری در سرها درآوردند و سپس از بازار نامهربان رقابت‌ها جدا شدند و چراغ‌های ویترین تجاری‌شان رو به خاموشی نهاد. شیوه تولید این فناوریهای نوین اغلب زیرنظر برخی شرکتها و سرمایه‌گذاران خاص و در لوای برخی نهادهای نظارتی بوده و این موضوع قابل بررسی کارشناسی می‌باشد. مجموعه قابلیت‌ها‌ی جدید ایجاد شده در سالیان اخیر که به شبکههای اجتماعی و فضای مجازی شهرت یافته اند.محلی برای سرگرمی جمعی انسانها و عمر گذرانی جمعی بدل شده است و هر که وارد این وادی شد به فراخور حال و احوال خویش مشغول بهره برداری از باغ سبز ناکجاآباد میشود. منظور از باغ سبز ناکجاآباد آن است که این نرم افزارها در برخی کشورهای سازنده به ابزاری معمولی و صرفا ابزار کار و تبلیغات شغلی،گروهی و سازمانی بدل شده‌اند و در جوامع سازنده نرم افزارها که خاستگاه اولیه این قابلیت‌ها‌ی نوین می‌باشند. هرگونه استفاده از فضای مجازی به سرعت و بهینه مدیریت میشود و افراد زمان و مکان بهره‌برداری از این فضای مجازی را می‌دانند. استفاده از این شبکههای مجازی در محیط‌ها‌ی کاری، علمی- پژوهشی و مکان‌های خاص محدود شده است و صرفا به ابزاری برای تبلیغات و کسب درآمد تبدیل شده‌اند البته برخی گروههای مختلف که از اقلیت‌های اجتماعی-فرهنگی یا مذهبی جوامع خویش می‌باشند از این شبکههای مجازی و توانمندی‌ها‌ی آنها جهت تبلیغ، بازاریابی و گسترش نظرات، عقاید و شرح فعالیت‌های سازماندهی شده شخصی و گروهی خویش استفاده می‌نمایند. لیکن در کشورهای موسوم به کشورهای مصرفی که مصرف کننده و مشتریان پرو پا قرص این شبکههای مجازی محسوب می‌شوند. فضای مجازی به یک دل مشغولی همیشگی و مهم بدل شده است که پس از مدتی در عملکرد افراد یک عادت روزانه وقتگیر محسوب میشود. گروهی این فضا را فضای کسب و کار شخصی یا سازمانی می‌دانند. افرادی برای نمایش اتاق خواب، محل کار یا محیط اطراف زندگی شان از آن استفاده می‌کنند و نمونه‌هایی از خودنمایی و ابراز وجود به ویژه در میان کودکان و نوجوانان با نشان دادن تصاویرشان از زوایای مختلف و نشان دادن سفره شام و نهار یا نمایش برخی حریم‌ها‌ی خصوصی به خوبی نشانگر ظرفیت‌های پایین استفاده از قابلیت‌ها‌ی پیشرفته فضای مجازی می‌باشد.این امر نشانه نوعی تضاد هویت شخصی- اجتماعی و روند تکاملی هویت در معرض بحران افراد می‌باشد و چنانچه افرادی در سنین حساس دچار بحران‌های هویتی شوند بازگرداندن آنها به مسیر درست زندگی اجتماعی دشوار می‌باشد و هدف غالب برخی سودجویان فضای مجازی، تخطئه و ایجاد شکاف و تردید در شناخت هویت شخصی و ایجاد نوعی بحران درونی برای افراد جامعه می‌باشد. شبکه فضای مجازی فضایی که هم می‌تواند فضای مخوف و
پر از ابهامی باشد هم می‌تواند فضای کسب و کار و هم فضای نشر علم و دانش و با عرض تاسف می‌تواند فضای نشر انواع مفاسد اخلاقی و منبع نشر تصاویر مضحک باشد. تصاویری که جز بی‌ارزشی افراد منتشرکننده نشانگر وجود بی‌اخلاقی‌های گسترده و سامان نیافته در این
شبکههای مجازی می‌باشد و بسیاری از تصاویر و فیلم‌های تولیدی برای مخاطبان دیگر کشورها نیز سوژه‌هایی غیراخلاقی محسوب می‌شوند. با توجه به وقوع برخی سوءاستفاده‌ها در فضای مجازی و کانالهای ارتباطی آن، تشخیص اخبار واقعی از اخبار کذب در کانالهای مختلف فضای مجازی دشوار است. عدم استفاده مناسب ازفضای شبکههای اجتماعی نیز محیط آن را به معرکه‌ای درهم و مشوش مبدل نموده است که چنانچه توانمندی استفاده مناسب از این شبکههای اجتماعی به مخاطبان آموزش داده شود رغبت عمومی به آن به سرعت کاهش می‌یابد. البته در بسیاری از مجامع علمی-پژوهشی درون و برون‌کشوری از شبکههای اجتماعی و قابلیت‌ها‌ی نوین آنها جهت توسعه علمی و انتقال مباحث دانشگاهی توسط پژوهشگران استفاده می‌باشد. مطالب و تصاویر ارسالی توسط مخاطبان ابتدا به سرورهای مرکزی فرستاده میشود و نزد صاحبان شبکههای مجازی ثبت و ضبط شده و سپس به مقصد مشخص شده ارسال میشود و سرورهای مرکزی
این فضاهای مجازی مانند پلی ارتباطی میان مبداء و مقصد ایفای نقش می‌نماید که مثبت یا منفی بودن این نقش آفرینی و پیامدهای احتمالی آن باید برای مخاطبان روشن شود و نگاه تخصصی نسبت به این واقعیت نیازمند انجام ارزیابی‌های دقیق می‌باشد. سوال اینجاست که سازندگان و طراحان اصلی این شبکههای فضای مجازی چه هدف یا اهداف کوتاه مدت و بلند مدت پیدا و پنهانی دارند و آیا با هدف تغییر و تحول در هویت شهروندی نسل حاضر و نسل‌ها‌ی آینده وارد کارزار شده‌اند و آیا برنامه مدونی در این زمینه دارند یا آنکه نگاه آنها اقتصادی- اجتماعی و بازاریابی‌ها‌ی نوین می‌باشد که البته نگاه کارشناسی می‌تواند جوابگوی بسیاری از سوالات و تردیدهای مطرح شده در جوامع مختلف در زمینه نحوه بروز و ظهور و شیوه بهره برداری از این فضاهای مجازی باشد.فارغ از هر پشت پرده‌ای یکی از اهداف اصلی با هر ترفندی می‌تواند شناخت علایق و سلایق ذاتی شخصی-گروهی افراد در بسیاری از زمینه‌ها باشد و این موضوع می‌تواند در تحولات انگیزشی و راهبردهای آتی نسل‌ها‌ی بعدی موثر بوده و بر شکل گیری فناوریهای پیشرفته در شبکههای مجازی نقش مهمی ایفا نماید. محتوا و قابلیت‌ها‌ی شبکههای اجتماعی با هر هدفی که تولید شده باشند،تنها وسیله‌ای کاربردی هستند که مخاطبان باید هنگام استفاده از آنها فرهنگ و دانش لازم را کسب نمایند. پیش از آنکه هر فناوری را به خانه‌ها‌یمان بیاوریم باید فرهنگ و دانش استفاده بهینه از آن فناوری نوین را نیز ارتقاء دهیم. این ابزارها می‌توانند در توسعه برخی کسب و کارهای کارآفرینی و گزارش سطحی از وقایع جاری کارایی داشته باشند. نمایش تصاویر شخصی در حال ناهار و شام خوردن و محتویات داخل سفره‌ها نه تنها نشانه فرهیختگی نمی‌باشد بلکه می‌تواند تظاهری از باطن درونی و سطح کمی و کیفی اخلاق در رفتار و کردار برخی مخاطبان باشد. در صورت دسترسی نهادهای علمی- پژوهشی و اجرایی به سرورهای این شبکه‌ها یا شبیه سازی و بی‌خطرسازی فضای مجازی برای مخاطبان ملی این امیدواری تقویت میشود که افراد بدخواه و سودجو بیش از این نتوانند از غفلت خانواده‌ها یا ناآگاهی برخی فرزندان و کودکان و نوجوانان سوءاستفاده نمایند و در جهت آسیب رساندن به اخلاق و آرامش اقشار مختلف جامعه و دست‌اندازی‌های مالی غیرقانونی نتوانند ادامه فعالیت دهند. می‌توان
برخی از تمایلات سازندگان و مدیران شبکههای اجتماعی را در جهت سودآوری تجاری- فرهنگی و استفاده‌ها‌ی سیاسی احتمالی مورد ارزیابی کارشناسی قرار داد. در جوامع بهره بردار از فضای مجازی نیز با افزایش سطح فرهنگی و دانش کاربران شاهد کاهش برخی بی اخلاقی‌ها در این شبکه‌ها خواهیم بود. لیکن در فاصله زمانی فرهنگ‌افزایی و رشد ذهنیت‌ها‌ی افراد و آگاهی‌رسانی اجتماعی که امکان تجزیه و تحلیل شخصی و سیستمی این شبکه‌ها میسر گردد، دوره‌ای بحرانی را در میان مخاطبان کودک و نوجوان و برخی سوء‌استفاده‌کنندگان پیدا و پنهان شاهد می‌باشیم که پیامدهای منفی این اثرگذاری‌ها بر هویت مستقل شهروندی قابل بررسی می‌باشد. سیستم فرهنگی جامعه باید در مسیر افزایش آگاهی‌ها‌ی اقشار در معرض آسیب با جدیت بیشتری تلاش نماید. تدوین قوانین محکم بازدارنده که امکان هرگونه سوء استفاده احتمالی را در فضای مجازی کاهش دهد نیز یک راهکار مهم جهت حفاظت از هویت شهروندی در قبال هجوم شبکههای مجازی در حریم خصوصی خانواده‌ها می‌باشد. با توجه به عدم یکسانی تعاریف ارائه شده درخصوص آزادی‌ها‌ی فردی و حرمت حریم خصوصی در جوامع مختلف و در میان کاربران این شبکههای مجازی و برخی مفاهیم مبهم و مشکوک در خصوص هویت فردی-اجتماعی تبلیغی، لزوم کنترل این شبکه‌ها و محتوای تولیدی آنها از روشهای علمی-پژوهشی و حفاظت از بنیان‌ها‌ی مقدس برای هر جامعه‌ای احساس میشود. شناسایی کاربران متخلف و معرفی آنها به نهادهای ذی ربط و آگاهی رسانی به موقع به آحاد جامعه نسبت به ترفندهای آنها باید با دیدگاههای کارشناسی مورد ارزیابی قرار گیرد تا امکان
هرگونه بستر سازی برای تخلفات احتمالی سازمان‌یافته و غافلگیر کننده و تخریب کانون‌ها‌ی خانوادگی- اجتماعی از کاربران و برنامه‌ریزان تبهکار گرفته شود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
لبخند تهران
لبخند تهران
برخی از هم‌پیمانان آمریکا در مراسم تحلیف حضور داشتند
اجازه بدهید زندگی کنیم
درخواست شفافیت از روحانی
حکایت تنهایی طبیب تورم
برخی اعضای لیست امید اصلاحات را تا درب مجلس می‌خواستند
از طریق دکتر الهام به احمدی‌نژاد پیغام دادیم که انصراف دهد
قالیباف با پس اندازش چه شغلی می‌تواند داشته باشد؟!
عزم شورای پنجم برای تولید برق از زباله
اصلاح‌طلبان با فسادستیزی دستاوردها را حفظ کنند
مجلس به وزیر زن رای می‌داد؟
عزم جدی ترامپ
نیما نعمتی=کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
بهرام رشیدی نیا
علیرضا تاریوردی
بابک خطی=طبیب کودکان
کامل جمشیدزاده
محمد ماکویی
امیرحسین ذاکری روزنامه نگار
رضا بردستانی
